Kết thúc phiên giao dịch ngày 28/11, VN-Index đóng cửa tại mốc 1.684 điểm, tăng 4 điểm. Một con số đẹp. Một cây nến xanh rút chân đầy kỹ thuật. Trên các mặt báo tối nay, người ta sẽ nói về việc thị trường đang tiệm cận mốc kháng cự tâm lý 1.700, về dòng tiền khối ngoại, về xu hướng Uptrend bền vững đang được củng cố.
Nhưng hãy tắt những bài báo đó đi. Hãy gạt bỏ những con số vô hồn ấy sang một bên. Hãy nhìn thẳng vào danh mục của chúng ta, và nhìn vào cảm xúc thật sự đang len lỏi trong tâm trí mỗi người lúc này.
Có bao nhiêu người trong số các bác thực sự cảm thấy “xanh” ngày hôm nay? Hay đằng sau màu xanh của chỉ số là một nỗi cô đơn sâu thẳm, một sự lạc lõng đến nghẹt thở giữa chính bữa tiệc của thị trường?
1. “Xanh Vỏ Đỏ Lòng” - Bản Chất Của Sự Phân Hóa (The Great Divergence)
Thị trường chứng khoán hôm nay (28/11) là một bức tranh siêu thực đầy nghịch lý. Nơi niềm vui và nỗi đau cùng tồn tại song song nhưng bị ngăn cách bởi một bức tường kính vô hình.
Bữa Tiệc Của “Kẻ Được Chọn”
Ở một góc của bức tranh, chúng ta thấy ánh sáng rực rỡ.
- MSB tím lịm, dư mua trần hàng triệu cổ.
- GEE bứt phá mạnh mẽ, dòng tiền cuồn cuộn đổ vào như thác lũ.
- VIC và nhóm trụ đứng vững như những gã khổng lồ, nâng đỡ chỉ số, tạo ra một vỏ bọc hoàn hảo về sự thịnh vượng.
Đó là nơi dòng tiền thông minh (Smart Money) đang trú ngụ. Đó là nơi những tiếng hò reo vang lên. Những ai đang cầm cổ phiếu này, họ cảm thấy mình là thiên tài.
Tiếng Hét Trong Câm Lặng (The Silent Scream)
Nhưng ở góc còn lại – nơi phần đông Nhà đầu tư cá nhân (Retail Investors) chúng ta đang đứng – là một gam màu xám xịt và lạnh lẽo.
Hãy nhìn vào NVL. Hai tuần trước, nó là ngôi sao hy vọng. Tin tức giải cứu Aqua City như một liều doping khiến hàng vạn con tim thổn thức. Chúng ta đã mơ về một cú hồi sinh thần kỳ, về việc “về bờ” đón Tết.
Nhưng hôm nay, NVL gãy nền. Giá rơi về dưới 15.000. Những ai đua lệnh ở vùng 16.x tuần trước giờ đang nhìn tài khoản bốc hơi 7-10%. Không có tiếng la hét, không có sự hoảng loạn tột độ như những phiên sập sàn (Washout). Chỉ có sự bào mòn. Một sự bào mòn âm ỉ, đau đớn như vết cắt của tờ giấy (Paper cut).
Hãy nhìn vào SSI và nhóm Chứng khoán. Vốn dĩ là “linh hồn” của thị trường, là phong vũ biểu của VN-Index. Nhưng hôm nay, khi Index tăng, SSI lại đỏ. Nó như một người nhạc trưởng bị tước mất cây đũa chỉ huy, đứng lạc lõng giữa dàn nhạc đang chơi sai nhịp.
Sự Lạc Lõng (The Alienation)
Cảm giác tồi tệ nhất của ngày hôm nay không phải là sợ hãi.
Khi thị trường sập 50 điểm, tất cả cùng chết, chúng ta có sự đồng cảm của đám đông. Chúng ta có thể lên diễn đàn than khóc cùng nhau.
Nhưng hôm nay, chúng ta lạc lõng.
Chúng ta lạc lõng ngay trong chính bữa tiệc của thị trường.
- Chúng ta thấy chỉ số tăng, nhưng tài sản (NAV) của mình lại sụt giảm.
- Chúng ta thấy người khác khoe lãi MSB, khoe bắt đúng đáy GEE, trong khi mình đang loay hoay tự hỏi có nên cắt lỗ NVL hay không.
- Chúng ta cảm thấy như mình là kẻ ngu ngốc duy nhất trong căn phòng.
Đây là trạng thái tâm lý bào mòn khủng khiếp nhất: Sự bất lực trước sự vận động trái chiều của dòng tiền.
Nó khiến chúng ta nghi ngờ bản thân. Nghi ngờ phương pháp. Nghi ngờ niềm tin.
“Mình đã sai ở đâu?”
“Tại sao mình không mua Bank?”
“Tại sao mình lại ôm Bất động sản khi cả thế giới quay lưng với nó?”
2. Từ FOMO Đến JOMO: Nghệ Thuật Của Sự Tĩnh Lặng
Chính trong những khoảnh khắc lạc lõng và nghi ngờ bản thân tột độ như thế này, con quỷ FOMO (Fear Of Missing Out) sẽ trỗi dậy mạnh mẽ nhất. Nó không xuất hiện dưới hình hài của lòng tham, mà dưới hình hài của sự cứu rỗi.
Tiếng Thì Thầm Của Quỷ Dữ
Nó thì thầm vào tai bác những lời ngọt ngào nhưng đầy nọc độc:
“Bán hết đám cổ phiếu ■■■■■■■■ này đi.”
“Nhìn con MSB kìa, nó còn tăng nữa đấy. Đua lệnh đi.”
“Đừng để bị bỏ lại phía sau. Cả thị trường đang kiếm tiền, chỉ có ■■■ là đang mất tiền thôi.”
Và đó là lúc đa số chúng ta phạm sai lầm.
Chúng ta bán đúng đáy của sự chán nản (Despair) để mua đúng đỉnh của sự hưng phấn (Euphoria).
Chúng ta nhảy từ một con tàu đang chìm sang một con tàu đang chạy tốc độ cao, và thường thì chúng ta sẽ trượt chân ngã xuống biển.
JOMO: Niềm Vui Của Sự Bỏ Lỡ (The Joy of Missing Out)
Nhưng, hỡi những người anh em, có một con đường khác. Một con đường ít người đi hơn, chông gai hơn, nhưng là con đường duy nhất dẫn đến sự bình an trong tâm hồn.
Đó là JOMO.
JOMO không phải là sự chối bỏ thị trường. JOMO không phải là “tắt app đi ngủ” một cách tiêu cực.
JOMO là một sự lựa chọn chủ động.
-
Chấp nhận sự luân chuyển (Rotation):
Thị trường là một dòng sông không bao giờ ngừng chảy. Dòng tiền hôm nay chảy vào Bank, ngày mai có thể chảy vào Thép, ngày kia có thể quay lại Bất động sản.
Không ai có thể tắm hai lần trên một dòng sông, và không ai có thể ăn trọn mọi con sóng của thị trường.
Người chiến thắng không phải là người chạy nhanh nhất theo dòng tiền, mà là người biết ngồi yên nhất khi dòng tiền chưa tới lượt mình. -
Hạnh phúc khi người khác giàu:
Đây là cảnh giới khó nhất. Khi thấy người khác ăn MSB, thay vì ghen tị hay sốt ruột, hãy mỉm cười. Họ đã chấp nhận rủi ro, họ xứng đáng có phần thưởng.
Phần thưởng của bác chưa tới, không có nghĩa là nó sẽ không bao giờ tới.
Bông hoa nở sớm không có nghĩa là bông hoa nở muộn sẽ kém sắc hương. -
Sự tĩnh lặng là sức mạnh:
Trong một thế giới ồn ào, nơi ai cũng muốn hét lên “Tôi lãi rồi”, thì sự im lặng là tiếng gầm vang dội nhất.
Giữ được cái đầu lạnh khi tài khoản đỏ lửa trong một thị trường xanh vỏ, đó là bản lĩnh của một nhà đầu tư thực thụ.
Lời Khuyên Cho Ngày Hôm Nay
Nếu bác đang cảm thấy nóng ruột, bồn chồn, tim đập nhanh mỗi khi nhìn bảng điện.
Nếu bác đang muốn “làm một cái gì đó” – bán quách đi, mua đại vào – chỉ để giải tỏa áp lực tâm lý.
Thì lời khuyên chân thành nhất, rút ra từ máu và nước mắt của tôi sau hàng ngàn phiên giao dịch, là: Đừng làm gì cả.
- Đừng bán khi đang hoảng loạn.
- Đừng mua khi đang ghen tị.
- Hãy tắt bảng điện. Đi dạo. Pha một ấm trà. Chơi với con.
Hãy dành thời gian để hiểu sâu hơn về tâm lý này. Hãy học cách biến nỗi sợ bị bỏ lỡ thành niềm vui của sự tự tại. Khi bác làm chủ được tâm trí, bác sẽ thấy thị trường không còn là con quái vật đáng sợ nữa, mà chỉ là một tấm gương phản chiếu nội tâm của chính mình.
Tôi đã viết một bài chia sẻ rất tâm huyết và chi tiết về hành trình chuyển hóa từ con nghiện FOMO thành người thực hành JOMO. Hy vọng nó sẽ là liều thuốc tinh thần, là chiếc neo giữ lại sự bình an cho bác trong những ngày thị trường “trêu ngươi” như hôm nay:
Đọc để tìm lại sự bình an giữa tâm bão: FOMO Là Gì? Bí Quyết Chuyển Hóa Nỗi Sợ Thành Sự Tĩnh Lặng (JOMO)
Lời Kết
Thị trường vẫn ở đó. Cơ hội vẫn ở đó. Tiền vẫn ở đó.
Chỉ cần tâm ta tĩnh, sóng gió ngoài kia chỉ là những gợn nước.
Đừng để một phiên xanh vỏ đỏ lòng đánh gục niềm tin và kỷ luật mà bác đã xây dựng cả năm qua.
Chúc các bác một buổi tối an yên, và một giấc ngủ ngon không mộng mị.
Người quan sát.