Cổ phiếu DGC của Tập đoàn Hóa chất Đức Giang chứng kiến hai phiên giảm sàn liên tiếp ngày 16 và 17 tháng 12, với hơn 14 triệu cổ phiếu vẫn kẹt ở mức giá thấp nhất. Áp lực bán tháo mạnh xuất phát từ lo ngại về chính sách thuế xuất khẩu phốt pho gia tăng và khả năng bị loại khỏi rổ chỉ số VN30, khiến vốn hóa thị trường của doanh nghiệp này bốc hơi gần 5.000 tỷ đồng chỉ trong hai ngày giao dịch.
Cơn bán tháo dữ dội đẩy DGC xuống đáy 8 tháng
Trong phiên giao dịch ngày 17 tháng 12, cổ phiếu DGC của Tập đoàn Hóa chất Đức Giang tiếp tục chìm trong sắc tím với mức giảm sàn 7%, đóng cửa tại mức 80.500 đồng mỗi cổ phiếu. Đây là phiên giảm sàn thứ hai liên tiếp và cũng là mức giá thấp nhất kể từ tháng 4 năm 2025, thời điểm thị trường chứng khoán Việt Nam rung lắc mạnh do những cú sốc về thuế quan toàn cầu.
Điều đáng lo ngại hơn nằm ở lượng cổ phiếu dư bán khổng lồ. Tính đến cuối phiên ngày 17 tháng 12, có tới 14,3 triệu cổ phiếu DGC được đặt lệnh bán ở mức giá sàn nhưng không thể khớp, tương đương hơn 1.100 tỷ đồng giá trị. Con số này chiếm gần 4% vốn điều lệ của Hóa chất Đức Giang, phản ánh tâm lý hoảng loạn của nhà đầu tư đang nắm giữ mã này.
Thanh khoản giao dịch cũng chứng kiến sự đột biến. Trong phiên ngày 16 tháng 12, gần 18,6 triệu cổ phiếu DGC được chuyển nhượng với tổng giá trị hơn 1.619 tỷ đồng, gấp hơn 20 lần mức giao dịch trung bình mười ngày trước đó. Tuy nhiên, sang phiên 17 tháng 12, thanh khoản giảm xuống còn khoảng 300 tỷ đồng, cho thấy dòng tiền đã không còn sẵn sàng “bắt đáy” như kỳ vọng.
Chỉ riêng hai phiên giao dịch này, vốn hóa thị trường của Hóa chất Đức Giang đã bốc hơi gần 5.000 tỷ đồng, còn lại khoảng 30.572 tỷ đồng. So với đầu năm 2025, vốn hóa của doanh nghiệp đã giảm gần 31%, phản ánh sự sụt giảm niềm tin nghiêm trọng từ cộng đồng nhà đầu tư.
Nguyên nhân đằng sau cơn giảm giá mạnh
Chính sách thuế xuất khẩu phốt pho là yếu tố gây áp lực lớn nhất
Nguyên nhân chính được các chuyên gia chứng khoán chỉ ra là Nghị định 199/2025 của Chính phủ về điều chỉnh thuế xuất khẩu phốt pho vàng. Theo quy định mới, thuế xuất khẩu đối với sản phẩm phốt pho P4 sẽ tăng từ mức 5% hiện tại lên 10% kể từ ngày 1 tháng 1 năm 2026, và tiếp tục tăng lên 15% từ ngày 1 tháng 1 năm 2027.
Đây là tin không mấy khả quan với Hóa chất Đức Giang, khi phốt pho vàng là một trong những sản phẩm chủ lực đóng góp doanh thu xuất khẩu lớn cho doanh nghiệp. Theo số liệu từ công ty chứng khoán, phốt pho và các sản phẩm hóa chất liên quan chiếm tỷ trọng đáng kể trong cơ cấu doanh thu của tập đoàn.
Tuy nhiên, các chuyên gia từ Chứng khoán KB Việt Nam cho rằng tác động tiêu cực có thể được hạn chế phần nào trong trung hạn. Lý do là thuế xuất khẩu phốt pho của Việt Nam vẫn cạnh tranh hơn so với Trung Quốc, đồng thời các thị trường lớn như Nhật Bản và Liên minh châu Âu được hưởng ưu đãi thuế suất 0% nhờ các hiệp định thương mại tự do đã ký kết.
Đại diện lãnh đạo Hóa chất Đức Giang cũng cho biết nhóm khách hàng trong lĩnh vực bán dẫn và điện tử sẵn sàng chia sẻ phần chi phí tăng thêm từ thuế. Tuy nhiên, việc đàm phán giá bán sẽ gặp nhiều khó khăn hơn với nhóm khách hàng trong lĩnh vực nông nghiệp, nơi biên lợi nhuận thường eo hẹp hơn.
Để giảm thiểu rủi ro, Hóa chất Đức Giang đang có kế hoạch mở rộng sang các thị trường Đông Á có giá bán cao hơn, đồng thời chuyển đổi một phần hoạt động xuất khẩu phốt pho vàng sang sản xuất axit photphoric nhiệt, sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn.
Nguy cơ bị loại khỏi rổ chỉ số VN30
Yếu tố thứ hai khiến nhà đầu tư lo lắng là khả năng DGC bị loại khỏi rổ chỉ số VN30 trong các kỳ cơ cấu sắp tới. Đây là chỉ số đại diện cho 30 cổ phiếu có vốn hóa và thanh khoản lớn nhất trên Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM, và cũng là rổ chỉ số mà các quỹ ETF theo dõi để điều chỉnh danh mục đầu tư.
Các công ty chứng khoán như BIDV Securities cho biết trong kịch bản xấu nhất, nếu DGC bị loại khỏi VN30, các quỹ ETF sẽ buộc phải bán ra khối lượng lớn cổ phiếu này để tái cân bằng danh mục. Điều này sẽ tạo thêm áp lực bán mạnh, khiến giá cổ phiếu tiếp tục giảm sâu.
Trước đó, DGC mới được đưa vào rổ VN30 vào tháng 8 năm 2025, thay thế cho cổ phiếu BVH của Bảo Việt Holdings. Tuy nhiên, với đà giảm giá mạnh trong thời gian gần đây, vốn hóa thị trường của DGC đang có nguy cơ tụt xuống dưới ngưỡng an toàn để duy trì vị trí trong nhóm này.
Áp lực từ khối ngoại và quỹ đầu tư
Thêm vào đó, động thái bán ròng từ khối nhà đầu tư nước ngoài cũng góp phần làm trầm trọng thêm tình hình. Chỉ riêng trong phiên ngày 16 tháng 12, khối ngoại đã bán ròng hơn 1,4 triệu cổ phiếu DGC với tổng giá trị hơn 122 tỷ đồng.
Trước đó, vào tháng 11, quỹ Dragon Capital cũng đã giảm tỷ lệ sở hữu tại Hóa chất Đức Giang từ 5,03% xuống còn 4,98% sau khi bán ròng 200.000 cổ phiếu. Việc các nhà đầu tư tổ chức lớn rút lui khỏi DGC đã tạo tâm lý tiêu cực lan tỏa trong cộng đồng nhà đầu tư cá nhân.
Tình hình kinh doanh của Hóa chất Đức Giang ra sao?
Mặc dù cổ phiếu giảm mạnh, kết quả kinh doanh của Hóa chất Đức Giang trong chín tháng đầu năm 2025 vẫn ghi nhận những con số khá tích cực. Doanh thu thuần đạt 8.521 tỷ đồng, tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái. Lợi nhuận sau thuế đạt 2.532 tỷ đồng, tăng 9% so với cùng kỳ.
Tổng tài sản của tập đoàn tính đến ngày 30 tháng 9 năm 2025 đạt hơn 19.424 tỷ đồng, tăng gần 23% so với đầu năm. Trong đó, đầu tư tài chính ngắn hạn chiếm tới gần 12.762 tỷ đồng, chủ yếu là các khoản tiền gửi có kỳ hạn từ ba đến mười hai tháng tại ngân hàng với lãi suất từ 5% đến 6,1% mỗi năm.
Điểm sáng đáng chú ý là Hóa chất Đức Giang vừa công bố kế hoạch chi trả cổ tức tạm ứng năm 2025 với tỷ lệ 30%, tương đương 3.000 đồng cho mỗi cổ phiếu. Ngày chốt danh sách cổ đông là 25 tháng 12, với tổng giá trị chi trả ước tính khoảng 1.140 tỷ đồng. Đây là tín hiệu tích cực về năng lực tài chính và cam kết chia sẻ lợi nhuận với cổ đông của doanh nghiệp.
Tuy nhiên, việc cổ phiếu giảm sàn ngay trước thềm chốt quyền nhận cổ tức đã tạo ra một nghịch lý khó hiểu. Thông thường, thông tin về cổ tức cao thường kích thích dòng tiền mua vào, nhưng trong trường hợp của DGC, lo ngại về các rủi ro dài hạn đã lấn át yếu tố ngắn hạn này.
Triển vọng và các dự án lớn đang theo đuổi
Về dài hạn, Hóa chất Đức Giang vẫn đang triển khai nhiều dự án trọng điểm với quy mô đầu tư lớn. Tổ hợp hóa chất Đức Giang Nghi Sơn với tổng vốn đầu tư khoảng 12.000 tỷ đồng dự kiến đi vào hoạt động vào nửa cuối năm 2026, hứa hẹn trở thành tổ hợp hóa chất lớn nhất Việt Nam.
Dự án này đã ký được hợp đồng bao tiêu 50% sản lượng giai đoạn đầu, trong đó 30% đến từ Tổng Công ty Hóa chất và Dịch vụ Dầu khí. Sản phẩm chính của dự án là natri hydroxit, đáp ứng nhu cầu trong nước vốn hiện chỉ tự cung ứng được 40%, còn lại phải nhập khẩu.
Ngoài ra, dự án tổ hợp nhôm Alumina tại Đắk Nông với công suất 1,2 triệu tấn mỗi năm cũng đang trong quá trình hoàn thiện thủ tục để được cấp giấy phép đầu tư. Đây được xem là động lực tăng trưởng chính trong dài hạn, giúp Hóa chất Đức Giang đa dạng hóa danh mục sản phẩm và giảm sự phụ thuộc vào mảng phốt pho. Ban lãnh đạo ước tính khi vận hành với 100% công suất, dự án có thể mang về doanh thu 12.000 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 5.000 tỷ đồng mỗi năm.
Bài học và điều nhà đầu tư cần lưu ý
Rủi ro từ chính sách và quy định
Sự kiện DGC giảm sàn hai phiên liên tiếp nhắc nhở nhà đầu tư về tầm quan trọng của yếu tố chính sách trong quyết định đầu tư, đặc biệt với các doanh nghiệp phụ thuộc lớn vào hoạt động xuất khẩu. Nghị định thuế xuất khẩu mới tuy đã được công bố từ trước, nhưng phản ứng của thị trường lại đến muộn và dữ dội hơn dự kiến.
Điều này cho thấy nhiều nhà đầu tư chưa đánh giá đầy đủ tác động của các thay đổi về thuế suất đối với biên lợi nhuận của doanh nghiệp. Khi thông tin này được nhắc lại bởi các công ty chứng khoán trong báo cáo phân tích, tâm lý hoảng loạn mới thực sự bùng phát.
Không nên mua đuổi hay bán tháo khi thiếu thông tin
Việc hơn 14 triệu cổ phiếu DGC kẹt ở giá sàn phản ánh hành vi bán tháo thiếu tính toán của nhiều nhà đầu tư. Trong bối cảnh công ty vẫn duy trì kết quả kinh doanh tăng trưởng, có kế hoạch chi cổ tức cao và đang triển khai các dự án lớn, việc bán tháo dựa trên tâm lý đám đông có thể không phải là quyết định sáng suốt.
Các nhà đầu tư dài hạn cần phân biệt giữa rủi ro ngắn hạn từ biến động giá cổ phiếu với giá trị nội tại của doanh nghiệp. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là nên bắt dao rơi một cách vội vàng khi xu hướng giảm chưa có dấu hiệu dừng lại.
Theo dõi các diễn biến tiếp theo
Trong thời gian tới, nhà đầu tư cần chú ý theo dõi một số yếu tố quan trọng: kết quả đàm phán giá bán với khách hàng sau khi thuế xuất khẩu tăng, khả năng DGC duy trì vị trí trong rổ VN30 tại kỳ cơ cấu quý một năm 2026, cũng như tiến độ triển khai các dự án lớn như Nghi Sơn và Đắk Nông.
Ngoài ra, động thái của các nhà đầu tư tổ chức, đặc biệt là khối ngoại và các quỹ đầu tư lớn, cũng sẽ là tín hiệu quan trọng để đánh giá triển vọng phục hồi của cổ phiếu này.
Không đặt tất cả “trứng” vào một giỏ
Trường hợp DGC một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đa dạng hóa danh mục đầu tư. Dù là cổ phiếu của một doanh nghiệp lớn, có vốn hóa cao và thuộc rổ VN30, nhà đầu tư vẫn có thể đối mặt với rủi ro giảm giá mạnh trong ngắn hạn do nhiều yếu tố khác nhau.
Thay vì tập trung toàn bộ vốn vào một hoặc vài mã cổ phiếu, nhà đầu tư nên phân bổ vốn vào nhiều ngành nghề, nhiều nhóm cổ phiếu khác nhau để giảm thiểu rủi ro hệ thống.
Tóm tắt
- Cổ phiếu DGC giảm sàn hai phiên liên tiếp (16 và 17 tháng 12), xuống mức 80.500 đồng, thấp nhất trong tám tháng, với hơn 14 triệu cổ phiếu kẹt ở giá sàn.
- Vốn hóa bốc hơi gần 5.000 tỷ đồng chỉ trong hai ngày, còn khoảng 30.572 tỷ đồng, giảm 31% so với đầu năm.
- Nguyên nhân chính là lo ngại về thuế xuất khẩu phốt pho P4 tăng từ 5% lên 10% từ năm 2026 và 15% từ năm 2027, cùng nguy cơ bị loại khỏi rổ VN30.
- Khối ngoại bán ròng hơn 122 tỷ đồng trong phiên 16 tháng 12; quỹ Dragon Capital trước đó cũng đã giảm tỷ lệ sở hữu xuống dưới 5%.
- Kết quả kinh doanh chín tháng đầu năm vẫn tích cực: doanh thu tăng 14%, lợi nhuận tăng 9%, doanh nghiệp chuẩn bị chi cổ tức 30% (tổng 1.140 tỷ đồng).
- Các dự án lớn đang triển khai: Tổ hợp Nghi Sơn trị giá 12.000 tỷ đồng và dự án Alumina Đắk Nông hứa hẹn là động lực tăng trưởng dài hạn.
- Bài học cho nhà đầu tư: Cần đánh giá kỹ tác động của chính sách, không bán tháo theo đám đông, theo dõi sát diễn biến tiếp theo và đa dạng hóa danh mục đầu tư.
