Nhìn qua bức tranh ngành bán lẻ nửa đầu năm 2025, tôi cho rằng không phải là quá sáng hay hấp dẫn. Tuy nhiên, có vài điểm nhấn mà tôi rất chú ý, đó là các quy định thuế mới mà nhà nước đang đặt ra cho ngành này & chiến dịch chống hàng giả, hàng kém chất lượng!
Giai đoạn hiện tại, thị trường chứng khoán vẫn đang vận động rất đồng pha cùng các văn bản luật pháp – nghị định, thông tư… Văn bản ra đến đâu, giá cổ phiếu của ngành liên quan tăng đến đấy!
Đơn cử nhất là nghị định 68 kinh tế tư nhân, các nghị định 171, 170 hỗ trợ BĐS, hay sửa hiến pháp sắp xếp lại tỉnh thành, mới đây là văn bản cấm xe xăng…
Và lần này, tôi cho rằng các thay đổi về quy định thuế với ngành Bản lẻ sẽ là chất xúc tác lớn cho các doanh nghiệp Bán lẻ tăng trưởng mạnh mẽ so với nửa đầu năm. Hãy đi vào chi tiết!
I. SỰ THAY ĐỔI TRONG HÀNH VI CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG
1. Chiến dịch truy quét hàng giả - hàng kém chất lượng
Liên tục trong giai đoạn tháng 5 vừa qua, các hồi chuông cảnh tỉnh cho thị trường tiêu dùng được vang lên. Nổi bật nhất đó là đường dây sản xuất sữa giả, với 600 nhãn hiệu, doanh thu lên đến 500 tỷ đồng. Rất nhiều chiến dịch thanh tra điều tra ngay sau đó trên diện rộng, đặc biệt là các đường dây sản xuất núp bóng trên nền tảng thương mại điện tử. Vấn nạn này gây nhức nhói và len lỏi khắp thị trường trong vài năm trở lại đây, ảnh hưởng đến sức khỏe và niềm tin người mua.
Những vụ khởi tố đã xảy ra, đặc biệt là các nghệ sĩ nổi tiếng, đánh tiếng chuông vang to cho các thành phần làm sai khác. Loạt cửa hàng đóng cửa, loạt lô hàng bị bỏ lại ngoài các bãi rác mà không xác định được chủ nhân liên tục xuất hiện trong giai đoạn đầu năm!
Ghi nhận trong 5 tháng đầu năm, thống kê cơ quan chức năng đã xử lý gần 11.000 vụ vận chuyển hàng lậu, 36.000 vụ gian lận thuế, 3.200 vụ hàng giả, khởi tố hình sự gàn 1.900 vụ và hơn 3.200 đối tượng vi phạm. Đây chính là sự khởi đầu làm trong sạch thị trường, bảo vệ người tiêu dùng. Giờ đây, đa phần người tiêu dùng sẽ có khuynh hướng chọn lọc kĩ, mua sản phẩm của các DN bán lẻ đầu ngành, các thương hiệu nổi tiếng để đảm bảo sức khỏe và chất lượng.
2. Bán lẻ hiện đại dần thay thế bán lẻ truyền thống
Kỷ nguyên hậu Covid có 1 thực tế không thể chối cãi, đó là hành vi tiêu dùng của người Việt Nam đã thay đổi một cách sâu sắc. Việc mua sắm không còn chỉ xoay quanh “chất lượng sản phẩm” mà còn là tốc độ – tiện lợi – cá nhân hóa – và cả trải nghiệm số.
Sự phát triển thần tốc của Internet và thương mại điện tử đã kéo theo một làn sóng tiêu dùng mới và thế hệ người tiêu dùng Gen Z & Gen Y chính là động cơ chính. Hai thế hệ trẻ này chiếm gần 60% lực lượng lao động và 50% sức mua của toàn thị trường và cũng chiếm tỷ lệ lớn trong tầng lớp trung lưu tại Việt Nam. Thích sự tiện lợi – Đam mê công nghệ, khám phá sản phẩm mới – Mua sắm thông minh… chính là đặc điểm chính và buộc các nhà bán lẻ phải thay đổi để đón làn sóng này.
Kênh bán lẻ hiện đại ngày càng mở rộng về quy mô và mạng lưới. Các DN bán lẻ đầu ngành cũng đang đẩy mạnh mở rộng cửa hàng của mình! Đáng chú ý, cả Bách Hóa Xanh và Winmart đều đã đạt điểm hòa vốn trong năm 2024, điều này chứng minh mô hình kinh doanh của họ không chỉ đúng hướng mà còn rất hiệu quả.
Trong 5 tháng đầu năm 2025,
-
Bách Hóa Xanh đã tích cực mở mới 410 cửa hàng, nâng tổng số cửa hàng thêm 23%. Doanh thu của Bách Hóa Xanh tăng 19% svck trong 5 tháng đầu năm 2025
-
Còn Winmart, họ cũng mở mới 257 cửa hàng trong cùng kỳ, tăng 7% tổng số cửa hàng. Doanh thu 5T2025 tăng 13% svck.
Mặc dù đẩy mạnh hoạt động mở rộng mạng lưới cửa hàng, chi phí tăng theo nhưng cả 2 chuỗi này vẫn ghi nhận lợi nhuận dương trong 5T2025.
Sự lấn át của chuỗi hiện đại so với truyền thống cũng thể hiện rõ ở lĩnh vực nhà thuốc. Long Châu vẫn là “bá chủ” lĩnh vực này khi 5T2025, họ ghi nhận tăng mạnh 40% so với cùng kỳ. Họ tiếp tục dẫn đầu về tốc độ mở rộng mạng lưới, với 169 cửa hàng mở mới từ đầu năm đến nay.
II. CHUẨN HÓA QUY ĐỊNH THUẾ, TẠO MÔI TRƯỜNG CẠNH TRANH LÀNH MẠNH
1. Chuẩn hóa hoạt động của hộ kinh doanh
Theo Nghị định 70 có hiệu lực từ ngày 1/6/2025, tất cả các hộ kinh doanh có doanh thu hàng năm trên 1 tỷ đồng bắt buộc phải xuất hóa đơn tại điểm bán hàng. Ước tính khoảng 37.000 hộ kinh doanh trên toàn quốc – một con số không hề nhỏ. Việc thay đổi này nhằm hạn chế tình trạng trốn thuế với các cá nhân/doanh nghiệp đã kinh doanh trước nay không chính thống.
Chưa dừng lại ở đó, nghị quyết 198 tiếp theo được Quốc Hội ban hành, áp dụng từ ngày 01/01/2026, các hộ kinh doanh có doanh thu hàng năm trên 200 triệu đồng sẽ phải nộp thuế dựa trên doanh thu thực tế. Quy định này cũng sẽ khiến gánh nặng thuế cao hơn, dẫn đến các hộ kinh doanh sẽ tăng giá bán, không còn “phá giá” như trước đây nữa. Thậm chí, một số hộ kinh doanh nhỏ (đặc biệt ở khu vực nông thôn) có thể phải tạm ngừng hoạt động do gặp khó khăn trong việc thích ứng với khung pháp lý mới.
Ngoài ra, việc chuyển đổi từ thuế khoán sang thuế theo doanh thu có thể giảm tính cạnh tranh về giá của nhóm hàng xách tay – vốn trước đây thường trốn thuế nhập khẩu. Theo khung pháp lý mới, người bán các sản phẩm này buộc phải sử dụng dịch vụ logistics của bên thứ ba để thực hiện thủ tục nhập khẩu và nộp các loại thuế nhập khẩu liên quan, dẫn đến giá bán cuối cùng cao hơn. Các mặt hàng thường bị ảnh hưởng bao gồm thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thiết bị nhà bếp và một số dòng điện thoại như Xiaomi và Apple iPhone. Do đó, các nhà bán lẻ tuân thủ thuế được kỳ vọng hưởng lợi nhiều nhất trong bối cảnh quản lý chặt chẽ hơn.
Các quy định thuế mới sẽ thu hẹp chênh lệch giá bán giữa kênh bán lẻ truyền thống và kênh bán lẻ hiện đại. Điều này giúp kênh bán lẻ hiện đại sẽ trở nên hấp dẫn hơn. Các chuỗi bách hóa hiện đại gồm MWG, FRT, DGW, MSN… rõ ràng sẽ hưởng lợi nhiều nhất từ thay đổi này
2. Chuẩn hóa hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử
Sự chuẩn hóa tiếp theo dành cho các hoạt động bán lẻ trên nền tảng thương mại điện tử. Sự phát triển của mô hình này, đang trở nên mạnh mẽ và phổ biến. Nhưng điều này cũng kéo theo nhiều sai phạm, trốn thuế, phá giá và dẫn đến cạnh tranh không lạnh mạnh giữa cá nhân và các doanh nghiệp lớn đang tuân thủ quy định thuế.
Nghị định 117 mới ban hành vừa qua, có hiệu lực từ ngày 01/07/2025 quy định, các nền tảng thương mại điện tử có trách nhiệm kê khai và nộp thuế thay cho người bán kinh doanh trên nền tảng của mình. Quy định này tác động trực tiếp đến các hộ kinh doanh trực tuyến không chính thống, đặc biệt là những người bán hàng xách tay, buộc họ phải tuân thủ các yêu cầu thuế nghiêm ngặt hơn, từ đó dẫn đến tăng giá bán.
Tiếp đến, Nghị quyết 01 cũng ban hành theo, có hiệu lực từ ngày 18/02/2025, chính thức bãi bỏ chính sách miễn thuế giá trị gia tăng (VAT) đối với hàng hóa nhập khẩu có giá trị dưới 1 triệu đồng/mỗi đơn khi vận chuyển qua dịch vụ chuyển phát nhanh. Quy định này ảnh hưởng trực tiếp đến các mặt hàng giá rẻ như quần áo, mỹ phẩm, phụ kiện điện thoại và đồ gia dụng nhỏ.
Trước các quy định mới, Shopee và TikTok Shop – hai nền tảng thương mại điện tử lớn nhất Việt Nam, chiếm hơn 90% thị phần trong năm 2024 – đã đồng loạt tăng phí hoa hồng ngày từ 1/4/2025. Việc tăng phí này có thể làm giảm tính cạnh tranh về giá của các sản phẩm trên nền tảng trực tuyến so với cửa hàng bán lẻ chính thống
Tựu lại, việc chuẩn hóa quy định thuế với hộ kinh doanh & các cá nhân/doanh nghiệp hoạt động trên sàn thương mại điện tử là 1 bước ngoặc lớn. Chính phủ đang tạo ra 1 môi trường minh bạch, tránh thất thoát thuế và công bằng hơn giữa các doanh nghiệp lớn & các nhà bán hàng không chính thống.
Kết hợp với việc truy quét hàng giả - hàng kém chất lượng như đã trình bày, rõ ràng, niềm tin của người tiêu dùng cũng đang chuyển dịch về phía các nhà bán lẻ chính thống!
3. Tiến đến xóa bỏ độc quyền vàng!
Một trong những thay đổi lớn khác cho ngành bán lẻ 2025, với mặt hàng không thiết yếu, đó là Vàng! Cuối tháng 5 vừa qua, Tổng Bí thư – Tô Lâm cũng đã phát thông điệp: Xóa bỏ độc quyền Vàng, có thể cấp phép cho nhiều doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia sản xuất.
Cụ thể, dự thảo sửa đổi Nghị định 24 của NHNN cũng được công bố
-
Xóa bỏ cơ chế độc quyền nhà nước trong sản xuất vàng miếng
-
Cho phép tư nhân nhập khẩu vàng nguyên liệu phục vụ sản xuất vàng miếng và trang sức theo hạn ngạch do NHNN cấp.
-
Đưa sản phẩm phái sinh vàng vào ngân hàng thương mại để giao dịch
-
Các giao dịch có giá trị trên 20 triệu phải thực hiện qua chuyển khoản
Đây được xem là bước tiến quá quan trọng và cởi mở hướng đến tự do hóa thị trường vàng! Các doanh nghiệp hưởng lợi tiềm năng gồm các chuỗi bán lẻ trang sức hiện đại (PNJ, Doji của hệ sinh thái TPB) có thể được cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu và sản xuất vàng miếng. Trong khi đó, các cửa hàng vàng nhỏ lẻ có thể gặp khó khăn trong việc đáp ứng điều kiện cấp phép.
III. TỔNG KẾT
Những thay đổi về quy định luật, kết hợp với thói quen người tiêu dùng đang thay đổi rõ rệt, những cuộc truy quét hàng giả… các yếu tố này đang định hình lại ngành Bán Lẻ Việt Nam trong giai đoạn tới. Nơi mà các DN đầu ngành sẽ là người hưởng lợi lớn.
Mảng điện thoại/máy tính xách tay chúng ta có thể nhắc đến MWG, FPT Shop của FRT. Nhà bán buôn có DGW (Digiworld) thống trị. Lĩnh vực tiêu dùng nhanh thiết yếu có Winmart của Masan hay Bách hóa xanh của MWG. Dược phẩm có thể kể đến chuỗi Long châu của FRT. Hưởng lợi từ việc tự do hóa thị trường vàng thì không thể không nhắc đến PNJ.
Chúc NĐT thắng lợi!
1194241299