Cuộc đời mình, cũng như cuộc đời của tất cả mọi người nói chung, hay của tất cả những sinh linh trên trái đất này, cuối cùng tóm lại chỉ là một chuỗi những sự lựa chọn chủ ý hay vô ý từ khi ra đời đến lúc nhắm mắt.
Khi còn bé, ta có thể lựa chọn chơi với bạn này hay nghỉ chơi với bạn khác. Lớn hơn chút có thể chọn học ngành này hay ngành nọ, rồi đi làm có thể nhận công việc này hoặc về quê làm vườn, có thể chọn dừng lại để nói chuyện với cô gái ta vô tình chạm mặt hoặc tiếp tục đi con đường của mình. Rồi khi về già, ta lại có thể chọn một cuộc sống an nhàn hay tiếp tục lao động, rồi khi nhắm mắt, ta mới biết rằng à thì ra cả cuộc đời ta, đến giây phút lâm chung này, tại nơi chốn này, hóa ra lại là hệ quả của một loạt những lựa chọn của ta trên cõi đời này. Và dù ta có muốn hay không thì mọi việc đã trở thành như vậy rồi, ta không còn có thể làm lại nữa, mọi việc đã trở thành quá khứ.
Lúc còn bé, ta không có nhiều lựa chọn, nhưng khi lớn dần lên, cái tổ hợp những sự lựa chọn ấy nở dần ra và lại teo dần khi ta về già. Trước khi mấy nhà bác học phát minh ra được cỗ máy xuyên thời gian và men theo đường hầm thời gian du hành trở về quá khứ để thay đổi cuộc đời mình theo cách mình muốn, thì đến khi ấy chúng ta vẫn còn phải tiếp tục chơi trò chơi chọn lựa này. Mà, giả sử như có lúc ta có thể thay đổi được quá khứ của mình, thì chắc gì ta sẽ tồn tại, kiểu như “nghịch lý ông nội” vậy.
Vì thế, chúng ta cứ phải tiếp tục “chơi ván bài” cuộc đời của mình thôi, bạn có thể rút tiếp lá nữa, hoặc dừng và chờ đợi kết quả, nhưng bạn không thể dừng chơi, vì đó là phạm luật rồi.
Vậy đó, bảy tỷ người trên quả đất này là bảy tỷ hoàn cảnh khác nhau. Có người từ khi trong trứng nước đã có vô vàn lựa chọn đẹp đẽ chờ đợi, mà trong số những con đường ấy thì con đường nào cũng được trải hoa hồng. Có người sinh ra đã nghèo khổ, tại một quốc gia bần hàn, lớn lên và chết đi lại không có bất kỳ lựa chọn nào khác là đi làm để có cái ăn. Họ là những người không có lựa chọn khác, và thật sự là “những người khốn khổ” nhất quả đất. Và, khi không còn lựa chọn nào khác, thì “Nỗi niềm tuyệt vọng được bao quanh bởi những vách tường mỏng mảnh, tất thảy đều sẽ mở đường đến với đồi bại và tội ác”, nói như Victor Hugo.
Câu nói đau đớn nhất trong cuộc đời đối với tôi có lẽ là câu nói “không còn sự lựa chọn nào khác”, chẳng hạn như: “Xin lỗi anh, em không còn sự lựa chọn nào khác”, “Xin lỗi con, mẹ không còn sự lựa chọn nào khác mà phải trao con cho người khác vì mẹ không thể nuôi con được nữa, “Tôi không còn sự lựa chọn nào khác là phải cho anh thôi việc”, “Có lẽ hai đứa mình không còn sự lựa chọn nào khác là phải dừng bước tại đây”.
Và khi bước đến đường cùng, khi không còn sự lựa chọn nào khác, người ta dễ sa ngã và làm những việc điên rồ mà bình thường ngay bản thân họ cũng không bao giờ nghĩ tới được.
Còn tôi thì sao, tôi cũng đã đưa ra nhiều sự lựa chọn và đi theo những lối rẽ không thể ngờ tới trên đường đời .Có lẽ tôi đã có được phần lớn những thứ mình muốn, nhưng bù lại cũng phải đánh đổi những thứ khác để có được. Nhưng, khi nghĩ lại, tôi không tiếc nuối (hoặc chí ít cũng tự nhủ lòng như vậy), vì nếu cho chọn lựa lại, tôi cũng sẽ làm như vậy thôi.
Những người khi đã qua ngưỡng cửa 30 tuổi sẽ cảm nhận được cuộc sống này không có gì miễn phí. Mỗi người chúng ta gặp đều yêu một cái gì đó, sợ một cái gì đó và từng đánh mất một cái gì đó mà. Cũng khi qua ngưỡng cửa ấy, ta mới thấy, ôi cuộc sống này sao mà vô thường quá, ngày mai biết có còn tồn tại hay không. Dù bạn là ai, bạn đang làm gì, bạn như thế nào thì ít nhất trên đời này, vũ trụ mà chúng ta đang sinh sống trong đó cũng chẳng quan tâm chúng ta là ai và ta sẽ sống chết ra sao đâu. Cái vũ trụ vô tận này mất mười tỷ năm và hàng loạt những biến cố lớn không thể tưởng tượng được để nhào nặn ra trái đất, rồi trái đất lại mất hơn bốn tỷ năm nữa để tạo ra loài người, và cuối cùng loài người xuất hiện và bạn chào đời với xác suất 1/ 4 triệu tỷ. Vì thế, vũ trụ không quan tâm tới những sinh linh nhỏ bé yếu ớt đang bị hút vào một cái hành tinh cũng nhỏ bé yếu ớt đang trôi lềnh bềnh giữa thế gian này đâu. Có thể ngay ngày mai đây tất cả chúng ta sẽ trở thành tro bụi.
Vậy thì, cuối cùng chúng ta sống để làm gì?
Chúng ta sống để tiếp tục cuộc chơi của mình, để tiếp tục đưa ra những sự lựa chọn và chơi nốt những ván bài mình còn trong tay để khi nhắm mắt, sẽ có người tiếc nuối khi nhìn lại quãng đời của mình, có người lại mãn nguyện vì mình đã làm những gì tốt nhất, sẽ an lòng đi về cõi vĩnh hằng và về với Đức Chúa Trời/Thánh Allah/cõi Niết bàn… tùy theo tôn giáo của bạn, và đó lại là lựa chọn của bạn, là ván bài cuối cùng của cuộc đời khi lựa chọn nơi để về khi nhắm mắt. Còn sau đó là Game Over, lượt chơi của mỗi người đã kết thúc!
Trước đây tôi thường nghĩ hay là mình cứ sống như đám mây trên trời, lang thang phiêu bồng khắp nơi. Bây giờ nghĩ lại có lẽ nên noi gương con sông sẽ hay hơn.
Vì mọi con sông trên đời đều khác nhau, nên tôi không cần phải giống người khác và đi theo “dòng chảy”
Câu nói đau đớn nhất trong cuộc đời đối của người khác. Tôi có thể là một con sông lớn, cũng có thể là một con sông ngầm dưới lòng đất, miễn tôi là một con sông, không quan trọng nó như thế nào, việc của tôi là cố gắng vươn ra biển lớn hoặc cứ chảy thôi là đã hài lòng rồi.
Vì “không ai tắm hai lần trên một dòng sông”, tất cả mọi thứ trên đời đều luôn luôn thay đổi và chuyển hóa từng giờ từng phút từng giây, ngày mai tôi phải khác và phải thay đổi, dù nhiều dù ít, dù muốn dù không, nhưng đó là quy luật và phải chấp nhận sự thật đó.
Vì mọi dòng sông không tự sinh ra và cũng không thể tự tách rời khỏi thế giới, cũng như chính bản thể của mình vậy, phải góp mình vào đại dương, dù ít dù nhiều, dù có ai biết đến hay không, miễn đừng là một dòng sông chảy ngược.
Vì mọi con sông đang chảy đều sẽ làm bên bồi bên lở, cũng như tôi không thể làm hài lòng tất cả, sẽ có người vui, người buồn, sẽ được cái này, mất cái kia, nhưng việc của tôi là một con sông nên hãy cứ chảy về biển thôi, không còn cách nào khác, không thì sẽ thành một con sông chết.
Sống như một dòng sông, và thả mình trôi bềnh bồng theo những ngã rẽ cuộc đời, để khi những giọt nước cuối cùng của con sông ấy cạn kiệt dần và biến mất, tôi có thể mỉm cười cất tiếng hát với cuộc đời. Vì cuộc đời của tôi, với tôi, cũng tựa như nàng Esmeralda xinh đẹp, tôi đã luôn yêu nàng Esmeralda cuộc đời ấy, và hạnh phúc khi được ngắm nhìn “nàng” lần cuối trước khi nhắm mắt:
Danse mon Esmeralda
Chante mon Esmeralda
Laisse moi partir avec toi
Mourir pour toi n’est pas mourir
Hãy khiêu vũ đi nàng Esmeralda của tôi
Hãy cất tiếng hát lên đi nàng
Esmeralda của tôi
Hãy để tôi đến bên em.
Được chết vì em, là tôi đã trở thành
bất tử rồi.
Nguồn : Trần Đặng Đăng Khoa
