POKER, CHỨNG KHOÁN - NHÂN DUYÊN VÀ NHỮNG TIẾC NUỐI
Phần 1: Bén duyên với Poker
“Các bạn nên học chơi Poker đi, tôi đánh không giỏi, thậm chí đánh kiểu bản năng, nhưng Poker đã dạy tôi rất nhiều về tâm lý và triết lý kinh doanh” – Một câu nói nổi tiếng của Jack Ma. Và tôi tin rằng rất nhiều doanh nhân thành đạt, đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư, cũng đều đồng tình và có hứng thú với bộ môn này. Tôi là một người bén duyên với chứng khoán trước Poker, nhưng sau đấy dành tình yêu lớn hơn cả cho Poker, chính xác nhất là thể loại Texas Hold’em có lịch sử hàng trăm năm. Và hôm nay tôi sẽ kể cho bạn nghe những câu chuyện về Poker và Chứng khoán tôi đã trải nghiệm qua và đúc kết được.
Năm 2015, năm tôi còn khá trẻ, tôi có cơ hội làm việc cho một công ty chuyên cung cấp dữ liệu cho các Công ty chứng khoán, các Quỹ trong và ngoài nước. Tôi được học những khái niệm về chứng khoán, về thị trường, về các chỉ số P/E, EPS, ROA ROE… và hơn cả là được tiếp xúc với rất nhiều những người làm việc trong ngành này, thậm chí đến cả C-level. Tôi đã có dịp đến thăm văn phòng của quỹ D trong TP HCM, nơi quy tụ những người high profile nhất cùng những điều kiện cơ sở vật chất tốt nhất với dàn máy tính trang bị công nghệ tối tân nhất. Cũng như có dịp đến gặp và làm việc với rất nhiều các “chuyên gia” trong các công ty chứng khoán và các Quỹ đầu tư (Mãi sau này tôi mới biết họ là những tay to, những cá mập chứng khoán theo cách gọi của anh chị em trên diễn đàn) Tôi cũng bắt đầu đầu tư với số vốn ít ỏi.
Năm 2015 thị trường chứng khoán khá ảm đạm, mặc dù UBCKVN ra báo cáo màu hồng. Thanh khoản mỗi phiên chỉ đạt 5000 tỷ/phiên (Kém rất xa so với thời điểm hiện tại toàn trên tỷ đô/phiên!). Tôi bắt đầu được hướng dẫn đọc các chỉ số, phân tích các xu hướng dòng tiền. Cũng như mọi năm, luôn có những cổ phiếu “ngược dòng” tạo lợi nhuận cực kỳ tốt cho nhà đầu tư (NĐT) (Rất tiếc Danh mục của tôi không có cổ phiếu (CP) nào!). Điều tiếc nuối đầu tiên của tôi là với mã CTD và VCS. Tôi đã có cơ hội được ngồi hóng chuyện của những “Tay to” về những thông tin này. Rất tiếc không hiểu sao thời điểm đó tôi lại bỏ thời gian đi lướt các diễn đàn và chọn “đánh bạc” vào những CP được hô hào “cơ hội X3, X4 nhanh nhất”. Tôi chê CTD khi đó thị giá cao quá rồi mà không nghe những thông tin rằng với quy mô và trình độ kỹ thuật thi công cao, CTD tham gia thực hiện các gói thầu trị giá hàng nghìn tỷ đồng với Vin. Kết quả là CTD phi một mạch từ giá 5x lên giá 15x tăng gấp 3 lần và là quán quân về thị giá thời điểm bấy giờ. Năm sau đó tăng thêm 60% nữa- nghĩa là nếu tôi mua và nắm giữ thì tài khoản sẽ tăng 5 lần trong 2 năm. Hay như câu chuyện về tầm vóc của VCS lột xác như thế nào sau khi chủ tịch HXN thâu tóm xong, VCS cũng tăng gấp 3 lần lên giá 73. Hơn 1 năm đầu tư, tài khoản của tôi chả có biến chuyển gì mấy, tôi đầu tư chủ yếu để lấy kinh nghiệm, bổ sung cho nghiệp vụ. Nhưng quả thật bây giờ nhìn lại, tôi đã bỏ lỡ rất nhiều cơ hội nhân nhiều lần tài khoản thời điểm đó. Bài học đầu tiên của tôi là không bao giờ nghe lời hô hào trên mạng, muốn đầu tư một cái gì đó hãy tự tìm hiểu xem lý do mình đầu tư là gì. Bài học này có lẽ quá quen thuộc với nhiều người rồi, nhưng thật sự để thấm thía cần phải trải qua rất nhiều. Đến thời điểm này tôi còn cảm thấy mình còn dễ bị cám dỗ bởi những lời mời chào, những hô hào từ media, từ các diễn đàn mà!
Tôi tiếp tục năm 2016 với sự nhàm chán trong tư duy, tôi nhìn thấy bạn bè xung quanh tôi chết như ngả rạ vì chứng khoán, tôi mất dần niềm tin vào chứng khoán. Trên diễn đàn tràn ngập sự than khóc của những NĐT nhỏ lẻ. Sếp tôi tính vốn hiền lành ôn hòa đôi khi cũng tức giận hét to khi thị trường nhuộm màu máu. Bản thân tôi cũng tham gia và thất bại nặng nề vào CP TTF. Tôi cũng như rất nhiều NĐT hứng chịu sự thất thoát hơn 90% tài khoản khi cp này rơi từ đỉnh 43k xuống còn 3k do nguyên nhân phát hiện “hàng tồn kho thiếu kiểm kê”. Tuy nhiên năm 2016 đối với tôi bây giờ khi nhìn lại, điều tôi hối tiếc nhất là đã bỏ lỡ cơ hội được học, được bái sư với người thầy tầm cỡ. Anh ta (tôi sẽ gọi là anh X) hơn tôi khá nhiều tuổi, là bạn thân của sếp tôi nên tôi có cơ hội tiếp xúc nhiều. Anh X là quản lý của một quỹ rất lớn, quy mô hàng trăm triệu đô. Nhưng những cái tôi nhớ nhất là những lần tôi có cơ hội được nghe anh chia sẻ về cách tiếp cận với chứng khoán. Ở đó không quá nặng về phân tích những chỉ số, mà là tư duy đầu tư. Rất tiếc vì lúc đó trình độ tôi quá non, không đủ tầm để hiểu. Tôi còn đang quá nặng về những biến động ngẫu nhiên theo từng phiên, không đủ tầm để nhìn thấy hết hành trình dài của công ty. Và tôi đã bỏ lỡ cơ hội được đi theo học hỏi anh ấy. Bản thân anh X thời điểm đấy tài khoản cũng nhân hàng trăm hàng nghìn lần rồi. Bài học tiếp theo tôi rút ra được, khi bạn mới tham gia vào thị trường, hãy tìm cho mình một người thầy, một người hướng dẫn bạn để bạn có những bước đi đúng đắn nhất. Bạn không thể nào giỏi hơn những nhà đầu tư chuyên nghiệp được đâu, vì vậy hãy học hỏi từ họ, đặc biệt là từ những lần vấp ngã từ họ. Bạn sẽ tiết kiệm được rất nhiều thời gian và tiền bạc- thứ mà những người đi trước phải trả giá cho những thất bại của họ trong thị trường này. Nuối tiếc lớn nhất năm 2016, và cũng là lớn nhất cho đến tận bây giờ, khi tôi vẫn chưa tìm được một người thầy cho mình. Tất cả những người tôi biết, từng tiếp xúc không ai đủ tầm như ông anh tôi kể ở trên. Và thế là tôi phải tự mình mày mò, tự mình làm tất cả. Nhiều lúc rất cô đơn, những lúc vấp ngã tiếp theo không có ai ở bên chỉ cho tôi biết tôi sai những gì, tôi phải tự làm điều ấy, rất vất vả và tốn thời gian. Năm đó tôi quit công ty, tìm kiếm những cơ hội mới. Và cuối năm đó, tôi bắt đầu biết đến Poker.
Tôi còn nhớ như in đó là một căn phòng chật hẹp trên tầng 4- nơi tôi có những trải nghiệm đầu đời với bộ môn này cùng bạn bè. Poker quả thực là một trò chơi đầy mê hoặc và có sức thu hút mãnh liệt với người chơi mới. Bởi vì bạn có thể không giỏi, nhưng vẫn có thể chiến thắng những người kinh nghiệm và tài năng hơn. Sau này ngẫm lại, Poker và chứng khoán có rất nhiều những điểm tương đồng. Và thực tế chứng minh cho ta thấy rất nhiều người thành công với Poker cũng thành công trong lĩnh vực đầu tư, chứng khoán (và ngược lại). Vanessa Selbst, người thắng 12 triệu đô, VĐV Poker nữ xuất sắc nhất mọi thời đại, hiện tại đang làm việc cho một trong những quỹ lớn nhất ở phố Wall. David Einhorn, một người chơi poker chuyên nghiệp, đồng thời là Co-Founder của một quỹ đầu tư nổi tiếng, nhấn mạnh “Cả Poker và Đầu tư đều là những trò chơi thông tin không đầy đủ. Bạn có một số dữ liệu nhất định, bạn tìm kiếm những tình huống bạn có lợi, bất kể là lợi thể về tâm lý hay thống kê”. Huyền thoại trader Jesse Livermore đã từng là người chơi bài Poker rất giỏi. Nhà đầu tư yêu thích của tôi- Peter Lynch – tác giả của “Trên đỉnh phố Wall”- người biết đến với những phi vụ nhân hàng chục hàng trăm lần tài khoản cũng đam mê bộ môn Poker này và có lời khuyên “A good way to become a better investor was to learn how to play poker”.
Trở lại với tầng 4, Poker quả thực có ma lực mạnh mẽ, tôi vẫn còn nhớ như in có lần chúng tôi đã chơi liên tiếp hơn 20 tiếng đồng hồ mà không thấy mệt một chút nào. Chúng tôi đã all-in rất nhiều, đã trải qua những cung bậc cảm xúc tột độ. Sau này khi ngẫm lại, cái cách mà tôi tiếp cận Poker sao mà giống khi tôi tiếp cận Chứng khoán những ngày đầu thế. Đó là sự háo hức chờ đợi những lá bài tiếp theo, cũng hệt như sự háo hức vì những thay đổi chỉ số, xanh đỏ tím vàng trong chứng khoán. Là niềm tin mù quáng vì những lời nói xung quanh, “Ôi bài này là phải call rồi, setup rồi” “Nó dám all in thì chắc phải là bài nóc rồi, mình phải bỏ thôi” – cũng như là “Mua cổ phiếu XYZ giá 10k đi, kiểu gì cũng X2 X3 thôi”, “Ôi thị trường xấu thế, bán hết CP đi thôi”. Ở đây có ai giống tôi không?
Tôi bị cuốn hút bởi bộ môn này, và tôi đã theo đuổi nó một cách thực sự nghiêm túc. Tôi về nhà tự google và tìm hiểu. Ôi càng tìm hiểu tôi càng thấy kiến thức của Poker nó bao la kinh khủng. Tôi nhắm mình không đọc nổi hàng trăm đầu sách kia, mặc dù tiếng Anh của tôi không tệ, thế nên tôi chọn xem video trước, dù sao xem video cũng giải trí và đỡ căng thẳng hơn. Tôi khởi đầu với những video về các giải High stake và bắt chước. Sau này tôi mới nhận ra đó là cái ngu lớn nhất của mình. Tôi áp dụng theo và thua thảm hại, các đối thủ hành động hoàn toàn khác với những gì diễn ra trên video. “Áp dụng” những kiến thức trên video, tài khoản tôi ra đi kha khá… Sau đó tôi mới nhìn nhận lại, tôi quyết định học lại kiến thức cơ bản, nhập môn Poker. Tôi đến các CLB Poker của Hà Nội, đăng ký thi đấu ở những tour với mức phí thấp nhất. Tôi ngồi trên bàn với rất nhiều người chơi khác, họ thảo luận và chia sẻ kinh nghiệm thi đấu rất sôi nổi. Tôi đến CLB thường xuyên hơn, gần như tuần nào cũng lên 3-4 lần. Và tôi cũng rất chăm chỉ học hỏi trên mạng. Tôi hỏi xin mượn tài liệu và cả tự bỏ tiền mua tài liệu, từ coach Jul Trần- một người mà kể cả sau này anh ta đã “retire” nghề coach cũng như viết tài liệu, tôi vẫn chưa tìm thấy tài liệu tiếng Việt nào chất lượng hơn. Tôi cũng bỏ tiền ra mua bản quyền một số đầu sách khác, và cả bản quyền PokerGo, một app cho phép bạn xem toàn bộ các chương trình Poker nổi tiếng, trong đó có WSOP, giải đấu danh giá bậc nhất thế giới, tôi đã xem hết toàn bộ từ Series năm 2009 đến 2021 và hiện tại vẫn tiếp tục theo dõi! Poker quả là hấp dẫn lạ thường, luôn chứa đựng những sự thú vị và kịch tính đến phút cuối. Có những ván đấu diễn ra với kịch bản không khác gì kịch bản phim Hollywood. Tôi cảm thấy may mắn vì được sinh ra trong thời đại công nghệ phát triển rực rỡ, nên tôi đã không bỏ qua những chương trình hay và đặc sắc như vậy. Rất tiếc vào thời điểm năm 2017-2018 trình độ tôi còn quá kém nên không thể hiểu hết những gì diễn ra trên video, không thể hiểu tại sao người chơi này đánh như vậy mà Bình luận viên lại khen hay. Có lẽ tôi tiến bộ phần lớn là nhờ những trải nghiệm dần dần qua những ván bài thực chiến, cũng như trao đổi, review hand bài với các người chơi tốt hơn tôi đồng thời học hỏi từ toàn bộ các người chơi khác. Thời điểm đó, thời gian tôi bỏ ra cho Poker có lẽ nhiều nhất, nằm trong top 1% những người dành thời gian cho Poker ở Hà Nội thời điểm bấy giờ. Năm ấy tôi gần như rút khỏi thị trường chứng khoán. 2018 chứng khoán lập đỉnh mọi thời đại ở 1200 điểm rồi lao dốc cả về điểm số lẫn thanh khoản, nhiều NĐT từ cá nhân tới tổ chức cháy tài khoản. Tôi thờ ơ với chứng khoán, nhưng vẫn thỉnh thoảng nghe ngóng về thần tượng một thời: anh X vẫn có những thương vụ thành công với những CP thủy sản, nghe đâu anh X ăn trọn sóng của VHC năm đó…
Năm 2019 có lẽ là một năm đầy may mắn của tôi. Với sức bật mạnh mẽ, tôi đã tự tin thi đấu ở những giải đấu tầm cỡ mà có lẽ ở thời điểm đầu tiên tôi làm quen với Poker tôi đã không hề nghĩ đến. Những chiến thắng liên tiếp ập đến khiến bản thân tôi cũng ngỡ ngàng. Tôi bắt đầu trở nên ảo tưởng, nghĩ mình là thiên tài trời phú. Tôi ăn nói khệnh khạng hơn, ra vẻ nhiều hơn và không thèm học hỏi nữa. Như một hệ quả tất yếu, tôi bơi ra biển lớn với giải đấu quốc tế đầu tiên là APL (Asia Poker League) tổ chức ở HCM và thất bại thảm hại. Tôi nhận ra khoảng cách về trình độ cũng như bản lĩnh của mình còn cách quá xa những người cạnh tranh ở đây. Cũng thật may mắn cho tôi vì đã nhận ra điều đó sớm, tỉnh ngộ sớm trước khi tôi kịp đốt toàn bộ tài sản vào những ván đấu, ở đó có những con người mà trình độ hiện tại của tôi nói thẳng ra là không có cửa thắng họ. Tôi trở về nhà và ngẫm nghĩ rất nhiều. Sau đó tôi quyết định chấn chỉnh lại thái độ, bắt đầu học tập rèn luyện lại nghiêm chỉnh. Tính cách của tôi trên bàn Poker cũng thay đổi, điềm tĩnh hơn, ít nói hơn trước rất nhiều. Tôi ghi chép nhiều hơn, tính toán từng ván đấu, từng giải đấu mình tham gia dù là lớn hay nhỏ. Tôi quan sát nhiều hơn, đọc thêm về tâm lý trong thi đấu Poker. Cũng không quên xem video cập nhật lối đánh hiện đại. WSOP 2018 có lẽ là tôi xem kĩ nhất, với sự lên ngôi của anh chàng người Mỹ gốc Á John Cynn tại Main Event. Có lẽ sự điềm tĩnh, tính kiên nhẫn của tôi trên bàn poker học được từ anh này. Cũng trong năm đó tôi xem được 2 VĐV có lẽ là xuất sắc nhất thế giới thời điểm đó là Fedor Holz và Justin Bonomo thi đấu với nhau tranh chiếc vòng vàng danh giá với phần thưởng 10 triệu đô, một trận heads up hay nhất tôi từng được chứng kiến. Tuy trình độ của tôi tất nhiên không thể nào hiểu hết từng ván đấu, nhưng tôi không còn bị quá mù mờ nữa rồi. Năm 2019 tôi theo dõi và theo chân anh chàng người Ý Dario Samartino, quả thực anh ta xuất sắc và giỏi hơn mọi người trên bàn Final table, nhưng chiến thắng lại gọi tên một người chơi kỳ cựu người Đức gốc Iran là Essan. Chiến thắng của Essan là xứng đáng, và một lần nữa khẳng định cho triết lý “Kẻ mạnh chưa chắc là kẻ chiến thắng, nhưng kẻ chiến thắng chắc chắn là kẻ mạnh” 
Từ nước Mỹ xa xôi, quay về với Việt Nam, thời điểm tôi bắt đầu nhận ra lối chơi của mình 6 tháng trước, 1 năm trước là quá tệ… tôi đánh giá mình dành chiến thắng ở những giải đấu đó hoàn toàn là may mắn, chứ trình độ là dở ẹc. Doyle Brunson, người chơi lão làng từng nói ai rồi cũng sẽ may mắn, nhưng không có ai là may mắn mãi mãi. Tôi rất hiểu điều đó, nên tôi vẫn không ngừng tiếp thu thêm kinh nghiệm và kiến thức, dẹp bỏ khỏi đầu tư tưởng mình là ngôi sao, là người chơi giỏi như lời khen của những người khác. Hãy tin tôi đi, lời chê bai bạn đánh kém hoặc bạn đầu tư con này con này là ngu, có giá trị hơn nhiều lần những lời khen rằng bạn chơi hay, bạn đầu tư xuất sắc nhiều lần. Bởi vì cuối cùng thì kết quả vẫn là quan trọng nhất mà. Tổng kết lại năm 2019 vẫn là một năm nhiều may mắn của tôi, khi tuy đánh ngu nhưng vẫn có lợi nhuận, đến giai đoạn cuối năm còn nhận ra nhiều bài học lớn mà không phải trả giá đắt nào. Có lẽ con đường Poker của tôi bằng phẳng hơn chứng khoán nhiều. Năm 2019 tiếp tục là một năm may mắn của anh X với thắng lớn ở cp công nghệ FPT và bán lẻ MWG mặc dù index chỉ tăng 7%. Ông già Brunson bảo không có ai may mắn mãi mãi mà nhỉ?
Năm 2020 tôi tiếp tục đầu tư thời gian cho việc học và thi đấu Poker. Tôi xóa hết những tấm ảnh lưu lại những lần tôi ăn bad beat (Ví dụ AA thua AK chẳng hạn), tôi giảm dần những lần trao đổi về các tình huống set up, những lần ăn bad beat với các người chơi khác. Tôi tập trung hơn nữa vào những ván đấu bình thường nhất, để xem xem mình có thể làm cách khác tốt hơn không. Tôi thấm nhuần thêm ý tứ của Doyle Brunson: Poker điều quan trọng không phải chiến thắng hay thất bại, mà là đưa ra quyết định đúng đắn nhất. Tôi nhận ra rằng, những lá bài được chia ra là ngẫu nhiên, kết quả cũng ngẫu nhiên, đôi khi người dành chiến thắng ở một giải đấu nhất định có thể là một người rất bình thường. Nhưng về lâu dài, những người có kết quả tốt hơn là những người có trình độ hơn những người khác. Cũng giống như trên thị trường chứng khoán vậy, sẽ có những F0 vào và may mắn đúng uptrend và X3 X4 thậm chí X hàng chục lần. Tuy nhiên sau vài năm tài khoản vẫn bị cháy sạch vì thua hết trong một trận đánh khác. Chỉ có một số rất ít những người may mắn trụ lâu hơn một chút, còn lại đa số là chết sạch. Chỉ những người giỏi, bản lĩnh nhất mới trụ lại được thị trường khốc liệt này. Poker là bộ môn cực kỳ hấp dẫn, nhưng cũng nghiệt ngã vô cùng. 5 năm thi đấu tôi đã chứng kiến không ít các cao thủ ngã ngựa, rất nhiều người chơi buộc phải rời cuộc chơi. Nó cũng giống chứng khoán vậy, chỉ có 5% (Thậm chí là ít hơn) thắng được thôi nên mức độ đào thải cũng rất cao. Những người trụ lại được, giành chiến thắng cũng phải trải qua vô vàn những khó khăn, những biến cố ngắn hạn. Một ai đó giành cúp, họ cũng phải trải qua đủ mọi khó khăn thách thức, như hành trình của 1 siêu cổ phiếu vậy: có lúc giảm 30-40%, chịu đủ mọi áp lực, đè nén xong rồi lại bật tăng trở lại. Tuy nhiên, thành quả cuối cùng sẽ thật ngọt ngào và xứng đáng cho những ai luôn nỗ lực và cố gắng không ngừng. Chiếc cúp APL (Asia Poker League) cuối cùng tôi cũng chinh phục được, trong một ngày đầy may mắn và nhiều cảm xúc. Rồi những lần thi đấu và có thứ hạng rất cao ở những giải đấu danh giá khác như các series của các CLB, đỉnh điểm là lần vào sâu ở World Poker Tour tổ chức lần đầu tại Việt Nam. Tôi còn nhớ một kỷ niệm lần đó là break time của bàn Final table, VĐV Người Mỹ lúc đó là chip leader có đến nói với tôi “[tên tôi]! Bạn là người chơi đáng gờm nhất đối với tôi trên bàn thi đấu hôm nay” Dù cho có thể là lời khen xã giao nhưng tôi tin phần nào sức ảnh hưởng về trình độ của tôi lần này đã rất khác những lần final table trước đó. Sau đó chính anh ta đã loại tôi vào giờ phút quyết định, tôi lỗi hẹn với chiếc cúp danh giá nhất trong năm nhưng tôi không hề quá hối tiếc. Vì sau đó tôi review lại thì tôi đã làm tốt nhất có thể tại thời điểm đó rồi. Tôi chợt thấm thía hơn thành công và hạnh phúc không phải là đích đến, mà là một hành trình.
Giai đoạn đầu năm 2020 là thời điểm thảm khốc của chứng khoán khi rơi tự do, bay vài trăm điểm với làn sóng sụt giảm vì Covid-19 trên toàn cầu. Đa số các ngành nghề bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Trong thời điểm đó tôi vẫn miệt mài thi đấu và bắt đầu xem những video nâng cao hơn. Tuy nhiên cũng không quên ngó nghiêng thị trường và tự hỏi “Mr.X lúc này có ổn không nhỉ?” Năm 2020 và 2021 các CLB Poker ở Hà Nội đóng cửa liên miên nên tôi thi đấu không thường xuyên nữa. Đây cũng là thời điểm tôi cho rằng là thích hợp để trở lại đầu tư chứng khoán khi mà thị trường đã tạo đáy, quá nhiều CP có giá chiết khấu, hơn nữa tôi cũng đã có một số vốn kha khá rồi.
Năm 2021 tôi trở lại với chứng khoán, vẫn song song thi đấu Poker ở mức độ vừa phải. Và tôi lại tiếp tục mắc phải những sai lầm ngớ ngẩn trước khi trở nên bản lĩnh hơn để chiến thắng những trận đánh lớn. Có những điều đáng kinh ngạc hơn cả những gì tôi tưởng tượng trước đó
Phần 2: Trở lại với chứng khoán thời kỳ Uptrend
(Sẽ viết tiếp nếu được ủng hộ…)
Tác giả: @Redrum
Theo dõi & tương tác bài viết trên fanpage F247 tại link này
