Theo tờ Nikkei Asia, trong xu hướng xuất khẩu xe điện khi thị trường nội địa đã quá nghẹt thở, các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đang ồ ạt "nhập cảnh" sang Việt Nam với kỳ vọng nhanh chóng đạt được thành công tương tự ở Thái Lan hay Brazil. Tuy vậy, ở Việt Nam, VinFast là một cái tên cần phải dè chừng.
Theo Nikkei Asia , sự mở rộng của các nhà sản xuất xe điện như BYD và Haima tại Việt Nam diễn ra vào thời điểm Trung Quốc vừa bị áp mức thuế quan 100% tại Mỹ. Tờ báo nhận định sự thống trị của Trung Quốc đã vượt qua mong đợi ở nhiều thị trường họ từng đặt chân tới, song Việt Nam là một thách thức khó nhằn hơn đối với các nhà sản xuất xe điện.
Đầu tiên, tờ Nikkei Asia cho rằng Việt Nam có một nhà vô địch nội địa, chiếm phần lớn thị phần xe điện. Tiếp theo đó, người dân Việt Nam thường có định kiến về hàng hóa Trung Quốc so với hầu hết các nước láng giềng và có xu hướng bỏ qua hàng hoá từ quốc gia tỷ dân.
"Ý kiến tiêu cực về sản phẩm Trung Quốc, đó là vấn đề đầu tiên", ông Đinh Quốc Đạt, Giám đốc bán hàng tại nhà phân phối Haima Carvivu, cho biết trong một cuộc phỏng vấn. "Nhưng tôi khuyên mọi người nên đến các showroom. Mọi người đều ngạc nhiên về chất lượng, công nghệ và giá cả. Định kiến về chất lượng xe Trung Quốc đang được cải thiện", ông nói.
Theo PGS.TS Đàm Hoàng Phúc của Đại học Bách Khoa Hà Nội, một rào cản khác đối với các hãng xe điện Trung Quốc là mạng lưới trạm sạc khi VinFast là đơn vị duy nhất phát triển mạng lưới rộng khắp cả nước.
"Nếu xe điện Trung Quốc muốn vào Việt Nam, đây là vấn đề chính cần giải quyết. Họ phải xây dựng trạm sạc hoặc hợp tác với các công ty khác", ông Phúc nói. Ngoài ra, vị chuyên gia cho rằng nhà sản xuất Trung Quốc cần có một mạng lưới showroom và kỹ thuật viên lớn hơn.
Xe điện đã tăng gấp đôi thị phần lên 10% tại Việt Nam, theo Hiệp hội các Nhà sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA) và VinFast gần như chiếm trọn tổng doanh số. Hãng đã giao 34.855 xe vào năm ngoái, theo hồ sơ nộp lên Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ.
Trung Quốc vẫn là một thị trường cung cấp nhỏ, khoảng 1.987 trong số 6.955 xe lắp ráp hoàn toàn được nhập khẩu vào Việt Nam trong tháng 1, theo số liệu từ cơ quan hải quan. Báo cáo không thông tin chi tiết về số lượng xe điện nhập khẩu này.
Dẫu vậy các nhà sản xuất Trung Quốc đã thúc đẩy kế hoạch của họ. Tháng trước, Chery thông báo sẽ là nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đầu tiên xây dựng nhà máy tại Việt Nam. BYD cũng có kế hoạch xây dựng một nhà máy sản xuất ô tô ở Việt Nam - nơi họ đã có nhà máy lắp ráp iPad và các thiết bị điện tử khác.
Wuling đang tham gia thị trường với một mẫu xe điện giá rẻ, trong khi trang Facebook của GAC Aion cho thấy hai mẫu xe sẽ ra mắt vào tháng 6. Tại một đại lý xe hơi ở TP HCM, một nhân viên bán hàng nói với Nikkei Asia rằng MG sẽ mở rộng sang xe điện tại Việt Nam. Hiện, MG đang bán xe chạy xăng. Ông Đinh Quốc Đạt cũng cho biết Carvivu sẽ phân phối các thương hiệu Trung Quốc khác nhưng từ chối nêu tên.
Xe điện chỉ là một phần của câu chuyện. PGS. TS Đàm Hoàng Phúc dự đoán sự bùng nổ của xe hybrid trong 3 đến 5 năm tới. VAMA vốn là đại diện cho các nhà sản xuất xe chạy xăng cũng bày tỏ không nên hạn chế bán những loại xe này, bên cạnh việc nên khuyến khích xe hybrid.
"Xe hybrid giúp giảm khí thải nhà kính trong giai đoạn đầu của quá trình chuyển đổi và đặc biệt phù hợp khi hệ thống cơ sở hạ tầng khi các trạm sạc xe điện chưa được phát triển", ông Đào Công Quyết, Trưởng ban quan hệ công chúng của VAMA cho biết.
Các nhà sản xuất Trung Quốc không chỉ cạnh tranh với VinFast mà còn hợp tác với VinFast và các công ty Việt Nam khác như Geleximco, đối tác liên doanh của nhà máy Chery, và nhiều nhà phân phối nội địa. Gotion, được hỗ trợ bởi VW, cung cấp pin và đầu tư cho VinFast, cùng với VinFast đang xây dựng một nhà máy tại Việt Nam.
"Bằng cách tận dụng các mối quan hệ đối tác với Trung Quốc và vượt qua những rào cản áp dụng cả trong nước và quốc tế, chúng tôi cho rằng Việt Nam có tiềm năng để vượt xa các nước láng giềng ASEAN trong cuộc đua xe xanh," HSBC cho biết trong báo cáo mới đây.
Theo đó, HSBC đánh giá Việt Nam sẽ tập trung nhiều hơn vào việc đảm bảo toàn bộ chuỗi cung ứng xe điện đồng thời tăng cường hợp tác với các công ty Trung Quốc. Điều này cũng có thể thúc đẩy hội nhập sản xuất lớn hơn với quốc gia láng giềng là Thái Lan.
Ngân hàng này dự báo doanh số bán hàng điện hai bánh và bốn bánh hàng năm sẽ đạt 2,5 triệu chiếc vào năm 2036. Việt Nam là thị trường xe đạp điện lớn nhất thế giới sau Trung Quốc.