1. Bối cảnh và lý do cần luật hóa Nghị quyết 42
-
Trong bối cảnh nợ xấu có xu hướng gia tăng trở lại do ảnh hưởng kéo dài của đại dịch COVID-19 và sự đóng băng của thị trường bất động sản, hệ thống ngân hàng Việt Nam đang đối mặt với nhiều áp lực. Nghị quyết 42/2017/QH14 ra đời như một biện pháp thí điểm nhằm tháo gỡ vướng mắc trong xử lý nợ xấu, đặc biệt là cho phép các tổ chức tín dụng thu giữ tài sản bảo đảm mà không cần qua tòa án nếu có thỏa thuận trong hợp đồng.
-
Tuy nhiên, do Nghị quyết 42 chỉ có thời hạn áp dụng tạm thời (ban đầu là 5 năm, sau đó gia hạn đến hết năm 2023), việc luật hóa các nội dung hiệu quả của nghị quyết này thành luật chính thức trở nên cần thiết để đảm bảo tính ổn định, lâu dài và thống nhất trong hệ thống pháp luật tài chính – ngân hàng.
2. Hiệu quả của Nghị quyết 42 sau 6 năm triển khai
-
Theo Ngân hàng Nhà nước, từ khi triển khai Nghị quyết 42 đến hết năm 2022, hệ thống các tổ chức tín dụng đã xử lý được khoảng 400.000 tỷ đồng nợ xấu, góp phần đáng kể vào việc đưa tỷ lệ nợ xấu nội bảng về mức an toàn. Cơ chế cho phép thu giữ tài sản bảo đảm, bán nợ, rút gọn thủ tục thi hành án đã giúp nhiều ngân hàng thu hồi được những khoản nợ tưởng chừng như “mất trắng”.
-
Ví dụ, VPBank trong năm 2021 đã thu hồi được hơn 5.000 tỷ đồng nợ xấu, giúp nâng tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) lên hơn 23%, thuộc nhóm cao nhất toàn ngành.
3. Những bất cập nếu không luật hóa
-
Dù Nghị quyết 42 có hiệu lực tốt, nhưng vì chỉ là một nghị quyết thí điểm, nên thiếu tính ổn định và không đủ sức ràng buộc lâu dài. Nhiều trường hợp trong thực tế, dù ngân hàng có quyền thu giữ tài sản bảo đảm theo hợp đồng, nhưng khi thực hiện lại vấp phải sự phản kháng từ người vay, chính quyền địa phương không dám can thiệp vì lo ngại rủi ro pháp lý.
-
Chẳng hạn, BIDV từng gặp khó khăn trong việc thu giữ tài sản bảo đảm tại TP.HCM vào năm 2020 khi người vay ngăn cản và lực lượng thi hành án không phối hợp. Hậu quả là ngân hàng mất thời gian, chi phí và giá trị tài sản bảo đảm bị giảm sút theo thời gian.
4. Nội dung cần luật hóa
Việc luật hóa Nghị quyết 42 cần tập trung vào các nội dung cốt lõi sau:
- Hợp pháp hóa quyền thu giữ tài sản bảo đảm nếu có thỏa thuận trong hợp đồng tín dụng.
- Rút gọn thủ tục pháp lý trong xử lý nợ xấu và tài sản liên quan.
- Xác định rõ vai trò và quyền hạn của VAMC, cho phép đơn vị này hoạt động như một công ty mua bán nợ chuyên nghiệp.
- Tăng cường phối hợp liên ngành giữa ngân hàng, tòa án, thi hành án và chính quyền địa phương.
- Phát triển thị trường mua bán nợ xấu theo cơ chế thị trường minh bạch, công khai.
5. Tác động tích cực đối với ngành ngân hàng
Việc luật hóa sẽ mang lại nhiều lợi ích rõ ràng cho ngành ngân hàng, cụ thể:
- Rút ngắn thời gian xử lý nợ xấu, cải thiện chất lượng tài sản của ngân hàng.
- Giảm chi phí trích lập dự phòng rủi ro, từ đó cải thiện lợi nhuận sau thuế.
- Thúc đẩy tăng trưởng tín dụng lành mạnh, giúp nguồn vốn quay vòng hiệu quả hơn.
- Tạo sự ổn định và minh bạch trong hệ thống tài chính, góp phần thu hút dòng vốn đầu tư cả trong và ngoài nước.
Những ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu cao như STB, VPB, VIB… sẽ được hưởng lợi nhiều nhất vì có thêm cơ chế mạnh để xử lý các khoản vay có vấn đề.
6. Những thách thức cần lường trước
Bên cạnh lợi ích, việc luật hóa cũng đặt ra một số rủi ro cần tính đến:
- Nguy cơ lạm dụng quyền thu giữ tài sản, nếu không có cơ chế giám sát minh bạch.
- Tác động xã hội tiêu cực, nhất là với các khoản vay tiêu dùng có tài sản đảm bảo như nhà ở, xe ô tô.
- Xung đột pháp lý với các luật khác như Bộ luật Dân sự, Luật Nhà ở, Luật Đất đai, nếu không có sự điều chỉnh đồng bộ.
Do đó, luật hóa cần đi kèm với các quy định bảo vệ người vay, quy trình minh bạch, và thiết chế giám sát độc lập.
7. Kết luận
-
Luật hóa Nghị quyết 42 là một bước đi chiến lược nhằm hiện đại hóa ngành ngân hàng và đảm bảo an toàn hệ thống tài chính quốc gia. Đây không chỉ là công cụ xử lý kỹ thuật nợ xấu, mà còn là đòn bẩy giúp tái cấu trúc bảng cân đối ngân hàng, phát triển thị trường mua bán nợ và tăng sức hấp dẫn của thị trường vốn Việt Nam. Tuy nhiên, để việc luật hóa thành công và phát huy tối đa hiệu quả, cần có sự đồng bộ trong pháp luật, quy trình rõ ràng, và bảo đảm quyền lợi công bằng giữa ngân hàng và người vay.
-
Vậy cổ phiếu cả nhà đang nắm giữ sẽ được hướng lợi cụ thể như thế nào từ câu chuyện này? Cả nhà nhanh tay liên hệ em Linh qua số Zal.o 096.996.5276 (Linh) để nhận được bản phân tích đầy đủ về các cổ phiếu cả nhà đang nắm giữ. Bên cạnh đó em Linh sẽ chia sẽ thêm một số câu chuyện thời gian tới sẽ tác động trực tiếp đến đà tăng trưởng của ngân hàng.
Luật Hóa Nghị Quyết 42: Cú Hích Cho Cổ Phiếu Ngân Hàng 2025?