Bối cảnh kinh tế toàn cầu vào cuối năm 2025 cho thấy bức tranh phức tạp về các chính sách tiền tệ khác nhau, sự thay đổi cơ cấu kinh tế và áp lực địa chính trị gia tăng đang định hình lại mô hình thương mại và quỹ đạo tăng trưởng trên khắp các nền kinh tế lớn.
Các ngân hàng trung ương đang ngày càng định hình các hướng đi độc lập. Cục Dự trữ Liên bang đã kết thúc chương trình cắt giảm bảng cân đối kế toán ba năm vào ngày 1 tháng 12, ứng phó với tình hình thị trường tiền tệ thắt chặt, đồng thời xoa dịu kỳ vọng của thị trường về việc tiếp tục cắt giảm lãi suất. Lập trường thận trọng của Chủ tịch Fed Jerome Powell sau đợt cắt giảm 0,25 điểm phần trăm cho thấy một chiến lược chờ đợi và quan sát khi các nhà hoạch định chính sách đánh giá tác động tích lũy của các biện pháp thắt chặt trước đó.
Trong khi đó, Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) đã duy trì lãi suất chính sách ở mức 2% trong cuộc họp thứ ba liên tiếp, phản ánh niềm tin vào khả năng phục hồi kinh tế của khu vực bất chấp áp lực lạm phát dai dẳng. Lạm phát khu vực đồng Euro vẫn cao hơn mục tiêu 2% của ECB, ngay cả khi các số liệu chính thức cho thấy sự giảm nhẹ. Mức tăng trưởng GDP quý 3 đạt 0,2% - chủ yếu nhờ mức tăng trưởng mạnh nhất của Pháp trong hơn hai năm - cho thấy khả năng phục hồi đáng ngạc nhiên trước áp lực thuế quan gia tăng của Mỹ, mặc dù Đức và Ý vẫn chìm trong trì trệ.
Ngân hàng Canada đã áp dụng lập trường ôn hòa hơn, cắt giảm lãi suất trong khi thừa nhận những thiệt hại dai dẳng từ thuế quan của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách đã phản đối kỳ vọng nới lỏng mạnh mẽ, mô tả lãi suất hiện tại là “gần mức phù hợp” để duy trì ổn định giá cả đồng thời hỗ trợ điều chỉnh kinh tế.
Sự bùng nổ đầu tư AI định hình lại tăng trưởng của Hoa Kỳ
Một sự chuyển đổi đáng chú ý đang diễn ra trong nền kinh tế Mỹ, nơi trí tuệ nhân tạo nổi lên như một động lực tăng trưởng quan trọng trong bối cảnh các động lực truyền thống đang chững lại. Chi tiêu xây dựng trung tâm dữ liệu đã tăng vọt, với đầu tư kinh doanh vào thiết bị và phần mềm tăng vọt ngay cả khi việc làm vẫn trì trệ và lĩnh vực nhà ở trì trệ.
Sự bùng nổ đầu tư công nghệ này trở nên đặc biệt quan trọng trong bối cảnh thiếu dữ liệu GDP chính thức do chính phủ đóng cửa. Các nhà kinh tế đồng thuận cho rằng tăng trưởng kinh tế sẽ khả quan trong quý gần đây nhất, với cơ sở hạ tầng AI đóng vai trò là chất xúc tác chính. Điều này thể hiện sự thay đổi cơ bản trong cơ cấu tăng trưởng kinh tế, tác động đến mọi mặt, từ thị trường lao động đến mô hình phát triển khu vực.
Tái cấu trúc thương mại: Sự trỗi dậy của Đông Nam Á
Có lẽ sự thay đổi cấu trúc quan trọng nhất liên quan đến sự tái cấu trúc nhanh chóng của dòng chảy thương mại toàn cầu. Các quốc gia Đông Nam Á đã nổi lên như những nhà cung cấp ngày càng quan trọng cho thị trường Hoa Kỳ, với lượng hàng nhập khẩu từ các nước ASEAN vượt qua lượng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc sau đợt áp thuế đầu tiên vào tháng 3. Điều này thể hiện sự tái cấu trúc mang tính lịch sử của các mối quan hệ thương mại được xây dựng qua nhiều thập kỷ.
Các thỏa thuận thương mại của Tổng thống Trump với Malaysia, Campuchia, Thái Lan và Việt Nam - tất cả đều được chính quyền của ông coi là “lịch sử” - đã đẩy nhanh quá trình chuyển đổi này. Các thỏa thuận này bao gồm việc xóa bỏ nhiều rào cản thuế quan và phi thuế quan đối với hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ và các cam kết mua hàng tỷ đô la hàng hóa Mỹ. Tốc độ và quy mô của sự tái định hướng thương mại này cho thấy việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng, vốn được xem là một quá trình dần dần, đã bước vào giai đoạn tăng tốc nhanh chóng.
CHI TIẾT: Khi các nền kinh tế lớn không còn đi cùng nhịp: Trật tự tiền tệ mới đang hình thành