Dưới đây là phân tích chi tiết và sâu sắc hơn về Luật Dược 2025 và tác động đến Tổng Công ty Dược Việt Nam (DVN):
1. Tác động tích cực từ chính sách và cơ hội mở rộng thị phần
1.1. Ưu tiên doanh nghiệp nội địa trong đấu thầu thuốc
Luật Dược 2025 tiếp tục ưu tiên các doanh nghiệp nội địa trong các gói thầu thuốc thuộc Nhóm 1 và Nhóm 2 (thuốc generic), với điều kiện các nhà sản xuất đạt tiêu chuẩn GMP-WHO hoặc EU-GMP. Điều này mang lại cơ hội lớn cho DVN, vì:
- DVN là một trong những doanh nghiệp có năng lực sản xuất thuốc generic hàng đầu Việt Nam.
- Đối thủ nước ngoài bị hạn chế tham gia đấu thầu trong một số phân khúc, giúp DVN chiếm lĩnh thị phần lớn hơn trong hệ thống bệnh viện và cơ sở y tế công lập.
Chiến lược đề xuất cho DVN:
- Đầu tư nâng cấp nhà máy để đạt tiêu chuẩn EU-GMP ở nhiều dây chuyền sản xuất, tăng khả năng trúng thầu trong phân khúc thuốc cao cấp hơn.
- Mở rộng danh mục sản phẩm generic ở các nhóm điều trị phổ biến như kháng sinh, tim mạch, và thuốc tiểu đường.
1.2. Mở rộng kinh doanh thông qua thương mại điện tử
Luật Dược 2025 hợp pháp hóa và tạo hành lang pháp lý cho bán thuốc trực tuyến và thương mại điện tử, mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp dược.
- Kênh bán hàng trực tuyến giúp tiếp cận khách hàng trực tiếp, không qua trung gian phân phối.
- Giảm chi phí vận hành và mở rộng thị trường nhanh chóng đến các tỉnh thành xa trung tâm.
Tác động đến DVN:
- DVN có thể đẩy mạnh các sản phẩm OTC (thuốc không kê đơn) và thực phẩm chức năng thông qua các nền tảng thương mại điện tử.
- Xây dựng nền tảng bán hàng trực tuyến riêng hoặc hợp tác với các kênh lớn như Pharmacity, Long Châu để tăng doanh số.
1.3. Cải cách thủ tục hành chính và đơn giản hóa đăng ký lưu hành thuốc
Luật mới rút ngắn thời gian đăng ký thuốc mới và đơn giản hóa quy trình cấp phép:
- Giảm thời gian đăng ký từ 24 tháng xuống còn 12 tháng cho các thuốc đạt tiêu chuẩn quốc tế.
- Cho phép lưu hành dài hạn đối với các thuốc không vi phạm quy định hoặc không có khiếu nại về chất lượng.
Lợi ích cho DVN:
- Rút ngắn thời gian đưa sản phẩm ra thị trường, giúp tăng doanh thu từ sản phẩm mới.
- Giảm chi phí hành chính, cải thiện biên lợi nhuận ròng.
Chiến lược đề xuất:
- Tăng cường đầu tư vào R&D (Nghiên cứu và phát triển) để đẩy nhanh tốc độ ra mắt sản phẩm mới.
- Ưu tiên các thuốc có tiềm năng doanh số cao và ít cạnh tranh, như thuốc đặc trị và thực phẩm chức năng chuyên biệt.
2. Khuyến khích phát triển dược liệu và thuốc từ thảo dược
Luật Dược 2025 khuyến khích sản xuất thuốc từ dược liệu nội địa và phát triển các vùng trồng dược liệu đạt tiêu chuẩn GACP-WHO.
- Cơ hội lớn cho DVN trong việc phát triển các sản phẩm dược liệu và đông y, vốn đang là xu hướng tiêu dùng mạnh mẽ.
- Giảm sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc và Ấn Độ.
Chiến lược đề xuất:
- Đầu tư vào vùng trồng dược liệu riêng, đặc biệt là các loại thảo dược quý như sâm Ngọc Linh, đinh lăng, và nghệ đen.
- Phát triển các dòng sản phẩm kết hợp giữa đông y và tây y, như thuốc bổ gan, hỗ trợ tiêu hóa và sản phẩm phòng bệnh mạn tính.
3. Tác động từ việc mở rộng quyền cho doanh nghiệp có vốn nước ngoài
Luật mới cho phép doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FIE) phân phối trực tiếp các sản phẩm do họ sản xuất hoặc gia công tại Việt Nam. Điều này sẽ:
- Tăng cường cạnh tranh trong phân khúc thuốc nhập khẩu cao cấp.
- Các công ty FIE như Pfizer, Sanofi có thể giảm giá thành, gây áp lực lên các công ty nội địa trong một số nhóm thuốc.
Chiến lược phòng thủ cho DVN:
- Tập trung vào thuốc generic giá rẻ và trung cấp, nơi các công ty FIE khó cạnh tranh về giá.
- Hợp tác với các công ty nước ngoài để gia công hoặc chuyển giao công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm.
4. Chuyển đổi số và tự động hóa chuỗi cung ứng
Luật Dược 2025 khuyến khích doanh nghiệp số hóa và tự động hóa quy trình quản lý sản xuất, kho vận và phân phối. Đây là cơ hội để DVN:
- Tăng hiệu quả vận hành và giảm chi phí quản lý.
- Nâng cao tính minh bạch trong chuỗi cung ứng, đặc biệt là với các sản phẩm xuất khẩu.
Chiến lược đề xuất:
- Đầu tư vào hệ thống quản lý ERP tích hợp để theo dõi tồn kho, đơn hàng và hiệu quả sản xuất.
- Áp dụng AI và dữ liệu lớn (Big Data) để phân tích nhu cầu thị trường và tối ưu hóa kế hoạch sản xuất.
5. Rủi ro và thách thức cần lưu ý
5.1. Cạnh tranh gia tăng
Dù luật ưu tiên doanh nghiệp nội địa, nhưng áp lực từ các công ty FIE và doanh nghiệp tư nhân vẫn rất lớn.
- Các đối thủ mạnh như DHG, TRA, IMP đều đang tăng cường mở rộng năng lực sản xuất và phân phối.
- DVN cần nhanh chóng chiếm lĩnh thị phần trước khi các doanh nghiệp khác hoàn thiện chiến lược mở rộng.
5.2. Biến động chi phí nguyên liệu
Dù luật khuyến khích phát triển dược liệu nội địa, nhưng trong ngắn hạn, DVN vẫn sẽ phụ thuộc lớn vào nguồn cung từ Trung Quốc và Ấn Độ.
- Rủi ro tăng giá nguyên liệu hoặc gián đoạn nguồn cung vẫn hiện hữu.
Giải pháp:
- Đa dạng hóa nhà cung cấp nguyên liệu.
- Dự trữ các nguyên liệu chiến lược để giảm thiểu rủi ro gián đoạn.
Kết luận
Luật Dược 2025 mở ra nhiều cơ hội lớn cho DVN, đặc biệt trong các lĩnh vực:
- Tăng thị phần thuốc generic nhờ ưu tiên doanh nghiệp nội địa.
- Phát triển kênh bán hàng trực tuyến và chuỗi nhà thuốc hiện đại.
- Giảm chi phí hành chính và đẩy nhanh thời gian ra mắt sản phẩm.
Tuy nhiên, DVN cần tận dụng tối đa các ưu đãi, đồng thời chuẩn bị chiến lược phòng thủ trước sự cạnh tranh từ doanh nghiệp nước ngoài.