Định Giá Tài Sản Doanh Nghiệp: Hiểu Đúng Để Đầu Tư Hiệu Quả
Dưới đây là góc nhìn của Benjamin Graham và David Dodd trong việc ước tính giá trị tài sản của một doanh nghiệp, dưới đây là chia sẻ lại của tác giả Bruce Greenwald trong quá trình đánh giá tài sản doanh nghiệp được ông phát triển dựa trên phương pháp cũ và kết hợp thêm cho phù hợp với thời đại ngày nay. Mình xin phép lược dịch và chia sẻ với anh chị em về góc nhìn của một nhà đầu tư giá trị với tài sản doanh nghiệp.
Khi đầu tư vào một công ty, một trong những yếu tố quan trọng nhất mà nhà đầu tư cần đánh giá là giá trị tài sản thực sự của doanh nghiệp. Việc này giúp xác định liệu cổ phiếu của công ty đang bị định giá thấp hay cao, từ đó đưa ra quyết định đầu tư sáng suốt. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách đánh giá tài sản doanh nghiệp dựa trên các phương pháp phổ biến.
1. Tại Sao Phải Định Giá Tài Sản Doanh Nghiệp?
Giá trị tài sản của một công ty không chỉ phản ánh sức khỏe tài chính mà còn cho thấy tiềm năng tồn tại và phát triển của doanh nghiệp đó. Nếu một công ty hoạt động trong ngành đang suy thoái nghiêm trọng, giá trị tài sản của nó có thể chỉ còn dựa trên giá trị thanh lý. Ngược lại, nếu công ty thuộc một ngành phát triển mạnh, các tài sản của nó sẽ có giá trị dựa trên chi phí tái sản xuất.
2. Định Giá Tài Sản Khi Công Ty Phải Thanh Lý
Trong một số trường hợp, công ty có thể rơi vào tình trạng tài chính khó khăn hoặc phá sản. Khi đó, giá trị tài sản sẽ được tính theo giá trị thanh lý, tức là số tiền có thể thu về khi bán tài sản trong điều kiện không thuận lợi.
- Tiền mặt và chứng khoán giao dịch: Không cần giảm giá trị nếu chứng khoán có kỳ hạn ngắn và đã được định giá theo thị trường.
- Các khoản phải thu: Có thể không thu hồi được toàn bộ, nhưng vì đây là nợ thương mại và có các chuyên gia thu hồi nợ, có thể ước tính thu về khoảng 85% giá trị sổ sách.
- Hàng tồn kho: Nếu là hàng hóa phổ thông, mức giảm giá thấp. Nhưng nếu là sản phẩm lỗi thời hoặc khó bán (như quần áo theo xu hướng cũ), giá trị có thể giảm mạnh. Thậm chí, một số loại hàng tồn kho có thể phải mất chi phí để tiêu hủy.
- Tài sản cố định (nhà máy, thiết bị, bất động sản): Giá trị có thể thay đổi tùy thuộc vào loại hình tài sản. Các tòa nhà văn phòng thường có giá trị cao hơn so với nhà máy hóa chất chuyên dụng. Một mức định giá nhanh có thể là 45% so với giá trị sổ sách.
- Danh tiếng thương hiệu (goodwill): Trong nhiều trường hợp, goodwill không có giá trị khi thanh lý, vì nó chỉ là khoản chênh lệch mà công ty đã trả quá mức khi mua lại doanh nghiệp khác.
Tổng hợp các con số trên, một công ty đang gặp khó khăn tài chính có thể có giá trị thanh lý thấp hơn rất nhiều so với giá trị sổ sách.
3. Định Giá Tài Sản Khi Công Ty Vẫn Hoạt Động
Nếu công ty đang hoạt động tốt và thuộc một ngành nghề có tiềm năng phát triển, giá trị tài sản nên được đánh giá dựa trên chi phí tái sản xuất – tức là số tiền cần bỏ ra để xây dựng lại một công ty tương tự từ đầu.
- Hàng tồn kho: Nếu công ty sử dụng phương pháp kế toán LIFO (Last-In, First-Out) trong bối cảnh giá nguyên vật liệu tăng, chi phí tái sản xuất có thể cao hơn nhiều so với giá trị ghi nhận trên sổ sách.
- Tài sản cố định: Nếu công ty sở hữu đất đai đã mua từ nhiều năm trước với giá thấp, giá trị thực tế có thể cao hơn rất nhiều so với sổ sách.
- Chi phí phát triển khách hàng và thương hiệu: Một công ty có thương hiệu mạnh như Coca-Cola có thể có phần lớn giá trị nằm ở danh tiếng và mạng lưới phân phối. Một đối thủ mới muốn cạnh tranh sẽ phải đầu tư rất nhiều vào quảng cáo và xây dựng quan hệ khách hàng.
4. Những Tài Sản Bị Ẩn Giấu Và Cách Nhận Diện
Trong nhiều trường hợp, báo cáo tài chính không phản ánh đầy đủ giá trị thực sự của doanh nghiệp, đặc biệt là với những công ty có cấu trúc tài chính phức tạp. Một số tài sản có thể bị định giá thấp hoặc không xuất hiện trên bảng cân đối kế toán:
- Tài sản vô hình như bản quyền, bằng sáng chế: Nếu công ty sở hữu các công nghệ hoặc sáng chế độc quyền, giá trị của chúng có thể rất lớn dù không được ghi nhận chính thức.
- Các công ty con hoặc liên doanh: Nếu một công ty sở hữu cổ phần trong các công ty khác nhưng không hợp nhất báo cáo tài chính, giá trị tài sản có thể bị che giấu.
Một ví dụ điển hình là công ty Hudson General, nơi giá trị thực sự của tài sản cao hơn nhiều so với giá trị sổ sách do sở hữu cổ phần trong một liên doanh hàng không có lợi nhuận cao. Nhà đầu tư tinh ý có thể nhận thấy điều này và nắm bắt cơ hội trước khi giá trị thực của công ty được thị trường công nhận.
5. Kết Luận: Làm Thế Nào Để Ứng Dụng Trong Đầu Tư?
Việc định giá tài sản doanh nghiệp là một công việc đòi hỏi sự nghiên cứu kỹ lưỡng. Nhà đầu tư cần:
- Xác định xem công ty có đang hoạt động trong một ngành tăng trưởng hay đang suy thoái.
- Đánh giá giá trị tài sản dựa trên cả phương pháp thanh lý và tái sản xuất.
- Tìm kiếm các tài sản bị ẩn giấu trong báo cáo tài chính để có thể phát hiện ra các cơ hội đầu tư giá trị.
Trong sách “ Value investing from Graham to Buffett and beyond” tác giả còn đưa ra rất nhiều ví dụ cụ thể dễ hiểu, bản thân mình đánh giá quyển này cực thích hợp với nhà đầu tư giá trị khi mà các quyển kinh điển mà anh chị đã quen thuộc như “Nhà đầu tư thông minh” của Graham đã phần nào hơi lỗi thời nếu đem áp dụng vào thời điểm hiện tại. Nếu có nhu cầu đọc sách anh chị em có thể nhắn tin cho mình để nhận nhé.