Cổ phiếu ngành thép đã ghi nhận hiệu suất vượt trội hơn so với VN-Index trong nửa đầu năm 2024, chủ yếu nhờ lợi nhuận tăng trưởng mạnh. Tuy nhiên, đà tăng đã giảm dần trong nửa cuối năm, do tăng trưởng lợi nhuận chậm lại và một số công ty bắt đầu ghi nhận sự sụt giảm đáng kể so với quý trước hoặc thậm chí ghi nhận lỗ trong quý 3. Trước đó, cổ phiếu ngành thép cũng đã chứng kiến sự phục hồi rất mạnh trong năm 2023. Do đó, mặc dù hầu hết các công ty thép đều đạt được tăng trưởng mạnh trong năm 2024 so với năm 2023 nhưng giá cổ phiếu nhìn chung trong 12 tháng vẫn thấp hơn so với thị trường chung, chỉ tăng hơn 5%.
Ngành thép vẫn chịu ảnh hưởng từ nhiều nguồn
Sản lượng xuất khẩu có thể chậm lại do sự gia tăng các rào cản thuế trên toàn cầu. Theo Hiệp hội Thép Thế giới, nhu cầu thép toàn cầu dự kiến sẽ phục hồi 1,2% trong năm 2025 sau khi giảm 0,9% trong năm 2024. Nhu cầu từ các thị trường xuất khẩu chính, như Châu Âu, Hoa Kỳ và ASEAN, dự kiến sẽ tăng từ 2% đến 3,5% so với cùng kỳ do kỳ vọng về việc nới lỏng chính sách tiền tệ toàn cầu.
Tuy nhiên, xuất khẩu thép có thể đối mặt với nhiều áp lực hơn từ chính sách bảo hộ trên toàn cầu. Một trong những vụ việc đáng chú ý là cuộc điều tra chống bán phá giá của Bộ Thương mại Hoa Kỳ đối với thép chống ăn mòn (CORE) nhập khẩu từ Việt Nam, cùng với 9 quốc gia khác. Hoa Kỳ chiếm 14,4% xuất khẩu thép của Việt Nam trong 9T2024, đứng sau Châu Âu (22,4%) và ASEAN (25,2%).
Những tác động từ phía "Anh hàng xóm"
Xuất khẩu thép của Trung Quốc đạt mức cao nhất 9 năm là 11,2 triệu tấn trong tháng 10, tăng 40,8% so với cùng kỳ và 10,1% so với tháng trước trước khi điều chỉnh giảm xuống còn 9,3 triệu tấn trong tháng 11. Sản lượng xuất khẩu tăng 22,6% so với cùng kỳ lên 101,15 triệu tấn trong 11 tháng năm 2024 sau khi tăng 36% trong năm 2023. Mặc dù các doanh nghiệp sản xuất thép Việt Nam vẫn có thể tăng xuất khẩu trong 2 năm qua, nhưng việc xuất khẩu thép Trung Quốc liên tục gia tăng vẫn gây áp lực giảm giá thép và kích hoạt một làn sóng các biện pháp bảo hộ toàn cầu.
Theo Hiệp hội Thép Thế giới, nhu cầu thép của Trung Quốc dự kiến sẽ giảm thêm 1% trong năm 2025, sau khi giảm 3% trong năm 2024. Ngành xây dựng Trung Quốc dự báo tiếp tục gặp nhiều thách thức trong bối cảnh doanh số bất động sản và công trình xây dựng mới lần lượt giảm 14,3% và 23% so với cùng kỳ trong 11 tháng năm 2024. Tuy nhiên, giá nhà đã tăng và ổn định ở một số thành phố tại Trung Quốc. Ngoài ra, sản lượng sản xuất tại Trung Quốc trong 11T2024 đã giảm 2,7% xuống còn 929 triệu tấn và dự kiến sẽ giảm thêm 1,3% trong năm 2025. Điều này có thể làm giảm 9% sản lượng xuất khẩu của Trung Quốc so với năm 2024, theo Mysteel.
Sản lượng xuất khẩu của Trung Quốc giảm có thể làm giảm áp lực cạnh tranh đối với thép Việt Nam trên toàn cầu, hỗ trợ giá thép và giúp giảm giá nguyên liệu đầu vào. Tuy nhiên, do nhu cầu yếu, giá thép khó có thể tăng nhiều trong năm 2025, trừ khi Chính phủ Trung Quốc thực hiện nhiều biện pháp kích thích mạnh mẽ hơn để mang lại tác động thực tế đối với thị trường bất động sản trong nước.
Kỳ vọng trong năm 2025
Sang năm 2025, kỳ vọng áp lực cạnh tranh sẽ dịu bớt nếu Việt Nam có thể áp dụng nhiều biện pháp bảo hộ hơn. Bộ Công Thương đã khởi động cuộc điều tra áp dụng thuế chống bán phá giá đối với thép mạ kẽm nhập khẩu từ Trung Quốc và Hàn Quốc vào tháng 6, và HRC nhập khẩu từ Trung Quốc và Ấn Độ vào tháng 7. Kết quả cuối cùng của cuộc điều tra này sẽ được công bố vào giữa năm 2025, nhưng có thể có những biện pháp tạm thời được đưa ra trước đó.
Các công ty thép sẽ tiếp tục ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận tích cực trong năm 2025, khả dĩ có thể liệt kê tới:
HPG có khả năng được hưởng lợi nhiều nhất từ sự phục hồi của thị trường bất động sản, đẩy mạnh giải ngân đầu tư công và các chính sách bảo hộ. Ngoài ra, thép xây dựng và HRC ít phụ thuộc vào xuất khẩu khi tỷ trọng xuất khẩu lần lượt là 20% và 35% tổng sản lượng trong 11T2024, so với mức 56% đối với thép mạ kẽm.
HSG dự kiến lợi nhuận sẽ tăng 37% lên 700 tỷ đồng trong năm 2025, chủ yếu nhờ biên lợi nhuận gộp ổn định sau khi lỗ lớn trong Q4/ 2024 (Q4/NĐTC của HSG từ tháng 7 đến tháng 9). Động lực tăng trưởng dự kiến đến từ từ sự phục hồi của giá thép và sản lượng tiêu thụ nội địa cao hơn (mang lại biên lợi nhuận cao hơn so với xuất khẩu).
Về mặt định giá, cổ phiếu thép đang giao dịch ở mức P/E dự phóng 1 năm từ 11-16x, cao hơn mức trung bình lịch sử 5 năm từ 8-10x. HPG là cổ phiếu được lựa chọn cho năm 2025 do P/E dự phóng thấp hơn, tỷ trọng đóng góp từ kênh nội địa cao hơn, lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ và là doanh nghiệp hưởng lợi chính từ các chính sách bảo hộ trong tương lai.
