Ngành ngân hàng Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng khi Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính mới đây đã yêu cầu Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bỏ giới hạn tăng trưởng tín dụng (room tín dụng) từ năm 2026. Quyết định này đánh dấu một thay đổi lớn, mở ra cơ hội phát triển mới cho hệ thống ngân hàng, đồng thời cũng đẩy mạnh tính minh bạch và sự phân hoá trong thị trường vốn.
Đột phá trong quản lý tài chính: Bỏ "giới hạn tốc độ"
Các chuyên gia tài chính nhận định rằng việc bỏ giới hạn tăng trưởng tín dụng là một bước đi đột phá, không chỉ nhằm chuyển đổi mô hình quản lý hành chính sang cơ chế thị trường, mà còn giúp khu vực tư nhân có thêm cơ hội tiếp cận vốn. TS. Ngô Ngọc Quang, giảng viên Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM, ví von rằng việc bỏ room tín dụng giống như “bỏ giới hạn tốc độ trên đường cao tốc tài chính” mà Việt Nam đang xây dựng để hội nhập quốc tế. Đây là một quyết định quan trọng trong việc phát triển thị trường vốn của Việt Nam và tạo nền tảng vững chắc để nâng hạng thị trường quốc gia theo chuẩn Basel III.
Trong bối cảnh này, tỷ lệ an toàn vốn (CAR) sẽ trở thành yếu tố quyết định cho sự phát triển của các ngân hàng. Các ngân hàng có vốn mạnh và tỷ lệ CAR cao sẽ có lợi thế để mở rộng thị phần, trong khi các ngân hàng có CAR thấp sẽ phải đối mặt với thách thức củng cố năng lực hoặc bị tụt lại phía sau.
Sự phân hóa trong ngành Ngân hàng
Hiện tại, sự phân hoá giữa các ngân hàng trong hệ thống tín dụng là rất rõ rệt. Các ngân hàng cổ phần lớn như Techcombank, VPBank, MB luôn duy trì tỷ lệ CAR cao từ 12% đến 15%, vượt xa yêu cầu tối thiểu. Khi trần tín dụng được dỡ bỏ, những ngân hàng này sẽ có cơ hội tận dụng dư địa CAR để phát triển mạnh mẽ hơn, chiếm lĩnh thị trường.
Ngược lại, các ngân hàng quốc doanh như Agribank, BIDV, VietinBank và Vietcombank lại đang gặp phải khó khăn về việc duy trì CAR do quy mô tài sản quá lớn và khả năng tăng vốn bị hạn chế bởi sự chi phối của Nhà nước. Để tiếp tục đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng, các ngân hàng này sẽ phải tính đến phương án tăng vốn sớm.
Kiểm soát rủi ro: Trọng tâm quan trọng
Mặc dù quyết định bỏ room tín dụng nhận được sự ủng hộ lớn, nhưng không ít lo ngại về nguy cơ gia tăng nợ xấu, lạm phát và sự cạnh tranh không lành mạnh trong ngành. Tuy nhiên, các chuyên gia đều khẳng định rằng việc này sẽ không đồng nghĩa với việc “bật van” tín dụng một cách tự do.
Bà Phùng Thị Bình, Phó Tổng Giám đốc Agribank, nhấn mạnh rằng các ngân hàng sẽ phải lập kế hoạch tín dụng phù hợp với năng lực tài chính và tuân thủ các quy định về an toàn vốn, quản trị rủi ro theo các thông tư hiện hành. Ông Nguyễn Hưng, Tổng Giám đốc TPBank, cũng khẳng định rằng các ngân hàng sẽ kiểm soát nợ xấu thông qua việc quản lý rủi ro chặt chẽ và trích lập đầy đủ dự phòng.
Chuyên gia tài chính – ngân hàng, TS Nguyễn Trí Hiếu, cho rằng việc loại bỏ room tín dụng không có nghĩa là tín dụng sẽ được tăng trưởng vô tội vạ. Mức tăng trưởng tín dụng vẫn phải được kiểm soát phù hợp để tránh gây ra những bất ổn vĩ mô và lạm phát. NHNN cũng sẽ không lơi lỏng quản lý mà sẽ áp dụng các công cụ mới để kiểm soát rủi ro, với dự thảo Thông tư 14/2025/TT-NHNN là một trong những bước đi quan trọng trong việc thiết lập hệ khung an toàn vốn.
Tương lai tín dụng: Thách thức và cơ hội
Để việc gỡ bỏ room tín dụng đạt hiệu quả cao, các chuyên gia cho rằng cần phải có một lộ trình rõ ràng, trong đó nợ xấu phải được kiểm soát ở mức an toàn. Hệ thống giám sát tài chính cũng cần được nâng cấp để theo dõi tình hình tín dụng theo thời gian thực, kết hợp với việc ứng dụng công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo (AI) để phát hiện sớm các rủi ro.
Cạnh tranh trong ngành ngân hàng sẽ trở nên khốc liệt hơn khi mỗi ngân hàng phải chủ động nâng cao năng lực vốn và cải thiện khả năng quản trị rủi ro để không bị bỏ lại phía sau. Trong một “cuộc chơi” tín dụng mới đầy năng động, các ngân hàng mạnh sẽ bứt phá, trong khi những ngân hàng yếu hơn sẽ phải cố gắng củng cố năng lực để không tụt lại.
Quyết định bỏ room tín dụng là một bước đi táo bạo trong hành trình cải cách ngành ngân hàng Việt Nam, hứa hẹn sẽ mang lại một thị trường tài chính phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, việc kiểm soát rủi ro và duy trì sự ổn định vĩ mô là yếu tố quan trọng không thể thiếu.