EU đang “mộng du” và trở nên phụ thuộc vào phân bón của Nga giống như đã từng phụ thuộc vào khí đốt.
Nga là một trong những nhà sản xuất phân bón hàng đầu thế giới. Ảnh: Sputnik
Nhà sản xuất hóa chất lớn của Liên minh châu Âu (EU) cảnh báo rằng, phân bón là loại “khí đốt” Nga mới đối với EU - tờ Financial Times đưa tin.
Svein Tore Holsether - giám đốc điều hành của Yara International, một trong những nhà sản xuất phân bón nitơ lớn nhất thế giới - cho biết, phân bón nitơ, rất quan trọng cho sự phát triển của cây trồng, được sản xuất bằng khí đốt tự nhiên và Nga đang xuất khẩu nhiều hơn sang châu Âu, thay thế một số loại bị EU cấm.
“Phân bón là loại khí đốt mới” - ông Holsether nói. “Thật nghịch lý khi mục tiêu là giảm sự phụ thuộc của châu Âu vào Nga, nhưng giờ đây chúng ta đang mộng du bàn giao nguồn lương thực quan trọng và năng lượng phân bón cho Nga”.
Theo cơ quan thống kê châu Âu Eurostat, EU đã nhập khẩu urê, một loại phân bón thông thường, từ Nga nhiều gấp đôi trong năm tính đến tháng 6.2023 so với một năm trước đó.
Nhập khẩu urê của Nga vào EU trong niên vụ hiện tại, tính đến tháng 6 năm nay, thấp hơn nhưng vẫn cao trong lịch sử và chiếm 1/3 tổng lượng urê nhập khẩu vào khối.
Giá phân bón cây trồng tăng vọt sau cuộc xung đột Nga - Ukraina vào tháng 2.2022, do các lệnh trừng phạt Nga đã hạn chế lượng khí đốt sẵn có - nguyên liệu đầu vào chính cho phân bón nitơ như amoniac và urê.
Điều này ảnh hưởng đến tài chính của nông dân châu Âu trong khi những nơi khác, đặc biệt là ở châu Phi, đã ngừng sử dụng phân bón hoàn toàn, làm giảm năng suất và làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu.
Ông Holsether cho biết, kể từ đó, giá phân bón đã giảm do giá khí đốt giảm, nhưng ngành phân bón của châu Âu vẫn đang gặp khó khăn do hàng nhập khẩu của Nga chiếm thị phần lớn hơn trên thị trường.
Các nhà sản xuất phân bón của Nga được hưởng lợi từ chi phí năng lượng thấp hơn. Ảnh: China Foto Press
Theo ông Holsether, các nhà sản xuất phân bón của Nga được hưởng lợi từ chi phí năng lượng thấp hơn, đồng thời cũng gặp ít hạn chế hơn về quy định môi trường, do đó tạo ra nhiều khí thải nhà kính hơn.
Nga là một trong những nước sản xuất và xuất khẩu phân bón nitơ lớn nhất thế giới, cũng như kali và phốt phát - loại phân bón phải khai thác và không thể thay thế phân bón nitơ.
Mặc dù các lệnh trừng phạt của phương Tây miễn trừ xuất khẩu thực phẩm và phân bón của Nga, Mátxcơva vẫn phàn nàn rằng, các lệnh trừng phạt khiến người mua cũng như các ngân hàng và công ty bảo hiểm lo ngại vì liên quan đến giao dịch và thanh toán với Nga.
Phân bón nitơ được tạo ra bằng cách trộn hóa chất từ không khí với hydro từ khí đốt tự nhiên ở nhiệt độ và áp suất cao. Giá khí đốt tăng đột biến vào năm 2022 sau các lệnh trừng phạt Nga của phương Tây liên quan đến cuộc xung đột Ukraina cũng khiến giá phân bón tăng cao, ảnh hưởng đến tài chính của nông dân châu Âu. Trong khi đó, doanh thu xuất khẩu phân bón của Nga tăng 70% vào năm 2022.
Holsether cho biết, Nga có thể sử dụng sự thống trị ngày càng tăng trên thị trường phân bón để làm đòn bẩy chính trị - giống như Mátxcơva đã làm với các nguồn cung cấp năng lượng.
Ông nói: “Khi bạn có một sản phẩm rất quan trọng đối với sản xuất thực phẩm, đó là một công cụ mạnh. Và một lần nữa, tôi cho là sẽ thật ngây thơ khi nghĩ rằng, ở một giai đoạn nào đó nó sẽ không được sử dụng cho mục đích chính trị”.
SONG MINH