Ngành năng lượng: Cơ chế đặc thù mới – Bước ngoặt chiến lược cho PVN và chu kỳ dầu khí Việt Nam
Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo nghị định mới về cơ chế hoạt động và cơ chế tài chính dành riêng cho Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN). Đây được xem là một bước đi quan trọng nhằm ghi nhận vai trò đặc thù của PVN trong đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, đồng thời mở rộng quyền tự chủ để tập đoàn có thể vận hành linh hoạt và hiệu quả hơn.
So với Nghị định 36/2021 hiện hành, dự thảo mới kế thừa tinh thần cốt lõi nhưng bổ sung nhiều quyền hạn mang tính đột phá cho PVN, cắt giảm thủ tục, tăng phân cấp và trao cho PVN nhiều quyền tự quyết trong đầu tư. Theo dự thảo, nghị định sẽ có hiệu lực trong vòng 45 ngày sau khi được ban hành.
Nếu được thông qua, nghị định mới này sẽ tạo ra thay đổi mang tính cấu trúc trong khung quản trị của PVN, mở đường cho chu kỳ đầu tư thăm dò – khai thác mới của ngành dầu khí Việt Nam. Điều này mang lại lợi ích trực tiếp cho các doanh nghiệp dịch vụ dầu khí chủ chốt như PVS (MUA – giá mục tiêu 45.000 đồng), PVD (MUA – giá mục tiêu 29.000 đồng) và GAS (MUA – giá mục tiêu 76.100 đồng).
Những điểm nổi bật của dự thảo và tác động chính
1. Xác định rõ 3 tư cách pháp lý của PVN
Dự thảo lần đầu tiên quy định PVN có đồng thời 3 vai trò:
- Đại diện nước chủ nhà ký PSC
- Cơ quan quản lý hoạt động dầu khí
- Nhà thầu dầu khí
Điểm mới quan trọng là việc công nhận rõ vai trò “đại diện nước chủ nhà”, tạo cơ sở pháp lý để PVN vừa quản lý, vừa đầu tư, vừa tham gia thương mại trong các dự án thăm dò & khai thác – một cơ chế mang tính nền tảng để tăng tốc đầu tư upstream.
2. Công nhận rủi ro và hợp pháp hóa chi phí thăm dò
Các chi phí mang tính đặc thù của ngành như:
- đầu tư thăm dò thất bại,
- chi phí thực hiện nhiệm vụ quản lý ngành,
- rủi ro trong triển khai dự án
…được phép xử lý từ lợi nhuận sau thuế, phân bổ trong 5 năm và được loại trừ khi đánh giá hiệu quả hay xếp loại doanh nghiệp.
Điều này giúp tháo gỡ “tâm lý sợ sai” – một rào cản lớn trong hoạt động thăm dò dầu khí vốn nhiều rủi ro, qua đó khuyến khích PVN và các đơn vị thành viên mạnh dạn mở rộng hoạt động tìm kiếm – thăm dò.
3. Tăng mạnh quyền tự chủ chiến lược
Hội đồng Thành viên PVN được phép tự điều chỉnh ngành nghề kinh doanh, miễn là phù hợp chiến lược 5 năm được Thủ tướng phê duyệt.
Nhờ đó, PVN có thể linh hoạt mở rộng sang các lĩnh vực năng lượng mới như:
- LNG
- điện khí
- năng lượng tái tạo
- hydro
- điện hạt nhân
- hạ tầng năng lượng
Cơ chế này phù hợp với định hướng chuyển dịch năng lượng dài hạn của Việt Nam.
4. Linh hoạt trong tăng vốn – Nút thắt hành chính được tháo gỡ
PVN sẽ được phép tự quyết tăng vốn điều lệ từ nguồn vốn chủ sở hữu đã kiểm toán, mà không phải xin ý kiến của Bộ Tài chính hay Bộ KH&ĐT.
Đây là yếu tố quan trọng giúp rút ngắn thời gian chuẩn bị vốn cho các dự án lớn. Chúng tôi kỳ vọng quy định mới này sẽ thúc đẩy quá trình tăng vốn của PVS – doanh nghiệp đang chuẩn bị cho nhiều dự án EPC quy mô lớn.
5. Trao quyền quyết định hoàn toàn về chính sách khấu hao
HĐTV PVN được quyền lựa chọn phương pháp và thời gian khấu hao tài sản theo chuẩn mực quốc tế. Điều này giúp:
- Phản ánh đúng hiệu quả tài chính của từng dự án
- Tối ưu dòng tiền
- Tạo điều kiện thuận lợi hơn cho quá trình ra quyết định đầu tư
Đây là thay đổi quan trọng đối với các dự án dầu khí có quy mô vốn lớn và vòng đời dài.
6. Hợp nhất toàn bộ Vietsovpetro (VSP) vào PVN
Khác với trước đây, báo cáo tài chính của Liên doanh Vietsovpetro – nơi PVN sở hữu 51% – sẽ được hợp nhất đầy đủ vào PVN.
Điều này giúp:
- phản ánh đúng quy mô tài sản, doanh thu và dòng tiền của PVN,
- tăng minh bạch,
- cải thiện chất lượng báo cáo tài chính hợp nhất.
Kết luận
Dự thảo cơ chế đặc thù cho PVN là một bước ngoặt quan trọng đối với ngành năng lượng và dầu khí Việt Nam. Cơ chế này không chỉ củng cố vai trò chiến lược của PVN trong đảm bảo an ninh năng lượng, mà còn mở ra chu kỳ đầu tư mới với mức độ tự chủ cao hơn, thủ tục nhẹ hơn và động lực mạnh mẽ hơn cho hoạt động thăm dò – khai thác.
Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp đầu ngành như PVS, PVD và GAS dự kiến sẽ hưởng lợi trực tiếp, đặc biệt khi nhu cầu dịch vụ và đầu tư vào các dự án upstream quay trở lại mạnh mẽ.
Anh/Chị cần hỗ trợ 1:1, đồng hành phân tích thị trường và nhận chiến lược đầu tư cập nhật hàng tuần? Truy cập trang tiểu sử của em để xem chi tiết và tham gia ngay nhóm hỗ trợ.