Để chiếm đoạt khoảng 500 nghìn tỷ đồng tại SCB, Trương Mỹ Lan đã sử dụng nhiều cách thức, một trong số đó là 5 công ty thẩm định giá thổi phồng tài sản để “rút ruột” ngân hàng.
Theo Cơ quan Cảnh sát Điều tra (Bộ Công an), quá trình này có sự tiếp tay của 7 cá nhân là đại diện pháp luật, thẩm định viên của 5 công ty thẩm định giá gồm Công ty Tầm Nhìn Mới, Công ty MHD, Công ty Thiên Phú, Công ty Exim và Công ty DATC. Các đối tượng này có hành vi thông đồng, giúp sức cho các đối tượng của nhóm Trương Mỹ Lan – Tập đoàn VTP tạo lập hồ sơ vay vốn khống tại ngân hàng SCB.
THỒI PHỒNG TÀI SẢN BẢO ĐẢM VÀ TÀI SẢN KHÔNG ĐỦ PHÁP LÝ
Ngoài việc sử dụng các công ty “ma” và thuê/nhờ các cá nhân đứng tên, lập các phương án vay vốn khống, để rút được tiền tại ngân hàng SCB, nhóm người ở SCB đã dùng tài sản đảm bảo chưa đủ điều kiện pháp lý, nâng khống giá trị lên nhiều lần, sử dụng rút vốn vay của ngân hàng SCB.
Theo Cơ quan Cảnh sát điều tra, đối với 1.284 khoản vay còn dư nợ của nhóm Trương Mỹ Lan, có 1.166 mã tài sản có giá trị sổ sách ngân hàng SCB ghi nhận, phân bổ là 1.265.504 tỷ đồng.
Tuy nhiên, Công ty Thẩm định giá Hoàng Quân (đơn vị được Cơ quan Cảnh sát điều tra chỉ định) chỉ định giá 726/1.166 mã tài sản có giá trị sổ sách phân bổ toàn bộ là 643.029 tỷ đồng thì giá trị định giá lại được phân bổ là 244.805 tỷ đồng (bằng 38% giá trị tài sản đảm bảo đã được định giá trước đó).
Có 440/1.166 mã tài sản có giá trị sổ sách ngân hàng SCB ghi nhận, phân bổ là 622.476 tỷ đồng (tính theo giá trị phân bổ theo Hợp đồng thế chấp/cầm cố thì giá trị sổ sách phân bổ lại là 605.727 tỷ đồng) nhưng Công ty Thẩm định giá Hoàng Quân không định giá nổi vì lý do các tài sản là cổ phần, cổ phiếu, quyền tài sản, bất động sản không đủ hồ sơ, pháp lý tài sản…
Điển hình của việc đưa tài sản không đủ pháp lý và nâng khống giá trị là các khoản vay liên quan đến tài sản bảo đảm là Dự án Mũi Đèn Đỏ.
Cụ thể: Ngân hàng SCB đã giải ngân 100 khách hàng/137 khoản vay liên quan đến tài sản đảm bảo là dự án Mũi Đèn Đỏ còn dư nợ 133.710 tỷ đồng, trong đó gốc 107.923 tỷ đồng, lãi 26.317 tỷ đồng, chiếm 22% tổng dư nợ gốc nhóm Trương Mỹ Lan – Tập đoàn VTP tại ngân hàng SCB. Tài sản bảo đảm trên sổ sách là 584.487 tỷ đồng. Trong đó, tài sản bảo đảm là phần vốn góp, cổ phần là 433.473 tỷ đồng; quyền tài sản phát sinh từ dự án Mũi Đèn Đỏ là 147.650 tỷ đồng; các bất động sản, quyền tài sản khác là 3.363 tỷ đồng.
Tuy nhiên, Công ty Thẩm định giá Hoàng Quân chỉ định giá trị 22.003 tỷ đồng. Tài sản bảo đảm là phần vốn góp, cổ phần không định giá được (vì cổ phần đã định giá trị vào quyền tài sản phát sinh từ dự án Mũi Đèn Đỏ là 18.317 tỷ đồng); quyền tài sản phát sinh từ dự án Mũi Đèn Đỏ là 18.317 tỷ đồng; các bất động sản khác là 3.686 tỷ đồng.
Cơ quan điều tra xác định trong tổng số 1.166 mã tài sản đảm bảo cho 1.284 khoản vay trong thời gian từ ngày 01/01/2012 đến ngày 7/10/2022, có 517/1.166 mã tài sản có đủ pháp lý được Công ty Thẩm định giá Hoàng Quân định giá tại thời điểm ngày 30/9/2022 và ngân hàng SCB có đủ pháp lý (đủ điều kiện để trích lập dự phòng rủi ro và tiến hành xử lý tài sản bảo đảm), phân bổ theo tờ trình và/hoặc hợp đồng thế chấp/cầm cố là giá trị hơn 179.195 tỷ đồng. Tổng nghĩa vụ nợ của các khoản vay thuộc nhóm Trương Mỹ Lan – Vạn Thịnh Phát là 677.286 tỷ đồng. Do vậy, áp dụng nguyên tắc có lợi cho bị can nên cơ quan điều tra xác định trách nhiệm của Trương Mỹ Lan và đồng phạm gây thiệt hại 498.090 tỷ đồng.