Báo cáo mới nhất của Tổ chức Cà phê Quốc tế (ICO) cho thấy, giá cà phê thế giới đã tăng vọt trong nửa đầu tháng 4 nhưng sau đó đã đảo chiều giảm về cuối tháng. Đồng thời, ICO cho biết xuất khẩu cà phê toàn cầu tiếp tục tăng mạnh trong tháng gần đây.
Giá cà phê hạ nhiệt vào cuối tháng 4
Giá cà phê thế giới được tổng hợp và theo dõi bởi ICO (I-CIP) đạt trung bình 216,9 US cent/pound trong tháng 4, tăng mạnh 16,4% so với tháng trước và tăng 21,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Tương ứng với mức giá dao động trong khoảng 193,4 - 235,5 US cent/pound, mức cao nhất trong 13 năm qua.
Theo ICO, trong nửa đầu tháng 4, giá cà phê thế giới đã tăng tới 21,8% từ mức 193,4 Uscent/pound lên 235,5 US cent/pound do lo ngại mưa lớn ở bang Minas Geraiscủa Brazil có thể ảnh hưởng đến nguồn cung niên vụ 2024-2025 của nước này.
Trong khi đó, Việt Nam tiếp tục gặp khó khăn về nguồn cung do sản lượng thu hoạch giảm liên tiếp trong hai niên vụ 2022-2023 và 2023-2024. Ngày 26/3, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam cho biết sản lượng cà phê của Việt Nam trong niên vụ 2023-2024 có thể giảm 20% xuống 1,47 triệu tấn, mức thấp nhất trong 4 năm, do hạn hán.
Thông tin này đã đẩy giá cà phê robusta tại thị trường nội địa Việt Nam tăng vọt lên mức hơn 132.000 đồng/kg trong phiên giao dịch ngày 26/4 từ mức trung bình 80.000 đồng/kg vào ngày 15/2 và 61.000 đồng/kg của giữa tháng 11/2023.
Tuy nhiên, giá cà phê thế giới sau đó đã đảo chiều và giảm xuống còn 218,1 US cent/pound vào cuối tháng 4, do chịu tác động bởi các yếu tố chính như: Sự phục hồi của tồn kho trên sàn ICE; chốt lời trên thị trường giấy (vị thế mua ròng của thị trường châu Âu trên sàn ICE đã giảm 5.042 lô trong khoảng thời gian từ ngày 16 đến ngày 23/4); và đồng USD mạnh lên thúc đẩy hoạt động bán ra, đồng nội tệ của Brazil đã giảm từ 5,3 Real/USD vào ngày 16/4 xuống còn 5,1 Real/USD vào ngày 30/4.
Dù vậy, nhìn chung giá của tất cả các nhóm cà phê đều tăng mạnh trong tháng 4 vừa qua. Trong đó, arabica Brazil biến động mạnh nhất khi tăng tới 17,8% lên mức trung bình 218,8 US cent/pound. Giá của nhóm cà phê arabica Colombia và arabica khác cũng tăng lần lượt là 15% và 14,8%, đạt 241,8 và 239,7 US cent/pound.
Bên cạnh đó, giá cà phê robusta tăng 16,8% lên 195,7 US cent/pound, mức cao nhất trong 45 năm kể từ tháng 7/1979.
Diễn biến giá cà phê thế giới từ tháng 4/2022 đến tháng 4/2024
Trên thị trường kỳ hạn London, giá cà phê robusta tại sàn ICE tăng 18,5% lên 176 US cent/pound. Trong khi arabica trên thị trường kỳ hạn New York cũng tăng 18,1% lên 218 US cent/pound, mức cao nhất trong 20 tháng.
Chênh lệch giá giữa cà phê arabica và robusta trên thị trường kỳ hạn London và New York đã thu hẹp trong hơn hai năm qua, từ 130,3 US cent/pound xuống còn 41,9 US cent/pound trong tháng 4, tương ứng giảm 67,8%. Tuy nhiên, so với tháng trước chênh lệch giá đã tăng 16,3% vào tháng 4.
Tồn kho cà phê robusta được chứng nhận trên sàn London đã tăng 27,4% trong tháng 4 vừa qua lên 0,63 triệu bao (loại 60 kg/bao). Trong khi tồn kho cà phê arabica tại NewYork đạt 0,64 triệu bao, tăng 1,7%.
Tồn kho cà phê trên hai sàn London và NewYork tính đến tháng 4/2024
Xuất khẩu cà phê toàn cầu tiếp tục tăng mạnh
Báo cáo của ICO cho thấy, xuất khẩu cà phê tháng 3 toàn cầu tiếp tục tăng 8,1% so với cùng kỳ năm ngoái, lên gần 13 triệu bao (loại 60 kg/bao). Kết quả này đưa xuất khẩu cà phê toàn cầu trong 6 tháng đầu niên vụ 2023-2024 (tính từ tháng 10 đến tháng 3) tăng 10,4% so với cùng kỳ niên vụ trước, đạt 69,2 triệu bao.
Về chủng loại, xuất khẩu cà phê nhân xanh trong tháng 3 đạt 11,9 triệu bao, tăng 9,4% so với cùng kỳ năm trước. Lũy kế từ đầu niên vụ đến nay, xuất khẩu cà phê nhân xanh đã tăng 11,1% lên 62,6 triệu bao, chiếm hơn 90% tổng xuất khẩu cà phê toàn cầu.
Trong đó, xuất khẩu cà phê nhân xanh arabica Brazil tăng 19% trong tháng 3 và tăng 17,5% trong 6 tháng đầu niên vụ 2023-2024, đạt tổng cộng gần 21,4 triệu bao. Tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ này đến từ mức tăng 16,1% trong xuất khẩu của Brazil, nhà sản xuất và xuất khẩu lớn nhất của nhóm cà phê này, lên 3,1 triệu bao trong tháng 3.
Xuất khẩu cà phê arabica Colombia cũng tăng 12,8% trong tháng 3 và tăng 11,5% trong 6 tháng đầu niên vụ lên hơn 6,2 triệu bao.
Cùng kỳ năm ngoái xuất khẩu arabica Colombia giảm 11,9% do thời tiết bất lợi. Nhưng đến nay các điều kiện sản xuất ở Colombia, nhà sản xuất và xuất khẩu lớn nhất của loại cà phê này đã trở lại bình thường. Do đó, xuất khẩu cà phê của Colombia đã tăng lần lượt 12,4% trong tháng 3 và 13,1% sau 6 tháng đầu niên vụ.
Ngược lại, xuất khẩu cà phê arabica khác giảm 1,6% trong tháng 3, nhưng vẫn tăng 4,2% trong 6 tháng đầu niên vụ 2023-2024 đạt gần 9,9 triệu bao. Trong tháng 3, đã có 15 trong số 29 quốc gia trong nhóm cà phê này chứng kiến xuất khẩu giảm.
Xuất khẩu cà phê nhân xanh toàn cầu trong 6 tháng đầu niên vụ 2023-2024 (tháng 10 đến tháng 3)
Trong khi đó, xuất khẩu cà phê robusta đã tăng 7,8% trong tháng 3 và tăng 8,9% trong 6 tháng đầu niên vụ 2023-2024, đạt 25,2 triệu bao. Đóng góp chính vào tốc độ tăng trưởng này vẫn là Brazil khi quốc gia Nam Mỹ đã xuất khẩu hơn 0,8 triệu bao robusta trong tháng 3, tăng 686,1% so với 0,1 triệu bao của cùng kỳ.
Như vậy, Brazil chiếm đến 91,5% trong tổng mức tăng chung vào khoảng 1 triệu bao trong tổng xuất khẩu cà phê nhân xanh toàn cầu. Qua đó củng cố thị phần của nước này trong tổng xuất khẩu cà phê nhân toàn cầu lên mức 72,5% vào tháng 3 so với 70,8% của cùng kỳ năm ngoái. Còn tính từ đầu niên vụ đến nay, Brazil chiếm 73,4% xuất khẩu cà phê thế giới.
Với các dạng cà phê khác, xuất khẩu cà phê hòa tan giảm 4,8% trong tháng 3, nhưng vẫn tăng nhẹ 4% trong 6 tháng đầu niên vụ 2023-2024 lên 6,2 triệu bao. Tỷ trọng cà phê hòa tan trong tổng xuất khẩu cà phê các loại từ đầu niên vụ đến nay là 8,9%, giảm từ mức 9,5% cùng kỳ năm trước.
Brazil tiếp tục là nước xuất khẩu cà phê hòa tan lớn nhất với 0,35 triệu bao được ghi nhận trong tháng 3.
Ngoài ra, xuất khẩu cà phê rang tăng 11,5% trong tháng 3 và lũy kế nửa đầu niên vụ đạt 0,37 triệu bao so với 0,36 triệu bao của cùng kỳ năm trước.
Cơ cấu cà phê xuất khẩu toàn cầu trong 6 tháng đầu niên vụ 2023-2024
Xuất khẩu cà phê Nam Mỹ tăng mạnh, trong khi châu Á lại giảm
Trong tháng 3, xuất khẩu cà phê các loại của khu vực Nam Mỹ tăng mạnh 33,1% so với cùng kỳ năm ngoái lên 5,5 triệu bao. Lũy kế trong 6 tháng đầu niên vụ 2023-2024, xuất khẩu cà phê của khu vực đã tăng 28,7% lên 33,5 triệu bao. Trong đó, Brazil chứng kiến xuất khẩu tăng tới 38,8% trong tháng 3 lên 4,3 triệu bao.
Theo ICO, đà tăng mạnh mẽ của khu vực Nam Mỹ nói chung và Brazil nói riêng đến từ vụ thu hoạch bội thu của Brazil trong niên vụ 2022-2023 và 2023-2024, với sản lượng ước tính tăng lần lượt 8,4% và 9,2%.
Ngược lại, xuất khẩu cà phê các loại từ khu vực châu Á và châu Đại Dương giảm 9,7% trong tháng 3, xuống còn 4,5 triệu bao. Chủ yếu là do xuất khẩu của hai quốc gia xuất khẩu lớn trong khu vực là Indonesia và Việt Nam giảm lần lượt 33,5% và 10,2%, xuống còn 0,3 triệu bao và 3,2 triệu bao.
Kết quả là xuất khẩu cà phê của Indonesia tính đến thời điểm hiện tại của niên vụ 2023-2024 giảm 21,8% xuống còn hơn 3 triệu bao, mức thấp nhất kể từ vụ 2018-2019. Nguyên nhân là bởi sản lượng thu hoạch của nước này trong niên vụ 2023-2024 ước tính chỉ đạt 10 triệu bao, giảm so với con số gần 12 triệu bao trong niên vụ trước đó.
Còn với Việt Nam, xuất khẩu cà phê của nước này trong tháng 3 đạt 3,2 triệu bao, giảm so với 3,6 triệu bao của cùng kỳ năm ngoái, nhưng vẫn cao hơn khối lượng trung bình là 3,1 triệu bao trong tháng 3 từ năm 2019 đến năm 2023.
Xuất khẩu cà phê của các khu vực trong 6 tháng đầu niên vụ 2023-2024
Trong tháng 3, xuất khẩu cà phê của khu vực Trung Mỹ và Mexico và đã giảm 1,9% xuống 1,8 triệu bao. Do đó, tổng xuất khẩu cộng dồn giảm 3% trong khoảng thời gian từ tháng 10/2023 đến tháng 3/2024, ở mức 5,7 triệu bao.
Tại châu Phi, xuất khẩu cà phê của khu vực trong tháng 3 đã tăng 12,6%, lên 1,2 triệu bao. Tính chung 6 tháng đầu niên vụ xuất khẩu cà phê của khu vực đạt 6,2 triệu bao, tăng nhẹ 0,6% so với cùng kỳ 2022-2023. Ethiopia là động lực thúc đẩy tăng trưởng của khu vực trong tháng 3, với xuất khẩu tăng tới 112,8% lên gần 0,4 triệu bao.