Uptrend xưa và nay: khi người “keo” cho kẹo, nên lấy hay nên nghi ngờ?
Từ đáy tháng 3/2025, chỉ số VN-Index đã tăng 47% chỉ trong 87 phiên – một tốc độ leo dốc gần như chưa từng có trong lịch sử thị trường chứng khoán Việt Nam. Đây là đợt tăng nhanh thứ 2, chỉ sau cú bùng nổ đầu năm 2021.
Nếu quan sát trong 10 năm qua, có 5 giai đoạn tăng giá mạnh trên 30%. Đáng chú ý, 4 trong số đó diễn ra từ năm 2020 trở lại đây, phản ánh sự thay đổi căn bản về cấu trúc thị trường, vai trò dòng tiền và bối cảnh chính sách.
Năm 2016–2017: Chu kỳ tăng trưởng bền vững
- Mức tăng: +49% trong 250 phiên (hơn 1 năm).
- Đặc điểm: xuất hiện nhiều nhịp tích lũy, điều chỉnh khoảng 20% trước khi vượt đỉnh mới.
- Bản chất: đây là giai đoạn nền kinh tế phục hồi thực sự, tăng trưởng GDP vững, lãi suất ổn định, khối ngoại mua ròng mạnh → giúp thị trường duy trì sức bền.
Năm 2020–2025: Các chu kỳ bùng nổ nhờ dòng tiền rẻ
- Mức tăng: 30–50% chỉ trong < 100 phiên.
- Đặc điểm: thiếu vùng tích lũy, tăng tốc nhờ tiền rẻ và tâm lý FOMO.
- Điều chỉnh: khi hạ nhiệt, mức giảm thường rơi vào 30–50% lợi nhuận tích lũy trong 1–2 tháng.
Nguyên nhân: giai đoạn Covid và hậu Covid, ngân hàng trung ương toàn cầu bơm tiền mạnh, lãi suất hạ thấp, kích thích đầu cơ.
Từ đầu 2025 đến hiện tại chúng ta chứng kiến mức tăng 47% trong 87 phiên, gần giống các uptrend sau 2020 hơn là chu kỳ 2016–2017.Điều này đặt ra câu hỏi: thị trường đang đi theo kịch bản bền vững (2016–2017) hay bùng nổ ngắn hạn (2020–2025)? Và cũng chính điều này khiến cho các nhà đầu tư Fn từng trải đau nhiều nên quản trị rủi ro chặt hơn, dẫn đến không lãi bằng nhà đầu tư F0 mới bước vào thị trường.
Động lực thúc đẩy thị trường 2025
Công bằng mà nói, kinh tế vĩ mô Việt Nam có những con số ấn tượng. GDP 6T/2025 tăng 7,52%, cao nhất 20 năm. Lạm phát 3,27% duy trì trong vùng kiểm soát. Đầu tư công tăng tốc vì ý chí quyết liệt của chính phủ, xuất khẩu duy trì thặng dư, chính sách nới lỏng tiền tệ của ngân hàng nhà nước. Tất cả là bước đệm cho thị trường chứng khoán tăng tốc.
Nhìn ra thế giới, ta thấy đồng USD suy yếu, FED dự kiến giảm lãi suất 2 đợt vào T9 và T12/2025 trong khi vàng tăng mạnh, dầu đi ngang, tạo môi trường vốn toàn cầu dịch chuyển về thị trường mới nổi vì vậy Việt Nam được hưởng lợi nhờ vị thế ổn định chính trị – kinh tế.
Dòng vốn ngoại vắng bóng sau chuỗi bán ròng 2024, đã quay lại mua ròng từ T5/2025, ước tính gần 400 triệu USD đã chảy vào thị trường Việt Nam trong 2 tháng. Đây là yếu tố củng cố xu hướng và cải thiện tâm lý nhà đầu tư. “Ông bà ngoại” như một luật bất thành văn luôn là cái tên bảo chứng cho triển vọng của thị trường, đem đến sự yên tâm hơn cả những con số vĩ mô kia cộng lại.
Mặc dù vậy, không thể phủ nhận công lao của dòng tiền nội địa khi mà margin lãi suất thấp (6–7%), thanh khoản bùng nổ và sự nhiệt liệt của nhà đầu tư cá nhân chiếm 85% GTGD toàn thị trường (mỗi phiên 30-70k tỷ). Tất cả những điều này đã dẫn đến đà tăng ấn tượng mấy tháng qua.
Vậy câu hỏi mà chúng ta luôn đau đáu được đặt ra: thị trường có tăng tiếp không? Hay là điều chỉnh? Nếu điều chỉnh thì chỉnh bao nhiêu? Bây giờ có vào được không? Đang có những rủi ro gì?
Nguy – Cơ
Nguy cơ điều chỉnh nhanh và sâu luôn hiện hữu theo mẫu sau 2020, khi đạt mức tăng quá nhanh, thị trường thường điều chỉnh khoảng 15-20%. Nhà đầu tư cầm từ chân sóng thì mất lãi, nhà đầu tư mới tham gia thì mất nhà.
Thiếu vùng tích lũy: để xu hướng bền vững, thị trường cần giai đoạn “nghỉ” 2–3 tháng, nếu không thì rủi ro gãy trend rất cao.
Tâm lý FOMO: dòng tiền cá nhân ồ ạt có thể tạo sóng ngắn hạn nhưng làm gia tăng biến động. Mặc dù chúng ta luôn biết rằng khi tài sản được chiết khấu một mức hấp dẫn và những tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp vẫn còn thì không có lý do gì mà không mua. Tuy nhiên đó là sự khác biệt của thị trường chứng khoán và thị trường hàng hoá, chứng khoán càng tăng càng hấp dẫn, càng giảm càng hoảng loạn, đó là tâm lý muôn đời.
Chính sách Mỹ–Trung: căng thẳng thương mại còn dai dẳng, có thể ảnh hưởng tới xuất khẩu và tâm lý dòng vốn. Chúng ta có một người láng giềng giàu mạnh, một người anh cả tính khí thất thường, để cân bằng lợi ích và làm đẹp lòng các bên, cùng nhau phát triển là một nỗ lực phi thường.
Mặc dù vậy, điểm sáng cho thị trường Việt Nam chính là kỷ nguyên mới. Mọi người đã nhìn thấy VJC, VIC, MBB, TCB, HPG những cổ phiếu được xem là rất nặng tăng trần nhiều phiên, đó đúng là điều mà chúng ta lâu rồi không thấy. Một người bạn rất keo lại đột nhiên cho chúng ta vài cây kẹo, có nên đề phòng không? Việc các doanh nghiệp được chính phủ tạo điều kiện phát triển và thị trường chứng khoán trở nên hấp dẫn hơn cũng là một phần của ý chí chính phủ trong việc phát triển kinh tế. Cổ phiếu có lúc tăng lúc giảm, điểm mua có thể đẹp hoặc không nhưng tất cả những điều đó chỉ là biến động ngắn hạn. Trong khi kinh tế vẫn được tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển, triển vọng nâng hạng rất gần, hạ tầng KRX hứa hẹn bao năm đã được vận hành vào tháng 5 năm nay và sắp tới là rất nhiều những thay đổi tích cực để thị trường trở nên lành mạnh, thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước thì chúng ta không cần bi quan về tương lai dài hạn.
Tuy nhiên việc quản trị rủi ro là không bao giờ thừa nếu như nhà đầu tư mới tham gia thị trường thời gian gần đây. Xây dựng được một danh mục tốt, phân bổ tỷ trọng hợp lý và biết cách đi vốn thích hợp, biết lục nào nên giữ tiền, lúc nào nên dùng margin chính là cách đầu tư đề luôn có giấc ngủ ngon. Vì vậy em đưa ra chỉ một kịch bản cho VNIndex, một pha điều chỉnh ngắn hạn để “test” sức mạnh dòng tiền, sau đó quay lại quỹ đạo tăng trung hạn nhờ hỗ trợ vĩ mô và dòng vốn ngoại.
Khuyến nghị hành động
Ngắn hạn: cơ hội vẫn còn, nhưng rủi ro điều chỉnh tăng dần. NĐT nên ưu tiên chốt lời một phần khi thị trường tăng nóng, hạn chế FOMO toàn lực. Giai đoạn này chỉ nên trading một phần nhỏ khoảng 10-15% NAV.
Trung hạn: triển vọng tích cực, tập trung nhóm dẫn sóng (Bank, BĐS, CK), kết hợp chọn lọc cổ phiếu hưởng lợi vĩ mô (hạ tầng, điện, dầu khí). Trong danh mục cần có cổ phiếu ngân hàng, cổ phiếu chứng khoán và một cổ phiếu tăng trưởng theo thị trường, không cầu mỗi ngày đều có cổ phiếu trần, chỉ cần danh mục luôn tăng trưởng.
Quản trị rủi ro: đặt stop-loss rõ ràng, giữ tỷ trọng tiền mặt linh hoạt để tận dụng khi thị trường điều chỉnh.
Thị trường chứng khoán Việt Nam đang ở một bước ngoặt quan trọng. Cú tăng 47% trong 87 phiên cho thấy sức mạnh dòng tiền và kỳ vọng rất lớn. Tuy nhiên, lịch sử đã chứng minh rằng những đợt tăng tốc như vậy thường đi kèm với sự điều chỉnh mạnh sau đó.
Điều quan trọng là phân biệt đâu là sự điều chỉnh cần thiết để xu hướng bền vững hơn, và đâu là điểm kết thúc của một pha FOMO ngắn hạn. Với bối cảnh vĩ mô thuận lợi, vốn ngoại quay lại và nền kinh tế tăng trưởng mạnh, Việt Nam có cơ sở để kỳ vọng kịch bản “bền” – nhưng nhà đầu tư cần chuẩn bị vốn và tinh thần. Chúc mọi người đầu tư luôn an tâm.