1.5.2022 | CUỘC CHƠI CỦA CẢM XÚC VÀ SỰ KIÊN NHẪN |
Có một sự thật mà rất nhiều người biết nhưng không ai muốn tin và muốn thành công khi đầu tư chứng khoán đó là: 90% số nhà đầu tư chứng khoán sẽ thua lỗ nhưng cũng có đến 90% số mã chứng khoán đều có mức giá tăng gấp vài lần trong thời gian khoảng 5 năm, bạn chỉ cần bật đồ thị bất kỳ một mã chứng khoán nào lên và xem theo thời gian bạn sẽ thấy điều đó.
Vậy tại sao lại có sự mâu thuẫn khi mà 90% số mã chứng khoán tăng theo thời gian nhưng lại có đến 90% số người đầu tư thua lỗ ? Câu trả lời nằm ở cảm xúc và sự kiên nhẫn. 2 thứ này nó che mờ đi tất cả lý trí của con người và nó dẫn đến việc bạn đầu tư thất bại.
Kể cho bạn nghe một câu chuyện ngụ ngôn bạn sẽ dần nhận thấy: Có 1 anh chàng keo kiệt nọ đi leo núi, không may bị trượt chân và ngã xuống vách núi, may nắm là trong lúc hoảng loạn anh ta nắm được vào một nhánh cây mọc ra từ núi đá, anh ta nhìn xung quanh và hoảng hốt kêu lên:” Cứu tôi với, có ai không cứu tôi với”. Ở gần đấy có 1 người chăn cừu nghe thấy và tiến đến gần anh ta:” Đưa tay cho tôi”. Trong lúc hoảng loạn nhưng khi nghe thấy người chăn cừu nói “đưa tay cho tôi” thì anh ta nhất quyết không đưa tay cho người chăn cừu kéo lên. Sau nhiều lần cố gắng giúp đỡ nhưng bất thành người chăn cừu bực tức nói:” Anh muốn chết à, nhanh cầm lấy tay tôi, để tôi kéo anh lên”. Đến lúc này chàng keo kiệt mới chịu đưa tay cho người chăn cừu kéo lên. Vốn dĩ anh ta là người keo kiệt nên khi có người nói từ “đưa” thì anh ta nhất quyết không đưa nhưng khi nghe thấy từ “ Cầm” thì anh ta nhanh chóng cầm lấy tay người chăn cừu. Từ “đưa” và từ “cầm” lâu nay nó đã ăn sâu vào tâm trí của anh chàng keo kiệt.
Bạn có liên tưởng gì đến với những người đầu tư chứng khoán ở câu chuyện này không ? Nó có rất nhiều thứ để đáng nói đấy. Nó giống như việc anh chàng keo kiệt chỉ cần đưa tay là được cứu sống với việc bạn chỉ cần đầu tư dài hạn bạn sẽ chiến thắng nhưng cảm xúc đã làm bạn không thể làm như vậy. Khi đầu tư ai cũng mong muốn mình không bị lỗ đầu tiên, điều này nó ám ảnh tâm trí bạn nhưng bạn đâu biết rằng trong chứng khoán, lỗ lãi ngắn hạn chỉ là cảm xúc, sự ám ảnh về lỗ lãi ngắn hạn khiến bạn quên mất thứ quan trọng là tiềm năng tương lai của doanh nghiệp bạn đang đầu tư. Có thể ban đầu bạn nhận thấy trong tương lai doanh nghiệp này rất tốt, nó có nhiều yếu tố làm cho giá cổ phiếu sẽ tăng giá nhưng nhìn vào số lỗ trên tài khoản bạn bị nó đánh lừa, bạn không thể chịu được người khác liên tục lãi, số lãi tăng từng ngày trong khi tài khoản bạn vẫn lỗ. Đến một lúc nào đấy cảm xúc thắng lý trí bạn và bạn quyết định cắt lỗ. Đây là cách bạn thua lần thứ nhất.
Tiếp theo tôi sẽ cho bạn thấy bạn thua lần thứ 2 ở điều gì nhé. Đó là ở chữ “Nhẫn” bạn muốn nhanh chóng ném số lỗ trong tài khoản của mình đi cho tâm hồm thanh thản và bạn tìm thấy niềm vui khi tài khoản xanh, có % lãi ,bạn tìm đến những thứ đẹp, những thứ đỉnh cao nhất mà rất nhiều người nhìn thấy ( Báo cáo tài chính đẹp, doanh thu tăng gấp mấy lần năm trước, quý trước…) Bạn nên nhớ rằng:”Thị trường giá lên sinh ra trong bi quan, lớn lên trong nghi ngờ, trưởng thành trong lạc quan và chết đi trong sự thỏa mãn”. Khi mọi thứ đẹp đẽ nhất được phơi bày thị đồng nghĩa với cơ hội đã trôi qua và bạn luôn là người ở lại sau cùng, chính sự thiếu kiên nhẫn nó đã dẫn bạn đến điều đó. Tôi luôn gọi những người như vậy là những người nuôi lợn mà chọn con lợn 100kg để nuôi thay vì chọn con 10-30kg.
Điều này nó giống như bạn chọn mua 1 mảnh đất mà xung quanh mảnh đất đấy đã có đầy đủ tiện nghi ( Đường xá, điện nước, tiện ích…) với giá 300 triệu/m2 so với 1 mảnh đất 2 triệu/m2 mà chưa có gì ở hiện tại nhưng bạn biết chắc tương lai các tiện ích sẽ dần dần có ( đường xá, điện nước, trường học, bệnh viện, nhà máy…) Thử hỏi mảnh đất 300 triệu kia tiềm năng tăng giá so với mảnh đất 2 triệu thì cái nào tiềm năng hơn. Cái nào có thể tăng bằng lần và cái nào chỉ tăng được theo % ? Công việc chỉ là chờ đợi nhưng không nhiều người thích sự chờ đợi vì sự chờ đợi này là 1 khoảng thời gian không được xác định, nó có thể là 1 năm, 2 năm, 3 năm, 5 năm… Chính sự không xác định chính xác thời gian dễ làm bạn thiếu kiên nhẫn. Ai cũng muốn thấy ngay, có ngay, giàu ngay và kết quả là bạn luôn là người bắt đầu ở đỉnh của 1 sườn rốc.
Khi tôi xem các chương trình về đầu tư “Khớp lệnh” “Bí mật đồng tiền”…tôi thấy ở đó luôn có các khái niệm được lặp đi lặp lại:”Cổ phiếu cơ bản”, “Cổ phiếu đầu cơ”, “Cổ phiếu nội tại tốt”…và các chuyên gia phân tích dựa trên các khái niệm này. Tôi thấy thật là ngu ngốc khi cố gắng phân loại như vậy, Vì mô hình chung bạn đã bắt ép 1 cổ phiếu vào 1 vị trí mà chưa chắc đã dành cho nó, xây sẵn 1 bức tường tư duy mà bạn bị giới hạn ở trong nó. Cổ phiếu chỉ nên được đánh giá ở dạng tiềm năng và không tiềm năng, mọi thứ nếu được định giá vượt quá tiềm năng thì thị trường thông minh sẽ đưa nó trở về với đúng giá trị thật của nó, còn cổ phiếu nằm dưới giá trị tiềm năng thì nhất định dòng tiền thông minh sẽ đưa nó lên đúng giá trị .
