Góp ý Dự thảo Nghị định về phát triển và quản lý nhà ở xã hội, để đảm bảo cân đối, VCCI đề nghị cân nhắc giảm tỷ lệ đất xây dựng nhà ở xã hội trong dự án đầu tư nhà ở thương mại xuống còn 5-10%...
Theo đó, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản trả lời Công văn số 161/GM-BTP của Bộ Tư pháp về việc đề nghị tham gia cuộc họp thẩm định đối với góp ý Dự thảo Nghị định về phát triển và quản lý nhà ở xã hội (Dự thảo).
Tại văn bản này, góp ý về đất để xây nhà ở xã hội, VCCI cho biết, theo phản ánh của doanh nghiệp, quy định hiện hành của pháp luật về nhà ở, yêu cầu chủ đầu tư phải dành 20% tổng diện tích đất ở trong phạm vi dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại để xây dựng nhà ở xã hội gặp rất nhiều vướng mắc và không hiệu quả khi triển khai trên thực tế.
VCCI vừa có văn bản góp ý Dự thảo Nghị định về phát triển và quản lý nhà ở xã hội - Ảnh minh họa
Luật Nhà ở 2023 đã khắc phục bất cập trên theo hướng thay đổi phương thức tạo quỹ đất nhà ở xã hội, theo đó trao quyền gắn với trách nhiệm cho địa phương chủ động bố trí, bảo đảm linh hoạt, phù hợp đặc điểm dân cư, mức độ phát triển, khả năng bố trí quỹ đất của từng địa phương “UBND cấp tỉnh phải bố trí đủ quỹ đất dành để phát triển nhà ở xã hội theo chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở cấp tỉnh đã được phê duyệt, bao gồm: quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội độc lập; quỹ đất để xây dựng nhà ở xã hội trong phạm vi dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại…” (khoản 1 Điều 83 Luật Nhà ở 2023).
Luật cũng quy định về trách nhiệm của chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại trong việc xây dựng nhà ở xã hội: hoặc dành một phần diện tích đất ở trong dự án hoặc bố trí quỹ đất ở vị trí khác ngoài phạm vi dự án đầu tư hoặc đóng tiền tương đương giá trị quỹ đất đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để xây dựng nhà ở xã hội.
Theo VCCI, Dự thảo đã hướng dẫn việc dành diện tích đất nhà ở xã hội trong dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại hoặc bố trí tại vị trí khác ngoài phạm vi dự án hoặc đóng tiền tương đương tại Mục 1 Chương III. Để các quy định này đảm bảo tinh thần của Luật Nhà ở 2023 và phù hợp với thực tiễn, đề nghị cân nhắc một số điểm như:
Về việc dành một phần diện tích đất ở đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại để xây dựng nhà ở xã hội (Điều 17). Theo VCCI, quy định tại khoản 1 Điều 17 Dự thảo, “khi chấp thuận chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở tại đô thị là loại đặc biệt, loại I, loại II và loại III, UBND cấp tỉnh nơi có dự án phải quyết định việc chủ đầu tư dự án đó dành 20% tổng diện tích đất ở (trừ đất ở hiện hữu, đất tái định cư) trong phạm vi dự án, đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để xây dựng nhà ở xã hội”.
Trong đó, VCCI đề nghị cân nhắc giảm tỷ lệ đất xây dựng nhà ở xã hội trong dự án đầu tư nhà ở thương mại xuống còn 5-10% - Ảnh minh họa
Khoản 1 Điều 19 Dự thảo quy định “UBND cấp tỉnh xem xét, quyết định việc không dành quỹ đất ở đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật trong dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại và chấp thuận chủ đầu tư dự án đó thực hiện đóng tiền tương đương giá trị quỹ đất 20% đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật đối với các trường hợp dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất nhỏ hơn 5ha tại các đô thị loại đặc biệt và loại I hoặc nhỏ hơn 10ha tại các đô thị loại II và loại III”.
Như vậy, theo quy định trên, những dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại có quy mô sử dụng đất từ 5ha tại các đô thị loại đặc biệt và loại I hoặc lớn hơn 10ha tại các đô thị loại II hoặc loại III sẽ phải dành 20% tổng diện tích đất để xây dựng nhà ở xã hội.
“Theo phản ánh của doanh nghiệp, đây là tỷ lệ khá lớn, đề nghị cân nhắc giảm tỷ lệ này xuống còn 5-10%”, VCCI góp ý.
Bên cạnh đó, về việc bố trí quỹ đất nhà ở xã hội đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật ở vị trí khác ngoài phạm vi dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại (Điều 18).
VCCI cho biết, Điều 18 Dự thảo quy định “Đối với trường hợp thuộc diện phải bố trí quỹ đất 20% để xây dựng nhà ở xã hội theo quy định tại Điều 17 của Nghị định này nhưng chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại có quỹ đất đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật ở vị trí khác ngoài phạm vi dự án đó (thuộc một trong các trường hợp quy định tại khoản 6 Điều 83 của Luật Nhà ở), có diện tích đất ở tương đương với quỹ đất 20% phải dành của dự án, phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất và có vị trí trong cùng đô thị (cấp quận) nơi có dự án đó thì chủ đầu tư đề xuất, báo cáo UBND cấp tỉnh xem xét, chấp thuận bố trí quỹ đất này để xây dựng nhà ở xã hội thay thế quỹ đất 20% của dự án.” (khoản 1);
“Trường hợp được UBND cấp tỉnh chấp thuận thì UBND cấp tỉnh có trách nhiệm: Điều chỉnh kế hoạch sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai; bổ sung danh mục dự án phát triển nhà ở xã hội trong kế hoạch phát triển nhà ở 05 năm cấp tỉnh; chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư làm cơ sở để chủ đầu tư thực hiện việc đầu tư xây dựng nhà ở xã hội trên phần diện tích đất thay thế quy định tại khoản 1 Điều này” (điểm a khoản 2).
Theo VCCI, với quy định đã nêu các doanh nghiệp phản ánh, chủ đầu tư không thể tạo lập diện tích đất ở tương đương với quỹ đất 20% phải dành của dự án nhà ở thương mại đang xét trên cùng đô thị (cấp quận) nơi có dự án, nên quy định này rất khó khả thi;
Vì vậy, các doanh nghiệp đề nghị, nếu cho phép thực hiện hoán đổi quỹ đất nhà ở xã hội thì cần cho phép chủ đầu tư bố trí trên quỹ đất khác (không phải là đất ở); nếu khu đất đã có dự án đầu tư (ví dụ có dự án sản xuất kinh doanh) thì cho phép điều chỉnh dự án để xây dựng nhà ở xã hội, nếu chưa có dự án thì UBND cấp tỉnh… chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời chấp thuận nhà đầu tư dự án nhà ở xã hội.
Ngoài ra liên quan về đất để xây nhà ở xã hội, VCCI cũng đề nghị cơ quan soạn thảo xem xét, cân nhắc: Quy định việc đóng tiền tương đương giá trị quỹ đất đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật (Điều 18); Trường hợp chủ đầu tư tự tạo lập quỹ đất để phát triển dự án nhà ở xã hội.
Cùng với đó là các quy định về: Quyết định, chấp thuận chủ trương đầu tư dự án (Điều 6); Trình tự, thủ tục thẩm định giá bán, giá cho thuê mua nhà ở xã hội được đầu tư xây dựng không bằng vốn đầu tư công, nguồn tài chính công đoàn (Điều 35); Trình tự, thủ tục bán, cho thuê mua, cho thuê nhà ở xã hội được đầu tư xây dựng theo dự án và không sử dụng vốn đầu tư công, nguồn tài chính công đoàn (Điều 38); Xác định giá bán nhà ở xã hội được đầu tư xây dựng không phải bằng vốn đầu tư công, nguồn tài chính công đoàn (Điều 32); Xác định giá thuê mua nhà ở xã hội được đầu tư xây dựng không phải bằng vốn đầu tư công, nguồn tài chính công đoàn (Điều 33); Trách nhiệm của các bộ, ngành có liên quan (Điều 73).
Bài: ANH KHÔI - Ảnh: QUỐC TUẤN