Ông Nguyễn Thế Minh - Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho rằng Thông tư 102 tập trung tăng cường mức độ an toàn các hoạt động mang tính rủi ro cao của công ty chứng khoán (CTCK).
“Với Thông tư 102, có thể ví von các CTCK gần như áp tiêu chuẩn Basel II. Bởi, mục đích của thông tư này là tăng tính an toàn cho bộ đệm vốn của CTCK. Chúng ta có thể thấy từ năm 2022 đến nay, nhiều CTCK đã mở rộng đầu tư vào các tài sản có rủi ro cao, đặc biệt là rủi ro về thanh khoản”, ông Minh nhận định.
Do đó, tại Điều 6. Sửa đổi, bổ sung khoản 5 Điều 9 quy định về việc CTCK khi dùng vốn để đầu tư (ở đây hiểu là hoạt động tự doanh) vào một tài sản với tỷ trọng lớn, thì khoản đầu tư đó sẽ chịu mức giá trị rủi ro tăng thêm. Theo đó, giá trị rủi ro sẽ tăng thêm 10% với khoản đầu tư chiếm 10-15% vốn chủ sở hữu (VCSH) CTCK; lên 20% với khoản đầu tư chiếm 15-25% VCSH; và 30% với khoản đầu tư chiếm trên 20% VCSH.
Đặc biệt, ông Minh cũng nhấn mạnh điều quan trọng là lần đầu tiên bổ sung về hệ số rủi ro thị trường đối với trái phiếu doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm. Trong đó, hệ số rủi ro cộng thêm 10% đối với các trái phiếu hoặc tổ chức phát hành được tổ chức xếp hạng quốc tế (Standard & Poor’s, Fitch Rating, Moody’s) xếp hạng dưới mức BBB hoặc không có thông tin về xếp hạng.
Ngoài ra, hoạt động đầu tư ngoài ngành cũng áp mức hệ số rủi ro lớn. Dẫn giải từ Thông tư 102, rủi ro từ hợp đồng đặt cọc mua bất động sản sẽ bằng 150% giá trị đặt cọc; tương tự mức độ rủi ro của các khoản cho vay, phải thu khách hàng khác (không thuộc nghiệp vụ) sẽ là 150% giá trị.
Ông Minh nhìn nhận các CTCK nhỏ và vừa, đặc biệt những đơn vị nắm nhiều trái phiếu “ba không” sẽ chịu ảnh hưởng lớn theo mức áp hệ số rủi ro của Thông tư 102.
Vị chuyên gia này nhìn nhận Thông tư 102 là nỗ lực tiếp theo của cơ quan quản lý quá trình nâng chất, hướng tới thị trường chứng khoán phát triển ngày càng minh bạch, bền vững.
Theo chuyên gia Khúc Ngọc Tuyên, Thông tư mới sẽ đưa các CTCK chưa đáp ứng an toàn vốn vào một trạng thái an toàn vốn cao, và sẽ phải có một số điều chỉnh về cơ cấu vốn như phải quản trị rủi ro chặt chẽ hơn khi CTCK giờ đây không thể “lách” bằng cách ghi nhận các khoản đầu tư rủi ro (tự doanh tập trung, cho vay bên ngoài, đặt cọc BĐS) như các tài sản an toàn. Mọi tài sản giờ đây đều được áp một trọng số rủi ro rõ ràng.
Quy định “phạt” rủi ro cho danh mục tự doanh tập trung sẽ buộc các CTCK phải đa dạng hóa, giảm thiểu rủi ro khi thị trường biến động mạnh.
Vị chuyên gia này cũng nhìn nhận mức độ tác động của Thông tư 102 sẽ có sự phân hóa khi hầu hết những CTCK lớn, vốn mạnh, quản trị rủi ro tốt sẽ không bị ảnh hưởng, vì “bộ đệm” vốn của họ đã rất dày. Trong khi đó, một số CTCK nhỏ hoạt động trong thị trường ngách, vốn mỏng, hoặc có danh mục tự doanh trái phiếu và cổ phiếu quá tập trung, hoặc có nhiều khoản phải thu rủi ro cao sẽ bị ảnh hưởng.
