Rủi ro khi chủ nghĩa bảo hộ lương thực toàn cầu nổi lên
Vài tháng gần đây, khoảng 30 quốc gia đã hạn chế xuất khẩu lương thực nhằm bảo vệ nguồn cung nội địa.
Malaysia gần đây công bố lệnh cấm xuất khẩu thịt gà. Động thái này khiến Singapore, nước nhập một phần ba thịt gà từ Malaysia, tỏ ra lo ngại.
Ấn Độ hồi giữa tháng cũng hạn chế xuất khẩu lúa mỳ và cách đây vài ngày lại lên kế hoạch tương tự với đường nhằm bảo vệ nguồn cung nội địa. Quốc gia này là nước xuất khẩu lúa mỳ và đường lớn thứ hai thế giới.
Trong khi đó, Indonesia tuyên bố giới hạn bán dầu cọ. Nhiều quốc gia khác cũng áp hạn ngạch với ngũ cốc.
Bloomberg cho biết các quốc gia đang hạn chế xuất khẩu lương thực để đối phó với tình trạng tăng giá do căng thẳng ở Ukraine trầm trọng hơn. Bà Sabrin Chowdhury, người đứng đầu bộ phận hàng hóa của Fitch Solutions, cho biết khoảng 30 quốc gia đã hạn chế xuất khẩu lương thực kể từ khi xung đột tại Ukraine bắt đầu.
Theo bà, chủ nghĩa bảo hộ nông nghiệp đang ở mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng giá lương thực năm 2007-2008. “Chủ nghĩa bảo hộ chắc chắn sẽ tiếp tục trong 2022 và tăng dần trong những tháng tới. Điều này làm tăng thêm rủi ro về an ninh lương thực với nhóm dễ tổn thương nhất”, bà nói.
Dù các nước nghèo sẽ chịu ảnh hưởng lớn nhất do giá lương thực tăng vọt và nguồn cung thiếu hụt, người dân tại các nền kinh tế giàu hơn cũng bị tác động. Ví dụ, gần 10 triệu người Anh đã phải giảm lương thực vào tháng 4 vì khủng hoảng chi phí sinh hoạt. Các nhà hàng tại Mỹ cũng giảm kích cỡ khẩu phần ăn, trong khi Pháp cam kết cấp phiếu thực phẩm cho một số hộ gia đình.
Sonia Akter, Phó giáo sư nông nghiệp tại Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu (Đại học Quốc gia Singapore), cho biết: “Các hộ gia đình có thu nhập thấp hơn ở Anh, Mỹ đang phải vật lộn tìm lương thực”. Theo bà, giá cả tăng cao sẽ ảnh hưởng lớn hơn đến những người nghèo, vốn chi phần lớn thu nhập cho thực phẩm.
Công cụ theo dõi của Liên hợp quốc về lương thực cho thấy giá đã tăng hơn 70% kể từ giữa năm 2020 và gần đạt mức kỷ lục sau xung đột tại Ukraine. Việc này khiến xuất khẩu nhiều mặt hàng nông nghiệp bị tắc nghẽn và chuỗi cung ứng xáo trộn.
Chủ nghĩa bảo hộ lương thực nổi lên ở thời điểm này có thể khiến chi phí tiếp tục leo thang. Điều này sẽ làm tổn hại thêm sức mua của người tiêu dùng và khiến các ngân hàng trung ương gặp khó khăn khi vừa phải kiềm chế lạm phát, vừa duy trì tăng trưởng.
Một số loại lương thực chủ lực đã trở nên đắt đỏ hơn trước. Ví dụ, giá dầu cọ tăng gần 40%, giá sữa tăng 14%…
Hạn chế xuất khẩu không chỉ là tin xấu đối với các quốc gia nhập khẩu. Ông David Adamson, giảng viên cấp cao tại Trung tâm Tài nguyên và thực phẩm toàn cầu thuộc Đại học Adelaide, cho biết người nông dân ở các nước sản xuất cũng chịu thiệt vì không được hưởng lợi từ giá quốc tế cao.
“Chủ nghĩa bảo hộ là điều tồi tệ với an ninh lương thực vì nó ngăn cản thị trường tự hoạt động hiệu quả”, ông nói.
