FPT & Infosys: Nhìn từ mô hình kinh doanh

dinhnguyenhuu · 20 Tháng Mười 2025 02:26

Biểu đồ giá Infosys và FPT

Disclaimer: Không thảo luận về giá FPT. FPT sẽ tạo đáy khi cầu thắng cung, bên mua khỏe hơn bên bán.

Dưới góc nhìn FPT chủ yếu là công ty “xuất khẩu nhân công lao động” thiếu sản phẩm đặc trưng, chúng ta có thể tìm thấy mô hình tương đồng rõ nét với các gã khổng lồ công nghệ Ấn Độ, đặc biệt là Infosys Limited. Cả FPT và Infosys đều đã trải qua giai đoạn sụt giảm đáng kể từ các đỉnh giá lịch sử, phản ánh những thách thức cấu trúc sâu sắc đang diễn ra trong ngành dịch vụ công nghệ thông tin toàn cầu. Tuy nhiên Infosys có vẻ đang mạnh mẽ hơn trong quá trình chuyển đổi mô hình.

Mô hình kinh doanh
Infosys được thành lập năm 1981 tại Ấn Độ, đại diện điển hình cho mô hình “offshore IT services” - cung cấp dịch vụ công nghệ thông tin cho các thị trường phát triển thông qua lợi thế chi phí nhân công. Điều này tương đồng hoàn toàn với cách FPT hoạt động hiện tại: tập trung vào dịch vụ gia công phần mềm, phát triển ứng dụng, và các giải pháp IT cho khách hàng nước ngoài, chủ yếu tại Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu.

Khác với Accenture (tập trung tư vấn chiến lược) hay các công ty như EPAM (chuyên product engineering), Infosys và FPT đều thuộc nhóm “dịch vụ thuần” với doanh thu chính đến từ việc bán giờ công (time-and-material) và thực hiện các dự án có giá cố định (fixed-price). Mô hình này có đặc điểm chung là doanh thu tỷ lệ thuận với quy mô nhân sự (headcount), tỷ lệ sử dụng lao động (utilization rate), và bảng giá dịch vụ (rate card).

So sánh chi tiết giữa FPT và Infosys

Điểm tương đồng về mô hình kinh doanh:

Cả hai công ty đều xây dựng lợi thế cạnh tranh dựa trên chênh lệch chi phí lao động giữa quốc gia xuất khẩu và thị trường đích. Infosys tận dụng nguồn nhân lực kỹ thuật dồi dào và chi phí thấp của Ấn Độ để phục vụ khách hàng Mỹ và châu Âu. Tương tự, FPT khai thác lợi thế chi phí Việt Nam để cung cấp dịch vụ cho thị trường Nhật Bản và các nước phát triển khác.
Về cấu trúc doanh thu, cả hai đều phụ thuộc mạnh vào các hợp đồng dài hạn với khách hàng doanh nghiệp lớn. Mô hình “body shopping” này có nghĩa là họ cung cấp đội ngũ kỹ sư cho các dự án cụ thể, với giá trị hợp đồng phụ thuộc vào số lượng nhân viên tham gia và thời gian thực hiện.

Sự khác biệt trong quá trình phát triển:

Điểm khác biệt quan trọng nhất nằm ở quá trình chuyển đổi mô hình. Infosys đã thành công trong việc thoát khỏi vai trò đơn thuần là nhà cung cấp lao động IT. Công ty này đầu tư mạnh vào nghiên cứu phát triển, tạo ra các sản phẩm và nền tảng riêng như Finacle (giải pháp ngân hàng lõi), EdgeVerve Systems (nền tảng tự động hóa), và các công cụ trí tuệ nhân tạo. Điều này giúp Infosys chuyển dịch từ mô hình bán giờ công sang cung cấp giá trị gia tăng cao hơn thông qua sở hữu trí tuệ.
Ngược lại, FPT vẫn chủ yếu dựa vào mô hình dịch vụ truyền thống. Mặc dù có các sản phẩm như FPT AI , FPT Cloud hay FPT Play, nhưng những sản phẩm này chưa tạo ra sự khác biệt đáng kể về mặt doanh thu và lợi nhuận so với mảng dịch vụ gia công. Phần lớn doanh thu của FPT vẫn đến từ các hợp đồng phát triển phần mềm theo yêu cầu và dịch vụ bảo trì hệ thống.

Tại sao giá cả FPT và Infosys giảm mạnh

Các chỉ số công nghệ lập đỉnh khi những người thắng cuộc trực tiếp từ AI: NVIDIA (chip AI), Microsoft/Google (nền tảng đám mây + AI), Amazon (AWS + dịch vụ AI). Những công ty này đang kiếm tiền trực tiếp từ cuộc cách mạng AI thông qua bán phần cứng và dịch vụ nền tảng.
Ngược lại, các công ty dịch vụ IT truyền thống như FPT và Infosys đang trở thành nạn nhân của chính cuộc cách mạng này:

Tự động hóa công việc lập trình: Các công cụ như GitHub Copilot, Amazon CodeWhisperer có thể tự động hóa 40-60% các tác vụ lập trình cơ bản - đúng những công việc mà các công ty này đang “xuất khẩu nhân công” để làm.
Thu hẹp mô hình kim tự tháp: Mô hình truyền thống với nhiều lập trình viên cấp thấp đang bị “nén” khi AI thay thế được nhiều vị trí junior. Điều này tạo áp lực giảm giá và giảm tỷ lệ sử dụng nhân sự.
Thay đổi hành vi mua hàng: Khách hàng ngày càng ưa chuộng mua giải pháp SaaS có sẵn thay vì thuê phát triển tùy chỉnh, làm giảm nhu cầu đối với dịch vụ gia công phần mềm.

image1151×517 136 KB

Khác biệt cơ bản trong chuỗi giá trị:

Công ty sản phẩm công nghệ: Xây dựng một lần, bán toàn cầu với chi phí tăng thêm tối thiểu. Mở rộng quy mô mà không cần tăng nhân sự tuyến tính.
Công ty dịch vụ IT: Cung cấp dịch vụ lặp đi lặp lại với sự tham gia của con người. Tăng trưởng doanh thu vẫn gắn chặt với việc mở rộng đội ngũ. → FPT và Infosys
–>>>Đây chính là lý do tại sao các nền tảng công nghệ được định giá cao (P/E 30-50 lần) trong khi dịch vụ IT chịu áp lực giảm định giá (từ 15-25 lần xuống 10-20 lần).

Chiến lược nào?
Có lẽ lãnh đạo FPT hay Infosys đều biết; nhưng chuyển đổi được hay không là chuyện khác. Đặc biệt là khi FPT khi cơ cấu cổ đông có những thay đổi gần đây.

Dù khá giống nhau về mô hình, nhưng có vẻ Infosys đang làm tốt hơn một chút. Điểm khác biệt quan trọng nhất nằm ở quá trình chuyển đổi mô hình. Infosys đã thành công trong việc thoát khỏi vai trò đơn thuần là nhà cung cấp lao động IT. Công ty này đầu tư mạnh vào nghiên cứu phát triển, tạo ra các sản phẩm và nền tảng riêng như Finacle (giải pháp ngân hàng lõi), EdgeVerve Systems (nền tảng tự động hóa), và các công cụ trí tuệ nhân tạo. Điều này giúp Infosys chuyển dịch từ mô hình bán giờ công sang cung cấp giá trị gia tăng cao hơn thông qua sở hữu trí tuệ.
Ngược lại, FPT vẫn chủ yếu dựa vào mô hình dịch vụ truyền thống. Mặc dù có các sản phẩm như FPT AI, FPT Cloud hay FPT Play, nhưng những sản phẩm này chưa tạo ra sự khác biệt đáng kể về mặt doanh thu và lợi nhuận so với mảng dịch vụ gia công. Phần lớn doanh thu của FPT vẫn đến từ các hợp đồng phát triển phần mềm theo yêu cầu và dịch vụ bảo trì hệ thống.
Chi phí nhân công tại Việt Nam đã tăng đáng kể trong những năm gần đây, làm giảm lợi thế cạnh tranh chính của FPT. Đồng thời, sự xuất hiện của các đối thủ từ Bangladesh, Sri Lanka với chi phí thấp hơn tạo ra áp lực cạnh tranh mới. Trong khi đó, các công ty Ấn Độ như Infosys đã xây dựng được thương hiệu và quy mô cho phép họ duy trì pricing power tốt hơn.

Infosys đã chứng minh rằng việc chuyển đổi từ mô hình “xuất khẩu nhân công” sang cung cấp giá trị gia tăng cao là khả thi. Quá trình này đòi hỏi đầu tư lớn vào nghiên cứu phát triển, xây dựng sản phẩm riêng, và chuyển dịch mô hình định giá.

Các chiến lược FPT có thể học hỏi:

Đầu tiên là tăng tỷ trọng sở hữu trí tuệ (IP) trong danh mục dịch vụ. FPT cần phát triển các nền tảng, framework và công cụ có thể tái sử dụng cho nhiều dự án, giảm phụ thuộc vào việc viết code từ đầu cho mỗi khách hàng. Điều này không chỉ tăng hiệu quả mà còn tạo ra nguồn doanh thu định kỳ từ việc licensing.
Thứ hai là chuyển dịch mô hình định giá sang “outcome-based” và “managed services”. Thay vì bán giờ công, FPT nên tập trung vào việc cam kết kết quả kinh doanh cụ thể cho khách hàng và chia sẻ giá trị tạo ra. Mô hình này đòi hỏi hiểu biết sâu về nghiệp vụ khách hàng nhưng mang lại biên lợi nhuận cao hơn và mối quan hệ bền vững hơn.
Thứ ba là đầu tư mạnh vào các công nghệ mới như AI, automation và cloud computing. FPT cần chuyển từ việc bị đe dọa bởi AI sang việc sử dụng AI như một công cụ để nâng cao năng suất và tạo ra dịch vụ mới. Việc phát triển các giải pháp AI cho từng ngành cụ thể có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh đáng kể.
Cuối cùng là diversification địa lý và ngành nghề. FPT cần giảm phụ thuộc vào thị trường Nhật Bản bằng cách mở rộng sang Mỹ và châu Âu với các dịch vụ giá trị cao hơn. Đồng thời, tập trung vào các ngành có nhu cầu chuyển đổi số mạnh như tài chính, y tế và sản xuất.

Kết luận & view đầu tư
Sự sụt giảm của cả FPT và Infosys không phải ngẫu nhiên mà phản ánh một cuộc chuyển đổi ngành cơ bản. Trong khi AI tạo ra giá trị khổng lồ cho các công ty phần cứng và nền tảng, mô hình dịch vụ IT truyền thống đang phải đối mặt với áp lực hiện hữu.

Những điểm tóm tắt:

Về bản chất thách thức: Đây chủ yếu là chuyển đổi cấu trúc chứ không phải chu kỳ tạm thời. Các công ty phải tiến hóa hoặc đối mặt với nguy cơ bị gạt ra rìa.
Về khả năng phục hồi: Infosys có khả năng chống chịu tốt hơn nhờ đã tiến xa hơn trong quá trình chuyển đổi. FPT đối mặt với áp lực gay gắt hơn nhưng vẫn có cơ hội nếu hành động quyết liệt.
Về cơ hội đầu tư: Giá cổ phiếu hiện tại có thể là cơ hội cho những ai tin vào khả năng chuyển đổi thành công, nhưng rủi ro thực thi vẫn cao và thời gian ngày càng gấp rút.
–>>> giá này chơi được nếu đặt cược FPT chuyển đổi thành công.

Kết luận:

Nghịch lý giữa sự bùng nổ công nghệ và suy yếu dịch vụ IT sẽ tiếp diễn cho đến khi các công ty này chứng minh được khả năng tạo ra giá trị trong kỷ nguyên AI thay vì chỉ thích nghi với nó. Người thắng cuộc sẽ trở thành đối tác công nghệ không thể thiếu, còn người tụt hậu có nguy cơ trở thành nhà cung cấp dịch vụ hàng hóa trong các phân khúc thị trường đang thu hẹp.
Đây không chỉ là câu chuyện về FPT và Infosys mà là bài học về cách toàn bộ một ngành công nghiệp IT phải tái tạo mình để sống sót và phát triển trong thời đại mới.