Bỏ ngoài tai lời khuyên của các cố vấn, Bankman-Fried đã rầm rộ truyền thông về sự sụp đổ của đế chế tiền điện tử. Nhiều tuyên bố trong số đó đã xuất hiện như những bằng chứng trong phiên tòa xét xử của Chính phủ Hoa Kỳ chống lại ông trùm tiền điện tử này vào các tháng 10 và tháng 11 năm 2023.
Kỳ trước: Đằng sau phán quyết cuối cùng của tòa án Mỹ đối với các tỷ phú tiền điện tử
Yesha Yadav, Giáo sư luật và Phó Trưởng khoa tại Trường đại học Vanderbilt cho biết: "SBF đã vi phạm các điều kiện bảo lãnh, thường xuyên nói chuyện với báo chí nhằm có lợi cho mình và dường như thiếu sự thể hiện hối cải chân thành, ngay cả vào lúc tuyên án".
Changpeng Zhao (trái), cựu giám đốc điều hành của Binance và Sam Bankman-Fried, người sáng lập sàn giao dịch tiền điện tử FTX. Ảnh FT/Bloomberg
Yadav nói thêm: "Một phần trong quá trình cân nhắc của CZ trong các phiên tòa cho thấy hành vi của anh này hoàn toàn trái ngược với vi phạm trắng trợn của SBF".
Sức mạnh của lời xin lỗi
Ở Seattle, phiên tuyên án dành cho Zhao diễn ra tương đối yên tĩnh, với bầu không khí im lặng so với hình ảnh như một rạp xiếc trong thời gian Bankman-Fried hầu tòa.
Mark Bini, cựu công tố viên liên bang và tiểu bang, cho biết: "Thủ tục tố tụng này trông giống như vụ truy tố một giám đốc điều hành ở Phố Wall".
Zhao cũng bày tỏ sự hối hận, nhận trách nhiệm về tội lỗi của mình và nói với thẩm phán rằng anh rất tiếc về hành động của mình. Điều này hoàn toàn trái ngược với kháng cáo cuối cùng của Bankman-Fried gửi tới thẩm phán, vốn không có bất kỳ hình thức thừa nhận tội lỗi thực sự nào.
Thẩm phán Lewis Kaplan, người đã kết án Bankman-Fried 25 năm tù, đã lưu ý trong buổi điều trần tuyên án rằng ông chưa bao giờ nghe thấy "một lời nói tỏ ý hối hận vì đã phạm những tội lỗi khủng khiếp" từ Bankman-Fried và điều đó trong suốt 30 năm làm việc ở liên bang, ông "chưa bao giờ được xem một màn trình diễn" như những lời khai tại phiên tòa của SBF.
Kaplan nói nếu Bankman-Fried không "nói dối hoàn toàn" trong quá trình kiểm tra chéo của các công tố viên, thì anh ta đã "lẩn tránh sự thật".
Cựu công tố viên liên bang Neama Rahmani nói với CNBC: "Thay vì nhận trách nhiệm, Bankman-Fried đã đẩy vụ án của mình ra nơi xét xử, trong khi anh ta nói dối và khai man bản thân và cuối cùng bị kết án bởi các bằng chứng áp đảo".
Chắc chắn là trường hợp của Zhao và Bankman-Fried rất khác nhau.
Trong khi phần lớn đế chế của Bankman-Fried chỉ là ảo ảnh, hoạt động của Zhao lại ẩn chứa những chiến thuật kinh doanh đáng ngờ.
Bankman-Fried và các nhà lãnh đạo khác tại FTX đã lấy đi hàng tỷ USD của khách hàng.
Bankman-Fried bị kết án lừa đảo khách hàng và gian dối không nhận tội. Ảnh Crypto Daily
Trên thực tế, trong phiên tòa xét xử hình sự Bankman-Fried, cả bên công tố và bên bào chữa đều đồng ý rằng 10 tỷ USD tiền của khách hàng trong sàn giao dịch tiền điện tử của FTX đã bị mất, một phần trong số đó được dùng để thanh toán cho bất động sản, các khoản vay bị thu hồi, đầu tư mạo hiểm và quyên góp chính trị.
Họ cũng đồng ý rằng chính Bankman-Fried là người quyết định trong các hoạt động nói trên.
Câu hỏi quan trọng dành cho các bồi thẩm viên là một trong những mục đích: Bankman-Fried có cố tình phạm tội gian lận khi chỉ đạo các khoản thanh toán đó bằng tiền mặt của khách hàng FTX hay anh ta chỉ đơn giản mắc một số sai lầm trong quá trình thực hiện?
Bồi thẩm đoàn đã quyết định trong vòng vài giờ sau khi nghị án rằng anh ta đã cố tình phạm tội lừa đảo trên quy mô lớn.
Sự phản đối của chính phủ đối với Zhao và Binance cũng khá khác biệt.
Perry nói rằng mối liên hệ với tội phạm nước ngoài, bao gồm rửa tiền và vi phạm các biện pháp trừng phạt tài chính quốc tế, là chìa khóa dẫn đến việc Binance bị cáo buộc phạm tội. Tuy nhiên, không có hành vi gian lận hình sự nào đối với tiền của khách hàng, một điểm khác biệt chính so với trường hợp của Bankman-Fried.
Thay vào đó, ba cáo buộc hình sự đã được đưa ra đối với sàn giao dịch, bao gồm tiến hành hoạt động kinh doanh chuyển tiền không có giấy phép, vi phạm Đạo luật Khẩn cấp Quốc tế về Quyền lực Kinh tế (International Emergency Economic Powers Act) và có những âm mưu gây thiệt hại cho khách hàng.
Trong khi đó, tòa cho rằng Changpeng Zhao đã chân thành hối lỗi và khắc phục các hậu quả gây ra. Ảnh Bloomberg
Binance đã đồng ý nộp 2,5 tỷ USD cho chính phủ cũng như nộp phạt 1,8 tỷ USD cho các tội bao gồm thực hiện bất hợp pháp hơn 100.000 giao dịch hỗ trợ các hoạt động như khủng bố và buôn bán ma túy.
Zhao và những người khác cũng bị buộc tội vi phạm Đạo luật Bảo mật Ngân hàng do không thực hiện chương trình chống rửa tiền hiệu quả và cố tình vi phạm các biện pháp trừng phạt kinh tế của Hoa Kỳ "trong một nỗ lực có chủ ý và có tính toán để kiếm lợi từ thị trường Hoa Kỳ mà không thực hiện các biện pháp kiểm soát mà pháp luật Hoa Kỳ yêu cầu", theo Bộ Tư pháp Hoa Kỳ(DOJ).
DOJ đang khuyến nghị tòa án áp dụng mức phạt 50 triệu USD đối với Zhao.
Zhao đã nhắm mắt làm ngơ trước hoạt động rửa tiền, Rahmani giải thích, nhưng anh ta đã nhận tội và nhận trách nhiệm về hành động của mình. Trong khi đó, Bankman-Fried đã lấy trộm tiền của khách hàng và sử dụng chúng cho những chi tiêu cá nhân xa hoa.
Rahmani nói: "Đó là lý do tại sao Bankman-Fried phải nhận mức án tù dài hơn đáng kể so với Zhao".
Luật sư luật doanh nghiệp Los Angeles Tre Lovell nói rằng, không giống như Bankman-Fried, người bị kết tội lừa đảo, Zhao không bị buộc tội lừa đảo hoặc các tội danh khác khiến anh ta phải chịu mức án dài hơn.
"Ngoài ra, lá thư của anh ấy gửi thẩm phán phản ánh sự hối hận, nêu rõ các chi tiết về việc anh ấy đưa ra những quyết định sai lầm và chỉ ra rằng nền tảng Binance đã thiết lập các biện pháp kiểm soát chống rửa tiền nghiêm ngặt theo chỉ đạo của anh ấy", Lovell nói.
Perry cho biết: "Vụ việc của SBF liên quan đến các cáo buộc gian lận và lạm dụng tiền của khách hàng, thường được coi là lừa dối trực tiếp và gây thiệt hại về mặt tài chính cho nhiều cá nhân hơn là việc không tuân thủ (như các chương trình AML không đầy đủ)".
Theo Perry, những sai sót trong việc tuân thủ, mặc dù nghiêm trọng, nhưng có thể được coi là sai sót trong giám sát hơn là hành vi sai trái chủ động.
Ông nói thêm: "Các hành động lừa đảo trực tiếp làm suy yếu lòng tin và cho thấy hành vi sai trái có chủ ý, có thể dẫn đến những phản ứng gay gắt hơn của công chúng và tư pháp".
Tiền làm nên sự khác biệt
Điều khác biệt lớn nhất là trong khi SBF bị mất hoàn toàn tài sản vì FTX phải chịu quy định phá sản ở Delaware, thì CZ vẫn tiếp tục là một trong những người giàu nhất thế giới tiền điện tử. Ảnh WBB
Không giống như SBF, CZ không bị mất tài sản vì công ty tiền điện tử do anh sáng lập không phá sản. Và khi anh ta hợp tác với chính phủ và nhận tội, tài sản của anh ta không bị tịch thu.
Bất chấp việc Zhao đang bị giam giữ, với lượng cổ phần kiểm soát của anh ấy tại Binance đồng nghĩa với việc anh ấy sẽ tiếp tục là một trong những người giàu nhất thế giới tiền điện tử hiện nay.
Zhao được cho là có khoảng 90% cổ phần trong Binance và tài sản của anh phần lớn đến từ quyền sở hữu cổ phần của anh trong công ty.
Binance cho đến nay là sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất thế giới tính theo khối lượng giao dịch, xử lý khối lượng giao dịch trị giá 18,1 nghìn tỷ USD vào năm 2023, theo dữ liệu từ công ty dữ liệu thị trường tiền điện tử CCData.
Và mặc dù thị phần của Binance đã giảm xuống 41,6% kể từ khi Zhao từ chức giám đốc điều hành vào tháng 11 năm 2023, công ty vẫn chiếm ưu thế về tổng thể, vượt xa sàn giao dịch Upbit của Hàn Quốc, Bybit có trụ sở tại Dubai và gã khổng lồ Coinbase của Hoa Kỳ.
Theo Yadav, mặc dù Binance đã bị kết án với những cáo buộc cực kỳ nghiêm trọng nhưng bản thân sàn giao dịch này vẫn là một hoạt động sinh lợi. Binance có lợi nhuận và có khả năng thanh toán, nghĩa là nó có một kho dự trữ khổng lồ để giải quyết các khoản tiền phạt.
Trong khi đó, FTX phải chịu quy định phá sản ở Delaware, theo quyết định của tòa án.
Yadav cho biết: "FTX được cho là một doanh nghiệp tội phạm hiện đang tiến tới thanh lý do được đánh giá là không có khả năng cứu vãn bất kỳ thương hiệu và giá trị sử dụng nào".
Cuối cùng thì Changpeng Zhao phải chịu môt bản án nhẹ hơn nhiều so với Sam Bankman-Fried. Ảnh Reuters
Đáng chú ý, vì Zhao chỉ nhận tội một tội vi phạm Đạo luật Bảo mật Ngân hàng Hoa Kỳ (BSA), nên anh ta được coi là người phạm tội lần đầu và do đó đã đạt được thỏa thuận với chính quyền liên bang để từ chức giám đốc điều hành, nhưng không bị buộc từ bỏ quyền lợi của mình trong công ty hoặc bị đóng băng tài sản.
Perry nói: "Thông thường, những tài sản cá nhân không liên quan trực tiếp đến hoạt động tội phạm có thể không bị ảnh hưởng. Tài sản của anh ấy cũng có thể được ai đó quản lý thay mặt anh ấy trong khi anh ấy bị giam giữ".
Còn đối với Sam Bankman-Fried thì lại khác. Anh ta chứng kiến tài sản của mình giảm xuống con số 0 sau khi đế chế tiền điện tử của anh phá sản vào năm 2022.
Joshua de Vos, Trưởng nhóm nghiên cứu tại CCData, nói với CNBC qua email: "Vì không có thủ tục trưng thu hoặc phá sản nên rất khó có khả năng CZ sẽ thấy tài sản của mình giảm xuống 0 như trường hợp của SBF".
Về những gì sắp xảy ra, John Ray III, Giám đốc điều hành mới của FTX, và nhóm cố vấn tái cấu trúc của ông tiếp tục nỗ lực thu hồi tiền mặt, tài sản xa xỉ và tiền điện tử để cố gắng mang lại lợi ích trọn vẹn cho khách hàng. Trong khi đó, Bankman-Fried đang kháng cáo bản án.
Zhao cho biết trong hồ sơ tòa án rằng tham vọng tương lai của anh nằm ở việc đưa công nghệ blockchain vào các công ty khởi nghiệp công nghệ sinh học.
Tuy nhiện, Binance vẫn chưa ra khỏi các rắc rối.
Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) chưa thấy xuất hiện trong vụ thanh toán trị giá 4,3 tỷ USD của sàn giao dịch với Chính phủ Hoa Kỳ. Trong khi đó, hai nhân viên của SEC đang ngồi tù ở Nigeria chờ xét xử vì những cáo buộc phạm tội của sàn giao dịch.