Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) nêu băn khoăn về đề xuất lập quỹ bảo tồn di sản văn hóa và cho rằng cần tính đến có huy động được nguồn lực hay không.
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - Ảnh: GIA HÂN
Sáng 3-5, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội họp phiên toàn thể cho ý kiến về dự Luật Di sản văn hóa (sửa đổi).
Quỹ bảo tồn di sản văn hóa là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách
Trình bày tờ trình dự Luật Di sản văn hóa (sửa đổi), Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hoàng Đạo Cương cho hay bộ đã nghiên cứu tiếp tục hoàn thiện với nội dung cụ thể về quỹ bảo tồn di sản văn hóa.
Tại dự luật quy định quỹ bảo tồn di sản văn hóa là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, để hỗ trợ kinh phí cho một số hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa chưa được ngân sách nhà nước đầu tư, hỗ trợ hoặc đầu tư chưa đầy đủ.
Nguồn tài chính của quỹ được hình thành trên cơ sở viện trợ, tài trợ, hỗ trợ, tặng cho của tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài và các nguồn tài chính hợp pháp khác ngoài ngân sách nhà nước...
Theo dự thảo thẩm tra, một số ý kiến cho rằng Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có nghị quyết yêu cầu Chính phủ rà soát, đánh giá hiệu quả hoạt động của các quỹ tài chính của một số luật.
Thêm vào đó, trong thực tế, khi thông qua một số luật, Quốc hội đã bãi bỏ một số quỹ được lập theo các luật chuyên ngành, như quỹ hỗ trợ, điều trị, chăm sóc người nhiễm HIV, quỹ hỗ trợ khám chữa bệnh, quỹ phòng, chống tác hại rượu, bia.
Từ đó, cơ quan thẩm tra đề nghị tiếp tục cân nhắc về việc thành lập quỹ bảo tồn di sản văn hóa.
Quang cảnh phiên họp - Ảnh: GIA HÂN
Băn khoăn thành lập quỹ
Góp ý sau đó, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) nói rất băn khoăn khi thành lập quỹ bảo tồn di sản văn hóa, bởi quá trình thông qua nhiều luật khác, nội dung liên quan quỹ ngoài ngân sách nhà nước đã được nhiều đại biểu có ý kiến.
Do vậy, theo bà, trong luật này, khi quy định thành lập quỹ ngoài ngân sách cần tính đến có huy động được nguồn lực không, hay lại rơi vào tình trạng như quỹ hỗ trợ phát triển du lịch.
"Khi thảo luận Luật Du lịch, tôi đã có ý kiến về quỹ hỗ trợ phát triển du lịch nhưng vẫn thành lập. Tuy nhiên, sau mấy năm luật có hiệu lực, không huy động được bất cứ nguồn lực nào vào quỹ này.
Quỹ tài chính ngoài ngân sách nhà nước nhưng lại không thể huy động được nguồn lực ngoài ngân sách nhà nước. Tôi nhớ rằng quỹ hỗ trợ phát triển du lịch đã được bổ sung 300 tỉ đồng từ ngân sách nhà nước.
Một quỹ ngoài ngân sách nhà nước nhưng cuối cùng lại huy động ngân sách nhà nước vào quỹ có đúng mục đích thành lập hay không? Điều này cần cân nhắc", bà Nga nêu.
Bà Nga cho hay hiện nay cùng với việc xem xét sửa Luật Di sản văn hóa cũng đang xây dựng chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa.
Do vậy, bà đề nghị thay vì quy định quỹ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nên rà soát thật kỹ những nhiệm vụ nào cấp bách mà Nhà nước chưa bố trí được ngân sách hoặc bố trí chưa đủ để xây dựng trong chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa sẽ hợp lý hơn.
"Tôi vẫn e ngại chúng ta thành lập quỹ ngoài ngân sách nhưng việc huy động nguồn lực ngoài ngân sách vào quỹ khó khăn.
Vì vậy, tôi đề nghị cần tổng kết các quỹ tài chính ngoài ngân sách trong những luật thông qua thời gian qua đã huy động nguồn lực ngoài ngân sách thế nào, có hiệu quả không để tiếp tục xem xét việc thành lập quỹ khác.
Còn luật nào cũng đề nghị thành lập quỹ dẫn đến hiệu quả chưa cao", bà Nga đề nghị.
Đại biểu Quốc hội Điểu Huỳnh Sang (Bình Phước) cũng dẫn lại theo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giám sát các quỹ ngoài ngân sách nhà nước. Từ đó, đã đưa ra khỏi một số loại quỹ ở các dự luật.
Bà đề nghị ban soạn thảo cân nhắc, làm rõ hơn nữa, đánh giá lại hiệu quả nếu quy định quỹ bảo tồn văn hóa.
"Trong giải trình của bộ chưa đủ sức thuyết phục đại biểu nên cần làm rõ quỹ này hiệu quả thế nào, đi đến đâu. Tới đây, nếu giữ lại trong dự luật sẽ đạt được mục tiêu thế nào", bà Sang nói.
Còn đại biểu Quốc hội Văn Thị Bạch Tuyết (TP.HCM) nêu việc thành lập quỹ cần cân nhắc nhưng theo quan điểm của bà nên có quỹ này.
Bởi theo bà Tuyết, thông qua quỹ sẽ tiếp nhận được nhiều viện trợ, tài trợ trong, ngoài nước. Quỹ có cơ chế vận hành thuận lợi hơn thay vì chuyển vào ngân sách, theo thủ tục đầu tư công. Quỹ cũng dùng linh hoạt, dễ thuyết phục hơn, có nguồn lực cho việc này.
Góp ý Luật Di sản văn hóa sửa đổi: Đề xuất lập quỹ thu mua cổ vật
Nhiều ý kiến giá trị của các đại biểu đóng góp cho Luật Di sản văn hóa sửa đổi do Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM tổ chức.
THÀNH CHUNG