Ngành cảng biển - Nhìn lại một năm tăng trưởng
Trong những năm gần đây, Việt Nam đã khẳng định mình là một nền kinh tế mở, hội nhập sâu rộng vào thị trường toàn cầu. Việc chuyển từ thâm hụt sang thặng dư thương mại hàng hóa kể từ năm 2012 đánh dấu một cột mốc quan trọng, nhấn mạnh hiệu quả của các chính sách cải cách và hội nhập của Việt Nam. Trong tiến trình này, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam khi các doanh nghiệp FDI, vốn nổi tiếng với hiệu quả cao và quy mô lớn, thường chiếm hơn 70% tổng giá trị xuất khẩu. Với bối cảnh vĩ mô đó, ngành cảng biển được đánh giá là có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển.
Nhìn chung năm 2024 đặt ra một mức nền tốt cho bức tranh tăng trưởng của ngành này. Theo Tổng cục Thống kê, trong tháng 12, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa của nước ta đạt 70,5 tỉ đô la Mỹ, tăng 6,2% so với tháng trước và tăng 15,9% so với cùng kỳ năm trước đó. Tính chung cả năm 2024, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa đạt 786,3 tỉ đô la, tăng 15,4%, trong đó xuất khẩu tăng 14,3%; nhập khẩu tăng 16,7%. Cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu 24,7 tỉ đô la, thấp hơn mức xuất siêu 28,4 tỉ đô la của năm 2023. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 25,5 tỉ đô la; khu vực có vốn FDI (kể cả dầu thô) xuất siêu 50,3 tỉ đô la. Hoạt động ngoại thương sôi động là một yếu tố hỗ trợ rất lớn cho các doanh nghiệp trong ngành.
Bên cạnh đó, ngành cảng biển còn được hưởng lợi từ việc giá xếp dỡ tăng vào đầu năm 2024. Cụ thể, giá dịch vụ xếp dỡ đã tăng 3-5% sau khi Thông tư 39/2023/TT-BGTVT có hiệu lực vào ngày 15-2-2024, qua đó giúp tăng biên lợi nhuận của các nhà khai thác cảng. Thêm vào đó, vào tháng 7-2024, Thông tư 12 cũng đã được ban hành, cung cấp sự linh hoạt hơn trong việc thiết lập giá dịch vụ xếp dỡ. Thay vì chỉ tăng giá sàn, các nhà khai thác cảng hiện có thể linh động trong khung giá lên đến 150% so với mức giá năm 2018.
Ngoài những động lực tăng trưởng kể trên, ngành cảng biển Việt Nam vẫn đang được kỳ vọng sẽ hưởng lợi từ việc nắm bắt cơ hội từ những thay đổi quan trọng của lịch sử ngành hàng hải thế giới cùng với chính sách về thuế quan, thương mại toàn cầu dưới thời Tổng thống mới Donald Trump.
Thách thức về câu chuyện thuế quan từ 2025
Với việc Tổng thống đắc cử Donald Trump đề xuất thuế quan ở mức 60% đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và 10-20% đối với tất cả hàng nhập khẩu có thể sẽ tác động đáng kể đến kinh tế thế giới, trong đó có Việt Nam. Điều này sẽ gây ảnh hưởng đến khối lượng container trên toàn cầu. Mỹ hiện là đối tác thương mại lớn nhất khi chiếm khoảng 29% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Thâm hụt thương mại giữa Mỹ và Việt Nam, cùng với việc đầu tư FDI từ Trung Quốc vào Việt Nam ngày càng tăng, đang mang đến nguy cơ Mỹ sẽ tiến hành điều tra thương mại và áp thuế chống bán phá giá đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam. Mặc dù vậy, Việt Nam sẽ vẫn có lợi thế về thuế so với Trung Quốc, giúp duy trì thị phần xuất khẩu vào Mỹ.
Tác động của việc tăng thuế đối với xuất khẩu của Việt Nam sẽ phụ thuộc vào mức thuế, thời gian thực hiện và khả năng cạnh tranh của các sản phẩm thay thế từ Mỹ và các nhà xuất khẩu khác. Các nhóm hàng xuất khẩu chính bị ảnh hưởng sẽ bao gồm sản phẩm điện tử, dệt may và giày dép, máy móc và thiết bị, gỗ và sản phẩm gỗ, sắt thép và thủy sản, chiếm gần 80% nhập khẩu của Mỹ từ Việt Nam trong năm 2023. Trong khi xuất khẩu hàng tiêu dùng có thể bị ảnh hưởng bởi lạm phát, xuất khẩu phục vụ các doanh nghiệp Mỹ có thể được hưởng lợi từ mức thuế doanh nghiệp tại Mỹ thấp hơn và ít quy định hơn.
Cơ hội mới của ngành cảng biển
Dù ẩn số ngắn hạn có thể đến từ chính sách thuế của Tổng thống đắc cử Donald Trump nhưng về dài hạn hơn, triển vọng tại hai cụm cảng chính của Việt Nam vẫn tương đối tích cực. Yếu tố dẫn dắt tăng trưởng XNK được củng cố bởi việc các hiệp định thương mại FTA và kỳ vọng chính sách “China +1”. Các hiệp định thương mại FTA tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động giao thương hàng hoá. Mặt khác, đây là tiền đề thu hút nguồn vốn FDI và kích thích nhu cầu XNK của khối này, góp phần tăng trưởng tổng kim ngạch. Yếu tố cộng hưởng từ xu hướng đa dạng hoá chuỗi cung ứng “China + 1”, đẩy mạnh dòng vốn FDI vào các khu vực đồng bằng sông Hồng và Đông Nam Bộ (có các cửa ngõ giao thương với tuyến thương mại quốc tế).
Các cụm cảng nước sâu là trụ cột chính của ngành trong tương lai nhờ định hướng mạnh mẽ từ chính phủ. Các dự án hạ tầng về cảng nước sâu, siêu cảng được chú trọng đẩy mạnh để đáp ứng nhu cầu phát triển công nghiệp. Đặc biệt là các khu vực có mật độ tập trung các khu công nghiệp lớn như Hải Phòng, Bà Rịa - Vũng Tàu,…Ngoài câu chuyện định hướng phát triển, các cụm cảm nước sâu của Việt Nam còn thu hút được các đối tác liên doanh lớn (CMA, Maerk và MSC) do là mắt xích quan trọng trên tuyến thương mại toàn cầu và hưởng lợi từ xu hướng dịch chuyển chuỗi sản xuất trước các rủi ro địa chính trị.
Với những động lực kể trên, ngành Cảng sẽ tiếp tục được hưởng lợi mạnh mẽ từ nhu cầu XNK trong nước (do hàng hoá XNK trung bình chiếm 67% sản lượng container thông qua các cảng). Trong đó, các cụm cảng nước sâu sẽ là nhóm có tăng trưởng đột phá về mặt sản lượng nhờ những dự án mở rộng công suất trong tương lai, đảm bảo năng lực làm hàng.
Vinconship: Tiên phong trong cuộc cách mạng phát triển cảng biển Hải Phòng
Với vị thế dẫn đầu thị phần tại khu vực trọng điểm kinh tế biển Hải Phòng, Vinconship đang sở hữu tiềm năng rất lớn để vươn mình mạnh mẽ trong thời kỳ mới của ngành cảng biển Việt Nam và thế giới. Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung nếu tiếp tục tiếp diễn thì các quốc gia ĐNA, trong đó có Việt Nam có vẻ sẽ là những nước hưởng lợi. Theo số liệu thì hàng hóa NK bằng container vào Mỹ từ Châu Á vẫn tiếp tục tăng trong 7 năm qua (2017-2024) từ lúc Mỹ áp Thuế từ 2018. Trong đó, Việt Nam, Hàn và Thái Lan ghi nhận mức tăng trưởng lớn nhất về thị phần và khối lượng (VN tăng thị phần từ 6,9%-2017 lên đến 14,3%-2024). Nhật Bản, Đài Loan và Philippines chứng kiến thị phần giảm. Bên cạnh đó xu hướng giao thương nội khu vực cũng sẽ tăng khi phản ứng với Thuế quan sẽ làm nhu cầu gửi hàng hóa bán thành phẩm sang các nước không chịu Thuế như ĐNA để hoàn thiện và vận chuyển đến các thị trường khác.
Hải Phòng sẽ là mắc xích quan trọng với vai trò cửa ngõ xuất nhập khẩu chính cho các khu công nghiệp tại đồng bằng sông Hồng và các tỉnh phía Bắc. Vị trí địa lý gần Trung Quốc cũng giúp cảng Hải Phòng dễ dàng tiếp nhận luồng hàng hóa dịch chuyển từ Trung Quốc khi doanh nghiệp nước ngoài tìm kiếm các điểm đến sản xuất thay thế trong khu vực. Ngoài ra, đây cũng là khu vực hưởng lợi từ việc các doanh nghiệp Mỹ và châu Âu tăng cường đa dạng hóa chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc, chuyển hướng đầu tư vào Việt Nam, đặc biệt là các tỉnh miền Bắc với hệ thống khu công nghiệp lớn như Bắc Ninh, Hải Dương, và Quảng Ninh khiến lưu lượng hàng hóa thông qua các cảng tăng trưởng mạnh. Việc VSC đang sở hữu 5 cảng hàng hải tại Thành phố Hải Phòng và vẫn đang theo đuổi chiến lược M&A để mở rộng quy mô sẽ là tạo nên lợi thế rất lớn cho ông lớn ngành cảng biển này trong nhiều năm tới.
Về chiến lược kinh doanh, VINCONSHIP đang tập trung hoàn thiện chuỗi giá trị ngành cảng biển và mở rộng khu vực cầu cảng thông qua các thương vụ thâu tóm và mua lại cổ phần của các cảng lân cận, chuyển đổi tài sản phải thu sang tài sản cố định và đồng thời thoái vốn khỏi các mảng kinh doanh không trọng yếu như khách sạn và dầu khí để tập trung cho mảng cảng biển.
Đến hết Q3.2024, doanh nghiệp đã hoàn thành 82% kế hoạch doanh thu và 65% kế hoạch lợi nhuận, cho thấy sự ổn định trong kết quả kinh doanh dù chi phí tăng cao. Theo báo cáo ước tính kết quả kinh doanh của các công ty chứng khoán, KQKD Q4.2024 của VSC tiếp tục tăng trưởng tích cực trong bối cảnh dòng chảy thương mại toàn cầu có nhiều biến động.
Tổng kết:
Vinconship (VSC) đang khẳng định vị thế dẫn đầu trong hệ thống cảng biển Hải Phòng, nhờ tận dụng tối đa lợi thế địa lý chiến lược và xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu. Là một doanh nghiệp có tầm ảnh hưởng lớn tại khu vực, VSC không chỉ đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hóa ngày càng tăng mà còn đóng vai trò như một cầu nối quan trọng thúc đẩy thương mại khu vực phía Bắc.
Để giữ vững đà phát triển, VSC cần tiếp tục đầu tư vào hạ tầng, ứng dụng công nghệ hiện đại, và mở rộng mạng lưới dịch vụ logistics. Đồng thời, việc đẩy mạnh hợp tác quốc tế và tối ưu hóa hoạt động vận hành sẽ giúp VSC không chỉ gia tăng năng lực cạnh tranh mà còn góp phần nâng cao vị thế của cảng biển Hải Phòng trên bản đồ thương mại khu vực và toàn cầu.