Ngay sáng 27/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung Luật Các tổ chức tín dụng, chính thức đưa 3 nhóm quy định cốt lõi của Nghị quyết 42/2017/QH14 về xử lý nợ xấu vào hệ thống pháp luật lâu dài. Đây được xem là mảnh ghép còn thiếu sau khi Nghị quyết thí điểm hết hiệu lực cuối 2023, khiến tỷ lệ nợ xấu nội bảng toàn ngành leo lên 4,3% đầu 2025.
1. Lợi ích kinh tế vĩ mô
• Rút ngắn mạnh thời gian xử lý nợ xấu. Quyền thu giữ và phát mại tài sản bảo đảm được luật hoá giúp ngân hàng thu hồi nợ chỉ còn dưới 1 năm thay vì 3 năm qua toà án trước đây.
• Giảm tỷ lệ nợ xấu xuống dưới 3% ngay trong năm đầu triển khai, theo ước tính của NHNN và các công ty chứng khoán.
• Giảm áp lực trích lập dự phòng ⇒ tiết kiệm chi phí vốn, tạo dư địa hạ lãi suất cho vay, từ đó cải thiện khả năng tiếp cận tín dụng của doanh nghiệp và hộ gia đình.
• Khơi thông dòng vốn bị “đóng băng”: hơn 443 nghìn tỷ đồng nợ xấu đã được xử lý giai đoạn 2017-2023 nhờ Nghị quyết 42; khuôn khổ luật mới bảo đảm dòng tiền tiếp tục lưu thông trong bối cảnh mục tiêu tăng trưởng GDP 8% năm 2025.
• Củng cố an toàn hệ thống tài chính nhờ quy định cho vay đặc biệt lãi suất 0% và không tài sản bảo đảm của NHNN đối với TCTD gặp khủng hoảng thanh khoản, rút gọn thẩm quyền từ Thủ tướng xuống NHNN để phản ứng nhanh.
2. Ngành, nhóm doanh nghiệp hưởng lợi trực tiếp
• Ngành ngân hàng: Là đối tượng thụ hưởng lớn nhất nhờ giảm nhanh nợ xấu, giảm dự phòng, cải thiện hệ số NIM và năng lực cho vay. Các ngân hàng có tỷ trọng cho vay bán lẻ cao hoặc đang tham gia tái cơ cấu ngân hàng yếu kém.
• Tổ chức mua bán nợ & dịch vụ đấu giá tài sản (VAMC, DATC, các công ty AMC nội bộ): khối lượng giao dịch nợ, tài sản bảo đảm tăng lên nhờ thủ tục pháp lý rõ ràng.
• Bất động sản: khoảng 80-90% tài sản thế chấp của hệ thống ngân hàng là bất động sản; quyền xử lý nhanh giúp khơi thông tồn kho dự án, giảm áp lực vốn cho chủ đầu tư, gián tiếp hỗ trợ chuỗi xây dựng – vật liệu.
• Dịch vụ pháp lý, định giá, đấu giá, quản lý tài sản: nhu cầu thẩm định, phát mại tài sản bảo đảm, tư vấn tranh chấp gia tăng khi cơ chế thu giữ được mở rộng
Kết luận:
Luật hoá Nghị quyết 42 không chỉ vá khoảng trống pháp lý sau ngày 1/1/2024 mà còn tạo ra cơ chế xử lý nợ xấu bền vững cho hệ thống tài chính. Việc giảm nhanh nợ xấu mở khoá tín dụng, hạ lãi suất…