Tính đến cuối năm 2022. IBC có gần 130 trung tâm anh ngữ có mặt ở 32 tỉnh thành trên cả nước. Một con số ấn tượng với một doanh nghiệp có kinh nghiệm chỉ 7 năm nhưng muốn thần tốc biến mình trở thành “Thế giới di động trong ngành giáo dục”. Điều mà những ông lớn trong ngành như VUS, ILA, Apollo, Wall Street English… không nghĩ là “nên làm”, mặc dù họ có tiềm lực tài chính vững mạnh với hàng chục năm kinh nghiệm. Tất cả đều chọn phát triển chậm rãi, cẩn trọng và không ồ ạt như IBC.
“Gậy ông đập lưng ông” – thực tế IBC không đủ sức cạnh tranh trong một ngành có quá nhiều tên tuổi chất lượng, ngược lại, thứ tưởng chừng là lợi thế “quy mô” khiến IBC bị thâm dụng lao động. Chất lượng giáo dục phụ thuộc lớn vào đội ngũ giáo viên, điều mà IBC tự hào rằng có đội ngũ 100% giáo viên bản ngữ nhưng thực tế thì chỉ đủ 100%… trên website công ty.
Quay lại quá khứ năm 2015 – 2017 với hoạt động “Niêm yết cửa sau” – IBC là một ví dụ điển hình của cách thức niêm yết này. Chúng ta sẽ có 3 pháp nhân là E-Group – Apax Holdings (IBC) – Apax English (tất cả đều có liên quan và sở hữu của ông Nguyễn Ngọc Thủy). Một hình thức được sử dụng của hai case riêng lẻ DRH và FLC ở cùng thời gian này.
Trong đó, chính E-Group đã tiến hành niêm yết cửa sau thông qua IBC bằng cách thâu tóm doanh nghiệp này sau chỉ vài tháng E-Group tham gia cơ cấu tổ chức. (IBC là doanh nghiệp đã niêm yết còn E-Group không đủ điều kiện niêm yết)
Con đường này giúp E-Group giảm các chi phí khi nếu niêm yết thông qua IPO thông thường như tư vấn phát hành, lách được các quy định về điều kiện niêm yết như cơ cấu cổ đông đại chúng, và các yêu cầu về kết quả kinh doanh lành mạnh trong những năm gần nhất.
Rủi ro đối với nhà đầu tư bình thường trong những trường hợp này là thiếu thông tin minh bạch trong những sự phức tạp của quá trình tăng vốn IBC, hiệu quả sử dụng nguồn vốn và vấn đề định giá (lợi thế thương mại) khi mua/bán, chuyển đổi cổ phần công ty con, công ty liên kết trong hệ sinh thái E-Group – Apax Holdings (IBC) – Apax English này.
Về tài chính, xét báo cáo hợp nhất năm 2021, IBC có báo cáo rất đáng ngại về dòng tiền. Lưu chuyển tiền từ hoạt động đầu tư âm liên tục nhiều năm. Cuối 2021 âm hơn 700 tỷ (tăng thêm 500 tỷ so với 2020) nhưng không có thuyết minh chi tiết. Con số dương đáng kể từ dòng tiền lại đến từ việc đi vay thêm gần 500 tỷ trong năm 2021. Tổng nợ đã lên đến 1.700 tỷ đồng trong đó có 1.200 tỷ trái phiếu. Trong khi tinh hình kinh doanh không cải thiện, doanh nghiệp lại liên tục lên kế hoạch phát hành tăng vốn để huy động tiền xử lý dần các khoản nợ đến hạn.
Rủi ro từ mô hình mở rộng quy mô thần tốc của IBC và dấu chấm hỏi lớn trong hoạt động sử dụng vốn đã xuất hiện. Cây kim trong bọc đã đến ngày lòi ra ngoài, hoạt động kinh doanh không còn hiệu quả, doanh nghiệp buộc phải đóng cửa hàng loạt trung tâm, không có tiền để trả các khoản nợ đến hạn, việc huy động vốn cũng không còn khả thi khi NĐT không còn nhìn thấy khả năng IBC sẽ xoay chuyển được tình hình.
Lại một case đáng tiếc cho nhà đầu tư trái phiếu, góp vốn hay các gia đình đã đóng tiền học tại Apax Leader cho con của mình và tố trung tâm “quỵt tiền”, dạy kém chất lượng so với cam kết. Trường hợp của IBC góp thêm câu chuyện cho một năm kinh tế buồn 2022.
Mỗi sự việc đi qua, hãy cố gắng rút ra cho mình một bài học để làm kinh nghiệm đầu tư, tránh mất tiền do sự vô minh và thờ ơ tìm hiểu các vấn đề xã hội. Đừng để lòng tham nhỏ nhoi che đi sự thông thái và quá trình đầu tư đúng đắn.
