Ngày 06/11/2024, Donald Trump đã chính thức đắc cử và trở thành Tổng thống thứ 47 của Hoa Kỳ. Đây là một sự kiện quan trọng với thế giới. Dựa trên báo cáo của SSI Research, Em đã nhanh chóng tổng hợp về những tác động trong nhiệm kỳ của Donald Trump có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế Việt Nam cũng như các lĩnh vực khác.
Em xin tóm tắt và cập nhật nhanh để Anh/Chị Nhà đầu tư có thể nắm bắt thông tin kịp thời.
I. TÁC ĐỘNG ĐẾN NỀN KINH TẾ VĨ MÔ
Sau tuyên bố chiến thắng của ông Donald Trump trong cuộc bầu cử Mỹ tối qua, phản ứng ban đầu của thị trường đã tương đối tích cực. Tuy nhiên, lo ngại về tương lai của các quốc gia phụ thuộc vào thương mại, đặc biệt là Việt Nam, đang ngày càng gia tăng. Trong khi chúng ta chờ đợi các diễn biến cụ thể từ chính quyền mới của Mỹ, để giảm thiểu các tác động tiêu cực có thể xảy ra trong dài hạn, Việt Nam cần tăng cường khả năng thu hút đầu tư nước ngoài (bao gồm cả đầu tư trực tiếp và đầu tư danh mục từ việc nâng cấp thị trường mới nổi) đồng thời tập trung vào các động lực tăng trưởng nội địa như tiêu dùng và đầu tư công. Điều này là cần thiết để duy trì quỹ đạo tăng trưởng nhanh và bền vững.
Trong ngắn hạn, rủi ro tỷ giá vẫn tồn tại và cần được giải quyết không chỉ thông qua việc tích lũy dự trữ ngoại hối mà còn bằng cách cho phép sự linh hoạt hơn trong điều chỉnh tỷ giá, nhằm phát triển một thị trường ngoại hối sâu hơn và ổn định hơn.
Mặc dù tác động của cuộc bầu cử Mỹ đối với Việt Nam là rất quan trọng, nhưng vai trò của lãnh đạo mới của Việt Nam cũng như chính sách không liên minh của chúng ta sẽ là những yếu tố then chốt trong việc điều hướng những thời điểm bất ổn này. Tin rằng chính sách này có thể củng cố vị thế của Việt Nam như một cầu nối quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu đang bị phân mảnh.
1. Quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt – Mỹ
Một trong những mối quan tâm chính hiện nay là sự tiến triển hạn chế trong quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện Việt – Mỹ, đặc biệt là sau khi chính quyền Biden từ chối đơn xin cấp tư cách nền kinh tế thị trường của Việt Nam. Tình hình này có thể trở nên khó khăn hơn với những bất ổn xoay quanh Khung Kinh tế Ấn Độ – Thái Bình Dương (IPEF), khung hợp tác duy nhất mà cả hai nước tham gia. Thời gian sớm nhất mà Mỹ có thể rút khỏi IPEF là vào năm 2027, và nếu điều này xảy ra, nó sẽ là một điều đáng tiếc cho cả hai bên. Kỳ vọng vào một hiệp định thương mại tự do dưới chính quyền Trump cần được điều chỉnh, với trọng tâm nên là đạt được các thỏa thuận nhanh chóng về hàng hóa, sản phẩm hoặc các khoản đầu tư cụ thể.
2. Lo ngại về Động lực Thương mại và Chủ nghĩa Bảo hộ
Trong bối cảnh có khả năng xảy ra cuộc chiến thương mại lần 2 hoặc gia tăng chủ nghĩa bảo hộ, chúng ta cần nhận thức rằng lịch sử không bao giờ lặp lại nhưng có những điểm tương đồng nhất định. Các biện pháp như tăng thuế quan đồng loạt (60% đối với hàng hóa từ Trung Quốc và 10-20% đối với hàng hóa từ các quốc gia khác, bao gồm cả Việt Nam) có thể trở thành công cụ thương lượng. Đạo luật Thuế Đối ứng của Trump, yêu cầu áp mức thuế tương đương đối với các quốc gia áp thuế lên hàng hóa của Mỹ, kết hợp với các mối đe dọa rời khỏi WTO, có thể cho phép Mỹ áp đặt các mức thuế cấm đối với hàng hóa từ bất kỳ quốc gia nào. Trong một nhiệm kỳ thứ hai, Trump có thể có được quyền lực nhiều hơn với sự ủng hộ từ đảng Cộng hòa, điều này có thể làm cho việc chuyển nhượng, định tuyến lại hoặc di dời các cơ sở sản xuất đến Việt Nam trở nên khó khăn hơn. Tác động đến ngành công nghiệp tấm pin năng lượng mặt trời của Trung Quốc tại Việt Nam, bao gồm cắt giảm công suất hoặc đóng cửa, là một ví dụ điển hình.
3. Lo ngại về làn sóng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc tràn vào Việt Nam
Một mối lo ngại thường gặp là việc Trung Quốc dư thừa năng lực sản xuất, kết hợp với chính sách áp thuế của chính quyền Mỹ, có thể gây bất lợi cho Việt Nam, đặc biệt là đối với các nhà sản xuất và nhà bán lẻ nội địa. Nguyên nhân là do nguy cơ gia tăng dòng sản phẩm Trung Quốc tràn vào Việt Nam, được hỗ trợ bởi hạ tầng logistics thuận lợi. Lo ngại này không chỉ giới hạn ở các sản phẩm công nghiệp như thép mà còn mở rộng sang hàng tiêu dùng, đặc biệt với sự phát triển nhanh chóng của các nền tảng thương mại điện tử như Shopee và Temu.
Mặc dù lo ngại này thường bị phóng đại, vì Việt Nam có các công cụ chính sách công nghiệp mạnh mẽ (như các biện pháp phòng vệ thương mại) và đã chứng minh năng lực quản lý tốt trong các vấn đề tương tự, nhưng không thể chủ quan. Một cách tiếp cận chính sách bền vững hơn là khuyến khích Trung Quốc tăng cường nhập khẩu các sản phẩm của Việt Nam nhằm thu hẹp thâm hụt thương mại giữa hai nước. Những diễn biến gần đây trong quan hệ kinh tế giữa Việt Nam và Trung Quốc mang lại một số hy vọng trong vấn đề này.
4. Lo ngại về tiền tệ
Hiện có sự đồng thuận rằng đồng USD sẽ mạnh lên trong nhiệm kỳ của Tổng thống Trump, chủ yếu do lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ tăng và nợ công gia tăng trong khi lượng người mua hạn chế. Điều này làm dấy lên lo ngại về việc đồng VND có thể suy yếu. Dù khả năng Việt Nam bị gán nhãn thao túng tiền tệ không cao, nhờ vào thỏa thuận đã đạt được với Mỹ vào năm 2021, nhưng áp lực lên tỷ giá vẫn rất lớn. Điều này đặt ra yêu cầu cho Ngân hàng Nhà nước phải tiếp tục tích lũy dự trữ ngoại hối. Đồng thời, tình hình cũng có thể khuyến khích ngân hàng trung ương cho phép tỷ giá linh hoạt hơn, để phát triển một thị trường ngoại hối sâu và bền vững hơn.
II. TÁC ĐỘNG CỦA THUẾ QUAN ĐỀ XUẤT CỦA TRUMP ĐẾN CÁC NGÀNH VÀ DOANH NGHIỆP CHÍNH
Donald Trump đã đề xuất áp đặt thuế quan đồng loạt từ 10% đến 20% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ, với mức thuế nghiêm trọng hơn lên tới 60% đối với hàng hóa từ Trung Quốc. Dưới đây là những tác động tiềm năng đến các lĩnh vực khác nhau:
1. Dệt may, Thủy sản và Sản phẩm Gỗ: Việt Nam sẽ hưởng lợi từ thuế quan 10-20% đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ (so với 60% từ Trung Quốc). Xuất khẩu sang Mỹ trong lĩnh vực dệt may và pangasius sẽ tiếp tục tăng trưởng, nhất là khi Trung Quốc là đối thủ chính. Xuất khẩu dệt may sang Mỹ đã chiếm 44% tổng xuất khẩu dệt may tính đến tháng 9 năm 2024, với thị phần đạt 15% so với 25% của Trung Quốc.
2. Khu công nghiệp: Trong nhiệm kỳ trước của Trump, chiến tranh thương mại Mỹ – Trung đã dẫn đến sự chuyển dịch sản xuất lớn từ Trung Quốc sang Việt Nam. Tuy nhiên, lần này, sự chuyển dịch này có thể ít rõ ràng hơn do sự giảm sút đầu tư FDI vào Việt Nam.
3. Cảng và Logistics: Trong ngắn hạn, thuế quan đề xuất có thể ảnh hưởng gián tiếp đến lĩnh vực logistics với sự gia tăng nhu cầu nhập khẩu từ Mỹ khi các công ty gấp rút đưa hàng hóa vào trước khi thuế quan mới có hiệu lực.
4. Dầu khí: Việc Trump ưu tiên sản xuất năng lượng hóa thạch có thể dẫn đến sự cung cấp dầu khí dễ dàng hơn và gây áp lực giảm giá đối với dầu. Điều này có thể ảnh hưởng tích cực đến việc kiểm soát lạm phát ở Việt Nam.
5. Các ngành nhạy cảm với sức mạnh của USD: Những ngành cần nhập khẩu nguyên liệu và bán cho thị trường nội địa sẽ gặp khó khăn, bao gồm các ngành tinh chế, hàng không, dược phẩm và thép
.
==============================================
Bài viết được dịch từ báo cáo: “Trump presidency and potential impacts on Vietnam economy & sectors” của SSI research
==============================================