Putin và Trump, Hai con đường, hai thế giới.
Bài viết của Thùy Trang
Nếu có ai hỏi Thùy Trang có thể so sánh Donald Trump với Vladimir Putin hay không, thì câu trả lời là không.
Không phải vì họ giống nhau hay khác nhau đơn thuần, mà vì đặt họ cạnh nhau là một sự khập khiễng đến mức khôi hài.
Không ai đi so một người biết bảo vệ đất nước bằng kinh tế với một kẻ sẵn sàng đưa hàng triệu quân vào lò nướng chỉ để phục thù quá khứ. Một bên là tổng thống dân cử, một bên là kẻ độc tài giữ ký ức cộng sản bằng súng đạn. Nếu phải chọn hai hình tượng để đặt lên bàn cân, thì đó không phải là so sánh giữa hai chính khách, mà là giữa hai thế giới, một bên là tự do, bên kia là bóng tối.
Putin không điên. Ông không phải một gã ■■■■■ hô hào bậy bạ, mà ông là một sản phẩm hoàn hảo của thể chế cộng sản Xô Viết.
Xuất thân từ KGB, một tổ chức mật vụ được ví như cánh tay máu lạnh của Đảng Cộng sản Liên Xô, Putin lớn lên với tâm thức của kẻ canh giữ, không khoan nhượng, không thương xót, không cho phép suy nghĩ tự do.
Trong thế giới mà ông trưởng thành, không có khái niệm đối thoại hay bầu cử tự do, chỉ có nỗi sợ và lòng trung thành với quyền lực. Và khi Liên Xô tan rã năm 1991, cả thế giới mà ông tin tưởng đổ sụp.
Ukraine, ba nước Baltic, các quốc gia vùng Kavkaz và Trung Á lần lượt độc lập. Những quốc gia từng nằm trong quỹ đạo của Moscow như Ba Lan, Hungary, Tiệp Khắc thì quay đầu gia nhập NATO.
Đó không chỉ là một cơn ác mộng về chính trị, mà là một sự sỉ nhục trong tâm khảm Putin, một người luôn xem mình là người gác đền cuối cùng của một đế chế đã mất. Ông không thể chấp nhận việc Ukraine, mảnh đất trù phú từng là viên ngọc trong vương miện Liên Xô, nay trở thành một quốc gia độc lập, ngả hẳn về phương Tây. Trong ông, Ukraine không phải quốc gia mà là “tiểu bang thất lạc” của nước Nga vĩ đại.
Putin không chỉ mơ. Ông hành động. Năm 2014, ông ra tay chiếm Crimea trong vài ngày. Quân đội Ukraine lúc đó yếu đến mức không thể phản ứng. Vũ khí rệu rã, quân phục y hệt lính Nga.
Nếu cho hai người lính đứng cạnh nhau mà không có huy hiệu thì cũng chẳng biết ai là ai. Cùng lúc đó, Putin tạo ra các nhóm ly khai thân Nga ở Donbas, khuấy động bất ổn, gieo rắc ý chí phản kháng từ bên trong. Ukraine yếu, phương Tây thì phân tâm, nên Putin tưởng mình sẽ dễ dàng nuốt trọn.
Nhưng chính cuộc xâm lược đó đã thức tỉnh Ukraine. Từng đợt binh sĩ được huấn luyện lại, quân phục đổi theo chuẩn NATO, hệ thống chỉ huy được tổ chức bài bản. Sau tám năm chuẩn bị, năm 2022 khi Putin đánh tổng lực toàn quốc, Ukraine không còn là bóng mờ của năm 2014. Họ không ngã. Và cũng từ đó, nước Nga lún sâu vào một cuộc chiến không lối thoát. Gần một triệu quân đã thương vong. Xương máu rải đầy những cánh đồng lúa mà ông tưởng sẽ thu về trong ba ngày.
Trong khi đó, bên kia bán cầu, nước Mỹ bước sang một ngã rẽ khác. Năm 2025, Donald Trump trở lại Tòa Bạch Ốc sau chiến thắng bầu cử. Giữa thế giới tràn ngập khủng hoảng, người ta từng dè bỉu ông, nhưng lại chính là ông mang về một điều mà nhiều lãnh đạo khác không làm được: ông giữ nước Mỹ tránh xa chiến tranh.
Trong suốt nhiệm kỳ đầu, tổng thống Trump không phát động một cuộc chiến nào. Không có lính Mỹ nào bị đưa sang đất lạ để chết cho những xung đột không liên quan đến người Mỹ.
Và khi tái nhiệm, ông tiếp tục con đường ấy America First. Không phải bằng bom đạn, mà bằng bản hợp đồng thương mại, đầu tư công nghệ, khai thác dầu, liên minh kinh tế. Với ông, vinh quang của nước Mỹ không nằm ở việc kiểm soát thế giới, mà ở việc mang công việc, tiền bạc và sự tự cường về cho dân Mỹ.
Trump không muốn biến Mỹ thành cảnh sát toàn cầu. Ông không muốn máu người lính Mỹ đổ trên vùng đất xa xôi. Ông chọn con đường của hòa bình có điều kiện, một nước Mỹ mạnh, đủ cứng để răn đe, nhưng không liều lĩnh đem quân đánh đổi lấy ảo tưởng bá quyền. Trong lúc Putin cần chiến tranh để giữ ngai vàng, thì Trump cần hòa bình để giữ giá xăng, giữ biên giới, giữ công ăn việc làm cho dân Mỹ.
Hai người là hai thế giới. Một bên sống bằng giấc mộng đế quốc đẫm máu, một bên giữ lời hứa với cử tri rằng nước Mỹ phải được đặt lên hàng đầu.
Một bên tin vào sợ hãi, một bên tin vào thương lượng. Nếu phải ví von, thì Putin là bóng tối của thế kỷ trước còn lẩn khuất, còn Trump là ánh sáng thô ráp nhưng thực tế nơi người dân được sống, được làm, và không bị lôi vào những cuộc chiến chỉ để thỏa mãn tự ái của giới chính trị.
Không ai nói Trump là thiên thần. Nhưng khi đặt ông cạnh Putin, sự khác biệt hiện rõ đến mức người ta thấy như đang nhìn vào hai khung trời, một bên là lửa địa ngục, một bên là hàng hiên rực nắng. Một kẻ đắm chìm trong quá khứ, một người buộc nước mình hướng về phía trước.
Trump lại trúng mánh:
Đá Trung Quốc ra khỏi Congo.
Make America Great Again.
Trung Quốc và Hoa Kỳ đã đưa ra tuyên bố chung sau cuộc họp kinh tế – thương mại tại Geneva, khẳng định cam kết cải thiện quan hệ song phương dựa trên nguyên tắc tôn trọng và hợp tác lẫn nhau.
Cam kết chính (hiệu lực trước ngày 14/5/2025):
Cơ chế hợp tác tiếp theo: