[1]. Tỷ lệ chia cổ tức bằng tiền được tính dựa trên mệnh giá chứ không phải thị giá
Cổ phiếu A có giá 50,000 VNĐ, tỷ lệ chi trả cổ tức bằng tiền mặt là 10%; điều đó có phải bạn sẽ được nhận 5,000 VNĐ/cổ phiếu??? Tất nhiên là không phải.
Ở thị trường Việt Nam chúng ta cần lưu ý khi công ty công bố tỷ lệ chi trả cổ tức thì tỷ lệ này dựa trên mệnh giá cổ phiếu (một cổ phiếu có mệnh giá theo quy định là 10,000 VNĐ). Vì vậy, với tỷ lệ chi trả cổ tức bằng tiền là 10% thì bạn sẽ nhận được 1,000 VNĐ (10% của 10,000).
[2]. Tài sản của bạn không tăng lên khi nhận cổ tức
Với cổ phiếu A giá 50,000 VNĐ; tỷ lệ chia cổ tức bằng tiền mặt là 10% (tương đương 1,000 VNĐ). Ở đoạn này, nhiều bạn nghĩ rằng mình sẽ được cầm về 1,000 VNĐ và tổng tài sản của mình là 51,000 VNĐ (50,000 + 1,000) đúng không? Thực tế không phải như vậy.
Theo quy định, khi doanh nghiệp thông báo chia cổ tức bằng tiền hoặc cổ phiếu thì về bản chất, tài sản của nhà đầu tư vẫn sẽ giữ nguyên và giá cổ phiếu sẽ phải điều chỉnh giảm xuống tương ứng với tỷ lệ cổ tức được trả.
Công thức điều chỉnh giá khi chia cổ tức được thực hiện theo Định luật bảo toàn vốn hoá và dòng tiền. Hiểu một cách đơn giản ở góc độ toán học: chia cũng như không chia. Khi đó, tổng vốn hoá và tiền (trước và sau chia) là bằng nhau.
Quay trở lại với ví dụ trên:
Giá cổ phiếu A là 50,000 VNĐ; chia cổ tức tỷ lệ 10% (tương đương 1,000 VNĐ) => C = 1,000 VNĐ
Khi đó giá cổ phiếu A sau khi chia cổ tức là:
P’ = P - C = 50,000 - 1.000 = 49,000 VNĐ (không có tỷ lệ cổ phiếu phát thêm)
Nói cách khác, thay vì bạn cầm cổ phiếu A giá 50,000 VNĐ thì sau khi chia cổ tức bạn cầm cổ phiếu A giá 49,000 VNĐ và 1,000 VNĐ tiền cổ tức. Tất nhiên 50,000 = 49,000 + 1,000 rồi đúng không và bạn chẳng nhận được giá trị gia tăng gì cả.
[3]. “Chia cổ tức bằng cổ phiếu để tăng vốn” - Vốn ở đây là vốn điều lệ chứ không phải là tổng nguồn vốn
Chia cổ tức bằng cổ phiếu chỉ là một bút toán kế toán chuyển lợi nhuận sau thuế chưa phân phối lên vốn điều lệ và cả hai khoản mục này đều nằm trong vốn chủ sở hữu.
Như bạn thấy, bút toán này không làm thay đổi tổng nguồn vốn và đương nhiên tổng tài sản cũng không đổi rồi. Vì vậy, nói đầy đủ và chính xác thì phải là “Tăng vốn điều lệ, giảm lợi nhuận chưa phân phối” chứ cứ nói tăng vốn như truyền thông thì giống kiểu vốn tăng và tài sản tăng vậy.
[4]. Chia cổ tức bằng cổ phiếu để tái đầu tư là không chính xác
Giả sử bạn bỏ 50 triệu để mua quần áo về kinh doanh, bạn bán được số hàng đó và thu về 70 triệu. Bây giờ bạn có 50 triệu tiền vốn và 20 triệu tiền lãi rồi đúng không? Câu hỏi là bạn có thể dùng bao nhiêu tiền để nhập hàng về và bán tiếp? 50 triệu hay 70 triệu? Tất nhiên là 70 triệu rồi đúng không.
Đối với doanh nghiệp cũng vậy, nếu họ kinh doanh có lãi thì tất nhiên số tiền đó hoàn toàn được tái đầu tư rồi chứ có cần phải chuyển lên vốn điều lệ mới có thể tái đầu tư đâu. Vì vậy nếu nói chia cổ tức bằng cổ phiếu để tái đầu tư nghe nó cứ buồn cười thế nào ấy.