Ngày 27/6/2025, Quốc hội chính thức thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng, trong đó luật hóa các nội dung trọng yếu của Nghị quyết 42 về xử lý nợ xấu. Đây là động thái được kỳ vọng sẽ tháo gỡ các vướng mắc pháp lý trong quá trình thu hồi nợ, từ đó gia tăng hiệu quả xử lý tài sản đảm bảo (TSĐB) và cải thiện chất lượng bảng cân đối của các ngân hàng.
Từ thí điểm ngắn hạn đến hành lang pháp lý dài hạn
Được ban hành năm 2017, Nghị quyết 42 từng đóng vai trò là cơ chế thí điểm có thời hạn, giúp xử lý khoảng 400.000 tỷ đồng nợ xấu toàn hệ thống trong giai đoạn 2017–2022.
Lần này, việc luật hóa toàn diện các cơ chế của Nghị quyết 42 trong Luật Tổ chức tín dụng sửa đổi, có hiệu lực từ ngày 15/10/2025, đã chính thức đưa những công cụ then chốt như thu giữ TSĐB, giới hạn kê biên TSĐB và hoàn trả vật chứng trong vụ án hình sự thành quyền luật định của ngân hàng.
Khác với lần trước, đây không còn là một “cơ hội chính sách”, mà là một thiết chế pháp lý dài hạn, mở ra chu kỳ mới cho hoạt động xử lý nợ chuyên nghiệp và chuẩn mực.
Tuy nhiên, theo giới phân tích, tác động từ chính sách lần này sẽ không phân bổ đồng đều. Những ngân hàng đã chuẩn bị sẵn nền tảng vận hành tốt, kiểm soát nợ xấu hiệu quả và có quy trình xử lý tài sản bài bản mới là những người có thể “chuyển hóa” chính sách thành kết quả tài chính rõ rệt.
Không phải tất cả đều hưởng lợi như nhau
Cần nhấn mạnh rằng việc luật hóa Nghị quyết 42 không giúp xóa nợ xấu, mà giúp ngân hàng hiện thực hóa giá trị của TSĐB đã trích lập, đặc biệt là bất động sản dân dụng, phương tiện tiêu dùng và các tài sản có tính thanh khoản cao. Quá trình này giúp ngân hàng thu hồi vốn, hoàn nhập dự phòng.
VIS Rating (6/2025) đánh giá các thay đổi chính liên quan đến việc luật hóa Nghị quyết 42 này giúp hỗ trợ hoạt động xử lý nợ xấu của ngân hàng, thông qua việc nhanh chóng xử lý TSĐB và tiết kiệm chi phí sẽ giúp cải thiện chất lượng tài sản và khả năng sinh lời của ngân hàng, đồng thời bảo vệ quyền lợi của chủ nợ đối với TSĐB và tiến độ thu hồi nợ.
Thực tế tình hình ghi nhận TSĐB tại các ngân hàng cũng khá đa dạng. Tính đến thời điểm cuối năm 2024, “ông lớn” Vietcombank ghi nhận tổng giá trị TSĐB hơn 2.375 tỷ đồng, trong đó 73% là bất động sản. Tại một số nhà băng khác như VPBank, giá trị này là hơn 1.900 tỷ đồng (33% bất động sản), MB hơn 1.480 tỷ đồng (52% bất động sản) hay HDBank hơn 700 tỷ đồng (55% bất động sản)… Nhóm các nhà băng có tỷ lệ nợ xấu dưới 2,5% (tính đến cuối Q1/2025) như Vietcombank, BIDV, Vietinbank, Techcombank, ACB, MB, HDBank…
Trong nhóm các ngân hàng đã sẵn sàng, HDBank là một ví dụ nổi bật. Quý 1/2025, HDBank ghi nhận lợi nhuận trước thuế đạt 5.355 tỷ đồng, ROE đạt 29,6% – thuộc nhóm cao nhất toàn ngành. Biên lãi ròng (NIM) đạt 5,4% – là một trong những mức cao ổn định nhất thị trường.
Ngoài ra, công ty con của HDBank là HD Saison cũng chiếm vị thế lớn trên thị trường về cho vay mua xe máy, ô tô (đặc biệt thị phần lớn nhất công ty tài chính về cho vay mua xe máy), đây là các khoản vay có quy mô nhỏ với tài sản mang tính thanh khoản cao trên thị trường.
Ngoài ra còn có một số nhà băng như Sacombank trong Q1/2025 đạt lãi trước thuế hơn 3,674 tỷ đồng (+38% cùng kỳ), VPBank đạt 5.015 tỷ đồng (+20% cùng kỳ) hay MBB ghi nhận 8.386 tỷ đồng (+45% cùng kỳ). Trong đó, VPBank có thế mạnh ở các phân khúc chiến lược khách hàng cá nhân, cũng như hướng đến phân khúc khách hàng doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME). Còn MBB có tỷ trọng hơn 50% tín dụng là bán lẻ, gần 50% còn lại tập trung vào doanh nghiệp lớn, SME và cả những doanh nghiệp siêu nhỏ. Tại HDBank, chiến lược cốt lõi của ngân hàng là cho vay tại thị trường nông nghiệp nông thôn và đô thị loại 2 cũng như tài trợ chuỗi giá trị lớn, đồng thời tận dụng cơ hội mở rộng thêm đến doanh nghiệp lớn và đầu tư công. Đây đều là các mảng cho vay hướng đến phát triển bền vững và đóng góp lớn vào tăng trưởng tín dụng của các ngân hàng. Đi cùng với đó là động thái quyết liệt xử lý nợ xấu của các nhà băng trong thời gian qua.
Chuyển hóa chính sách thành lợi nhuận hữu hình
Luật hóa Nghị quyết 42 là điều kiện cần, nhưng khả năng chuyển hóa thành kết quả tài chính phụ thuộc vào nội lực mỗi ngân hàng. Với nhóm ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu thấp, TSĐB rõ ràng và hệ thống xử lý nội bộ tốt, kỳ vọng lợi nhuận có thể cải thiện ngay từ quý 4/2025 nhờ hoàn nhập trích lập.
Luật hóa Nghị quyết 42 không đơn thuần là một chính sách kích thích – mà là một công cụ luật định mới, đòi hỏi ngân hàng phải có nền tảng quản trị nội bộ vững, quy trình xử lý TSĐB rõ ràng và danh mục tài sản minh bạch.
Trong sân chơi này, người đi trước sẽ đi nhanh hơn. Và với những gì đang thể hiện, HDBank không chỉ đi nhanh – mà còn đi chắc trong hành trình tận dụng cơ hội pháp lý để tối ưu hóa bảng cân đối tài sản và gia tăng lợi nhuận dài hạn.
Báo cáo phân tích BSC ngày 20/6 khuyến nghị MUA cho HDB với giá mục tiêu cập nhật là 26,400 đồng/cp (upside 23% so với giá đóng cửa 11/06/2025). P/B mục tiêu 1 năm được kỳ vọng ở mức 1.5x, tương đương trung bình lịch sử của ngân hàng. Trong dài hạn, BSC kỳ vọng mức CAGR LNST 2025F-2029F có thể đạt ~ 20%/năm.
Catalyst: Yếu tố kỳ vọng lớn nhất để HDB được tái định giá là kế hoạch phát hành riêng lẻ cho cổ đông chiến lược khi ngân hàng đã chính thức được nâng tỷ lệ sở hữu nước ngoài lên tối đa 49% từ ngày 19/05/2025. Ngân hàng đang trong quá trình tìm kiếm nhà đầu tư phù hợp. BSC hiện chưa đưa giả định này vào dự phóng trong kịch bản cơ sở.