Khi tiếp cận thị trường chứng khoán, nhiều người dễ bị cuốn vào cảm giác ham muốn kiếm lợi nhuận nhanh chóng và lạc quan về khả năng của mình, thay vì tập trung vào việc xây dựng một cơ sở kiến thức vững chắc và phát triển chiến lược đầu tư có trách nhiệm. Chúng ta cần phải tạo ra một cơ sở vững chắc, kiểm soát tâm lý và học hỏi từ những sai lầm của quá khứ. Dưới đây là 12 sai lầm phổ biến mà nhà đầu tư thường mắc phải khi giao dịch cổ phiếu:
1. Theo đuổi xu hướng mù quáng và mua vào
Một trong những sai lầm phổ biến nhất mà nhà đầu tư thường mắc phải là theo đuổi xu hướng mù quáng và mua vào các cổ phiếu mà không có sự đánh giá kỹ lưỡng. Khi thị trường giảm, nhiều nhà đầu tư thường nhìn thấy đây là cơ hội để mua đáy, nhưng thường không xem xét các yếu tố cơ bản của công ty. Họ thường dễ bị ảnh hưởng bởi các lời khuyên từ người khác hoặc từ các nguồn tin không đáng tin cậy trên mạng. Thay vì tự mình nghiên cứu và phân tích, họ dựa quá nhiều vào ý kiến của người khác mà họ không hiểu rõ về cơ bản hoặc tiềm năng tăng trưởng trong tương lai. Kết quả là họ có thể mắc kẹt ở đỉnh và phải đối mặt với rủi ro lớn.
2. Mua ở mức giá cao
Một sai lầm khác mà nhà đầu tư thường mắc phải là mua cổ phiếu ở mức giá cao do sợ lỡ cơ hội (FOMO). Khi thị trường chứng khoán tăng, họ cảm thấy áp lực phải mua cổ phiếu ngay lập tức để không bỏ lỡ cơ hội. Tuy nhiên, điều này thường dẫn đến việc mua ở mức giá cao, khiến họ dễ thua lỗ khi thị trường điều chỉnh.
3. Quá tự tin, kiêu ngạo mù quáng và quá tham vọng
Các nhà đầu tư đôi khi quá tự tin và tham lam, mù quáng theo đuổi lợi nhuận cao, nghĩ rằng mình là chủ thị trường và trông cậy vào may mắn dẫn đến những quyết định sai lầm và thường dẫn đến thất bại.
4. Thiếu quyết tâm
Thiếu tầm nhìn và quyết tâm đầu tư dài hạn là một vấn đề phổ biến khác. Nhà đầu tư thường dễ bị ảnh hưởng bởi biến động ngắn hạn của thị trường và hoạt động không hợp lý, thay vì tập trung vào mục tiêu dài hạn và kiên nhẫn chờ đợi.
5. Giao dịch ngắn hạn
Các nhà đầu tư thường coi giao dịch chứng khoán là một trò chơi ngắn hạn và theo đuổi lợi nhuận ngắn hạn. Họ dễ bị xáo trộn bởi những biến động của thị trường, bỏ qua các nguyên tắc cơ bản của công ty và xu hướng phát triển trong tương lai, đồng thời không chú ý đến giá trị lâu dài của cổ phiếu.
6. Tâm lý tham lam
Một sai lầm phổ biến của các nhà đầu tư là lòng tham. Khi một số nhà đầu tư đầu cơ vào cổ phiếu, họ luôn muốn kiếm được một số tiền lớn một cách nhanh chóng để làm giàu chỉ sau một đêm. Do thị trường biến động và khó lường nên cách tiếp cận như vậy dễ khiến nhà đầu tư mất niềm tin và dẫn đến thất bại.
7. Vay tiền để “lướt sóng” cổ phiếu
Các nhà đầu tư đã trở thành những con bạc và sẽ tham gia vào các giao dịch có đòn bẩy vượt quá khả năng chịu rủi ro. Họ sử dụng nguồn tài chính có đòn bẩy như vay ngân hàng, vay margin… để gia tăng số lượng cổ phiếu của mình, từ đó tăng khả năng kiếm lời nhưng đồng thời cũng làm tăng nguy cơ thua lỗ.
8.Thiếu học tập có hệ thống và thiếu kiến thức, kỹ năng
Các nhà đầu tư thường không nghiên cứu một cách có hệ thống các điều kiện thị trường chứng khoán, các nguyên tắc cơ bản và thông tin liên quan khác, đồng thời thiếu nghiên cứu nghiêm túc để thiết lập tư duy và phương pháp đầu tư đúng đắn. Thay vào đó, họ lắng nghe những gợi ý đầu tư nhất định và mù quáng đi theo xu hướng đầu tư, dẫn đến thua lỗ.
Nếu không có đủ kiến thức và kinh nghiệm về đầu tư chứng khoán thì rất dễ bị nhầm lẫn trước sự phức tạp của thị trường, dẫn đến thua lỗ.
Thiếu nhận thức về học tập kiến thức và kỹ năng đầu tư, thiếu hiểu biết về các quy luật cơ bản của thị trường và không thực hiện các công việc nghiên cứu, phân tích liên quan.
9. Thiếu nhận thức về kiểm soát rủi ro
Nhà đầu tư nhỏ lẻ dễ thiếu ý thức kiểm soát rủi ro trong giao dịch chứng khoán, không đặt điểm dừng lỗ hoặc không tuân thủ quy định dừng lỗ, nắm giữ cổ phiếu quá lâu và không xây dựng được cơ chế quản lý, kiểm soát rủi ro tốt, gây ra rủi ro kiểm soát vượt khỏi tầm kiểm soát dẫn đến thua lỗ lớn.
Do đó, các nhà đầu tư nên khám phá một hệ thống kiểm soát rủi ro mà họ có thể chấp nhận được và mức độ chấp nhận rủi ro của mỗi người là khác nhau và cần phải thực hiện những điều chỉnh hợp lý dựa trên tình hình thực tế.
Ví dụ: Nhà đầu tư A luôn áp dụng quy tắc cắt lỗ khi cổ phiếu giảm 7% – 11% và bán cổ phiếu khi nó tăng giá 20% đến 30%
10. Giao dịch quá mức
Các nhà đầu tư đôi khi bị thu hút bởi các chủ đề ngắn hạn và những câu chuyện hay của các nhà tạo lập thị trường. Họ mua và bán cổ phiếu thường xuyên, làm tăng chi phí giao dịch và theo đuổi lợi nhuận cao trong ngắn hạn. Họ dễ đưa ra những quyết định sai lầm và bỏ lỡ cơ hội mua và bán tốt nhất, ảnh hưởng đến lợi nhuận dài hạn và làm giảm lợi nhuận tổng thể.
11. Không dừng lỗ
Nhiều nhà đầu tư không có ý tưởng dừng lỗ, điều này thường dẫn đến thua lỗ ngày càng tăng và thậm chí kéo toàn bộ danh mục đầu tư xuống. Những hành vi như thiếu kỷ luật, theo dõi mù quáng, giao dịch theo cảm xúc, không giao dịch theo kế hoạch của riêng mình và từ chối dừng lỗ sẽ dẫn đến giao dịch sai sót và thua lỗ.
12. Không có chiến lược đầu tư và kế hoạch đầu tư rõ ràng
Các nhà đầu tư thiếu chiến lược đầu tư rõ ràng và có hệ thống, không có kế hoạch và kế hoạch đầu tư rõ ràng và họ chỉ hoạt động dựa trên cảm xúc cá nhân, lắng nghe ý kiến của người khác hoặc chỉ dựa vào may mắn. Không có kế hoạch đầu tư dài hạn, tâm lý kiếm lợi nhuận ngắn hạn và thiếu khả năng phán đoán về xu hướng thị trường cũng như phân tích từng cổ phiếu riêng lẻ.
