Mới đây, Bộ Chính trị đã thông qua Nghị quyết 70 về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030 và tầm nhìn 2045. Nghị quyết này đặt ra những mục tiêu quan trọng nhằm phát triển ngành năng lượng, đặc biệt là trong việc tái cơ cấu ngành điện, tăng cường tính cạnh tranh và minh bạch, đồng thời tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp có quyền lựa chọn đơn vị cung cấp điện phù hợp với nhu cầu của mình.
Tăng quyền lựa chọn cho người dân
Một trong những điểm nổi bật trong Nghị quyết 70 là yêu cầu phát triển cơ chế mua bán điện trực tiếp, giúp khách hàng có thể lựa chọn đơn vị bán lẻ điện thay vì phụ thuộc vào EVN như hiện nay. Hiện tại, EVN vẫn giữ độc quyền trong việc mua bán điện bán buôn, truyền tải và bán lẻ điện. Tuy nhiên, với việc thị trường điện ngày càng được mở rộng và phát triển, theo Luật Điện lực 2024, các công ty bán lẻ điện sẽ được tách ra khỏi EVN, cho phép người tiêu dùng có quyền lựa chọn đơn vị cung cấp điện phù hợp với nhu cầu của mình.
Bộ Chính trị cũng yêu cầu xây dựng một cơ chế hợp đồng mua bán điện (PPA) rõ ràng, minh bạch, dài hạn và bảo vệ quyền lợi của các nhà đầu tư, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án đầu tư hạ tầng lưu trữ năng lượng như pin tích trữ, kho LNG, kho xăng dầu.
Nâng cao cơ chế mua bán điện trực tiếp
Việt Nam hiện đang triển khai cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) giữa các đơn vị sản xuất năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện lớn. Tuy nhiên, chỉ khoảng 7.700 khách hàng đủ điều kiện tham gia cơ chế này, chiếm 40% tổng điện năng tiêu thụ cả nước. Mặc dù đây là bước tiến quan trọng, nhưng cơ chế này hiện vẫn chưa thật sự thu hút các nhà đầu tư do những rào cản pháp lý và cơ sở hạ tầng chưa hoàn thiện.
Bộ Chính trị cũng đặt mục tiêu hoàn thiện cơ chế giá truyền tải điện, thu hút khu vực tư nhân tham gia vào các dự án này, nhằm thúc đẩy sự phát triển của thị trường năng lượng cạnh tranh và hiệu quả hơn.
Mục tiêu phát triển ngành Năng lượng đến năm 2030
Đến năm 2030, Bộ Chính trị đặt mục tiêu đạt tổng cung năng lượng sơ cấp khoảng 150-170 triệu tấn dầu quy đổi, tổng công suất các nguồn điện đạt từ 183-236 GW, và sản lượng điện đạt khoảng 560-624 tỷ KWh. Tỷ lệ năng lượng tái tạo trong tổng cung năng lượng sơ cấp dự kiến sẽ chiếm từ 25-30%.
Để đạt được những mục tiêu này, Bộ Chính trị yêu cầu phát triển các loại năng lượng một cách cân đối và hợp lý, ưu tiên các dự án có công suất lớn, hiệu quả cao và thân thiện với môi trường. Các nguồn năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện gió và điện mặt trời, sẽ được đẩy mạnh phát triển trong giai đoạn tới.
Tăng cường phát triển năng lượng tái tạo và năng lượng hạt nhân
Điện gió ngoài khơi và năng lượng mặt trời là hai nguồn năng lượng được Bộ Chính trị đặc biệt chú trọng. Chính sách mới sẽ tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp, cả nhà nước và tư nhân, tham gia vào các dự án điện gió ngoài khơi quy mô lớn, đồng thời thúc đẩy phát triển năng lượng mặt trời mái nhà.
Bên cạnh đó, Bộ Chính trị yêu cầu triển khai nhanh chóng các dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận 1 và 2, dự kiến đưa vào vận hành trong giai đoạn 2030-2035. Các nhà máy điện hạt nhân với quy mô linh hoạt và lắp ráp module nhỏ sẽ được ưu tiên phát triển trong thời gian tới.
Đầu tư vào hạ tầng và nhân lực ngành năng lượng
Ngoài việc phát triển các nguồn năng lượng, Bộ Chính trị cũng chú trọng đến việc phát triển hạ tầng năng lượng quốc gia, đặc biệt là các hệ thống lưu trữ năng lượng quy mô lớn như pin và các loại hình lưu trữ năng lượng tiên tiến khác.
Bộ Chính trị cũng đặt ra mục tiêu đào tạo từ 25.000 đến 35.000 kỹ sư và chuyên gia trong lĩnh vực năng lượng, đặc biệt là năng lượng hạt nhân và năng lượng tái tạo. Đồng thời, Việt Nam sẽ có chính sách ưu tiên thu hút các chuyên gia nước ngoài và người Việt Nam ở nước ngoài về làm việc trong ngành năng lượng, nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho ngành này.
Kết luận
Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị đưa ra những bước đi mạnh mẽ và rõ ràng để phát triển ngành năng lượng, đặc biệt là ngành điện, trong bối cảnh ngày càng cần thiết phải đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Các mục tiêu về phát triển nguồn năng lượng tái tạo, điện hạt nhân, cùng với việc nâng cao quyền lựa chọn cho người dân và doanh nghiệp, sẽ tạo ra một thị trường năng lượng minh bạch, hiệu quả và bền vững trong tương lai.
