Đường cong lợi suất là một trong những chỉ báo quan trọng được giới đầu tư quan sát thường xuyên, không ít lần những pha biến động lớn của TTCK đến từ sự đảo ngược của đường cong lợi suất. Vậy đường cong lợi suất có ý nghĩa như nào với thị trường chứng khoán, chúng ta cùng tìm hiểu…
ĐƯỜNG CONG LỢI SUẤT LÀ GÌ?
Đường cong lợi suất là sự chênh lệch giữa lợi suất trái phiếu kỳ hạn dài ngày và lợi suất trái phiếu kỳ hạn ngắn ngày. Trong phần lớn thời gian thì sự chênh lệch này là con số dương bởi nhà đầu tư đòi hỏi lợi suất cao hơn khi bị “chôn vốn” trong khoảng thời gian dài hơn. Vì thế, đường cong lợi suất thường có xu hướng dốc lên và đây là diễn biến được xem là bình thường.
THẾ NÀO LÀ ĐƯỜNG CONG LỢI SUẤT ĐẢO NGƯỢC?
Khi lợi suất kỳ hạn dài nhỏ hơn lợi suất kỳ hạn ngắn khiến mức chênh lệch này rơi xuống mức âm thì đó được định nghĩa là đường cong lợi suất đảo ngược. Ví dụ, lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm nhỏ hơn lợi suất trái phiếu kỳ hạn 2 năm.
VÌ SAO ĐƯỜNG CONG LỢI SUẤT ĐẢO NGƯỢC?
Chính sách tiền tệ của Fed thường có tác động trực tiếp vào lợi suất trái phiếu ngắn hạn. Còn lợi suất trái phiếu dài hạn thì chịu tác động bởi tâm lý nhà đầu tư kỳ vọng vào chính sách trong vài năm tới của Fed. Do đó, khi đường cong lợi suất đảo ngược là tín hiệu được cho là bất thường bởi khi ấy nhà đầu tư đang bi quan hơn về triển vọng kinh tế trong dài hạn nên sẵn sàng chấp nhận bị chôn vốn lâu bằng cách cầm trái phiếu trong dài hạn, hơn là bỏ tiền vào đầu tư ở những tài sản mang tính rủi ro cao khiến lợi suất trái phiếu dài hạn trở nên thấp hơn.
ĐƯỜNG CONG LỢI SUẤT ĐẢO NGƯỢC BÁO HIỆU ĐIỀU GÌ?
Sự đảo ngược cũng đường cong lợi suất không phải là nguyên nhân châm ngồi cho cuộc suy thoái kinh tế mà nó đơn thuần chỉ là những kỳ vọng của nhà đầu tư về triển vọng kinh tế ảm đạm trong dài hạn mà thôi. Tuy nhiên, đây là chỉ báo được yêu thích bởi nó đã dự đoán đúng trong 5 cuộc suy thoái kinh tế gần nhất. Và trung bình phải mất 22 tháng kể từ khi chỉ báo đường cong lợi suất đảo ngược xuất hiện thì suy thoái kinh tế mới thực sự xảy ra.
ĐIỀU GÌ ĐANG DIỄN RA VÀO LÚC NÀY?
Cuộc họp chính sách tháng 3/2022 vừa qua, Fed đã quyết định tăng lãi suất trước sức ép lạm phát đạt kỉ lục trong vòng 40 năm qua. Và dự kiến trong năm 2022, Fed sẽ có thêm 5-6 lần tăng lãi suất nữa, điều này khiến lợi suất trái phiếu ngắn hạn tăng mạnh, còn lợi suất dài hạn cũng tăng nhưng không nhiều. Tuy nhiên, giới đầu tư lại lo ngại khi Fed đẩy mạnh việc tăng lãi suất để chống lạm phát có thể khiến kinh tế rơi vào suy thoái và fed sẽ lại quay về chu kỳ cắt giảm lãi suất để kích thích kinh tế. Do đó, việc đường cong lợi suất đảo ngược chính là phản ánh kỳ vọng của nhà đầu tư về khả năng suy thoái kinh tế xảy ra và Fed sẽ cắt giảm lãi suất trong dài hạn!
TÁC ĐỘNG NHƯ THẾ NÀO ĐẾN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN?
Chỉ số S&P 500 thường phản ứng rất tốt trong ngắn hạn sau khi đường cong 2y/10ys đảo ngược, cú thể là trong khoảng thời gian 3 tháng sau đó thì tăng hơn 2%, 6 tháng sau đó tăng hơn 4% và tăng trung bình 12% trong khoảng thời gian 1 năm.
Sau khoảng 6-18 tháng thì TTCK Mỹ mới đảo chiều và tạo lợi nhuận âm. Nếu tính trong 12 lần đường cong 10Y-2Y “đảo ngược”, chỉ báo này cũng dự báo chính xác suy thoái trong 9 lần. Do vậy, về dài hạn sau 1 năm có tín hiệu đảo ngược lợi suất này thì diễn biến TTCK sẽ rất khó khăn!