Một cột mốc quan trọng đối với quyền lực hành pháp và chính sách thương mại Mỹ đang được định hình, khi Tòa án Tối cao Mỹ trong tuần này đã bắt đầu phiên điều trần về việc liệu cựu Tổng thống Donald Trump có vượt quá thẩm quyền hiến định khi áp đặt loạt thuế quan diện rộng dựa trên các điều khoản khẩn cấp hay không. Kết quả của vụ kiện có thể không chỉ định hình lại cục diện thương mại toàn cầu, mà còn tác động sâu sắc đến cán cân quyền lực giữa hành pháp và lập pháp Hoa Kỳ.
Trọng tâm của cuộc chiến pháp lý là việc Trump tận dụng mạnh mẽ Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) – một đạo luật ban hành năm 1977, vốn được thiết kế nhằm hạn chế lạm quyền của tổng thống sau vụ Watergate. Trump đã viện dẫn đạo luật này để áp thuế lên hàng hóa từ nhiều quốc gia, lấy lý do từ các “tình trạng khẩn cấp” như khủng hoảng fentanyl hay thâm hụt thương mại kéo dài – những lập luận mà giới kinh tế học phần lớn cho rằng không đáp ứng tiêu chuẩn của một “tình huống khẩn cấp” thực sự.
![[IMG]](https://images.f247.com/original/4X/4/b/3/4b3311b87366f380297547789d72f4cdadfc2d31.jpeg)
Các con số tài chính cho thấy quy mô của vấn đề là khổng lồ. Hiện nay, các nhà nhập khẩu Mỹ phải trả khoảng 556 triệu USD mỗi ngày dưới các mức thuế dựa trên IEEPA, tương đương 75% tổng doanh thu hải quan bổ sung trong năm nay. Tổng số thu thuế dự kiến vượt 140 tỷ USD trong năm 2025, ngay cả sau khi Trump gần đây đồng ý giảm một nửa thuế nhập khẩu với Trung Quốc. Nếu Tòa án Tối cao tuyên bố các mức thuế này là vi hiến, tỷ lệ thuế hiệu dụng sẽ giảm mạnh từ 15,9% xuống còn 6,5%, qua đó giảm bớt sức ép lên tăng trưởng kinh tế, nhưng đồng thời có thể buộc chính phủ phải hoàn trả hàng chục tỷ USD cho doanh nghiệp.