Câu nói này nghe qua tưởng chừng đơn giản, nhưng lại là chân lý mà hầu hết nhà đầu tư phải trả giá bằng tiền mới thực sự hiểu được. Trong đầu tư – và cả trong cuộc sống – cảm xúc chính là con dao hai lưỡi. Nó có thể giúp bạn trở nên nhạy bén, biết sợ khi cần sợ, biết dừng khi cần dừng. Nhưng nếu không biết kiểm soát nó, bạn sẽ rất dễ để lòng tham và nỗi sợ chi phối mọi quyết định.
Tôi còn nhớ lần đầu tiên mình tham gia thị trường chứng khoán. Mỗi lần giá cổ phiếu tăng, tim tôi đập nhanh hơn, hưng phấn tràn ngập như vừa tìm thấy mỏ vàng. Nhưng chỉ cần thị trường đỏ lửa, tôi lại lo lắng, mất ăn mất ngủ, bấm điện thoại liên tục chỉ để xem giá. Và rồi, trong một lần thị trường điều chỉnh mạnh, tôi hoảng loạn bán tháo – chỉ để rồi sau đó chứng kiến cổ phiếu phục hồi gấp đôi.
Đó là lúc tôi nhận ra: vấn đề không nằm ở thị trường, mà nằm ở chính mình.
Nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffett từng nói: “Nếu bạn không thể giữ bình tĩnh khi thị trường đi xuống, bạn không nên đầu tư.” Và ông nói đúng. Bởi vì tiền bạc không biến mất – nó chỉ chuyển từ túi của người thiếu kiên nhẫn sang người biết kiểm soát cảm xúc.
Trong đầu tư, có ba cảm xúc nguy hiểm nhất: tham lam, sợ hãi và hối tiếc.
-
Tham lam khiến bạn mua đỉnh, tin rằng giá sẽ còn tăng mãi.
-
Sợ hãi khiến bạn bán đáy, chỉ vì không chịu nổi cảm giác thua lỗ.
-
Hối tiếc khiến bạn lỡ mất cơ hội, rồi tự trách mình mãi không thôi.
Nếu bạn để ba cảm xúc đó điều khiển mình, thị trường sẽ dạy bạn một bài học mà không ai muốn trả tiền để học.
Vậy làm sao để kiểm soát cảm xúc?
-
Trước hết, hãy có một kế hoạch đầu tư rõ ràng. Khi bạn biết mình đang làm gì, vì mục tiêu gì, bạn sẽ ít bị cuốn vào cơn sóng cảm xúc của thị trường.
-
Thứ hai, hãy rèn luyện tính kỷ luật. Đặt ra quy tắc: khi nào mua, khi nào bán, và tuyệt đối không để cảm xúc xen vào.
-
Cuối cùng, hãy học cách kiên nhẫn. Thị trường không thưởng cho người hành động nhiều, mà thưởng cho người hành động đúng.
Cảm xúc là thứ không thể loại bỏ, nhưng có thể rèn luyện để trở thành đồng minh. Khi bạn biết giữ tâm tĩnh lặng giữa bão tố, bạn sẽ nhìn thấy những cơ hội mà người khác bỏ lỡ.
Tôi tin rằng: đầu tư không chỉ là cuộc chiến với thị trường, mà còn là cuộc chiến với chính bản thân mình. Kiểm soát được cảm xúc – bạn mới thật sự làm chủ được tiền bạc của mình.
Nếu hôm nay bạn đang cảm thấy hoang mang, đừng vội trách bản thân. Ai bước vào thị trường cũng từng như vậy. Quan trọng là bạn nhận ra sớm, học cách bình tĩnh và điều chỉnh. Vì chỉ khi đó, con đường đầu tư của bạn mới thật sự bền vững và tự do.
Hãy bắt đầu từ việc hiểu mình, kiên định với kế hoạch và không để cảm xúc điều khiển. Vì tiền không đến từ sự may mắn – mà đến từ tâm thế vững vàng và trí tuệ kiểm soát.
Bạn có đang kiểm soát cảm xúc của mình – hay để nó kiểm soát túi tiền của bạn?