1. Nghị Định
(i) Yêu cầu rõ mục đích phát hành
- NĐ 65 nhấn mạnh rằng doanh nghiệp khi phát hành trái phiếu riêng lẻ phải nêu rõ mục đích: “để thực hiện chương trình, dự án đầu tư; cơ cấu lại nợ; hoặc theo quy định của pháp luật chuyên ngành”. xaydungchinhsach.chinhphu.vn+2xaydungchinhsach.chinhphu.vn+2
- So với NĐ 153: mặc dù NĐ 153 đã có quy định về phải công bố mục đích và sử dụng vốn hợp pháp, nhưng chưa rõ và mạnh mẽ bằng NĐ 65 trong việc buộc “theo quy định của pháp luật chuyên ngành” như một lựa chọn.
- Ví dụ, NĐ 153 tại Điều 3 ghi “doanh nghiệp trong lĩnh vực chứng khoán, ngân hàng … ngoài việc tuân thủ Nghị định này, phải thực hiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành”. THƯ VIỆN PHÁP LUẬT+1
- Như vậy, sửa đổi này có tính nâng “kỷ luật” về mục đích phát hành hơn – làm rõ hơn là không chỉ “hợp pháp” mà phải đúng mục tiêu đã công bố.
(ii) Việc sử dụng vốn huy động phải diễn ra đúng mục đích công bố
- NĐ 65 yêu cầu doanh nghiệp phải sử dụng vốn huy động “đúng mục đích đã công bố” – tức nếu phát hành để đầu tư chương trình/dự án, hay để cơ cấu lại nợ thì không được dùng cho mục đích khác.
- Đây là điểm gia tăng về tính minh bạch và trách nhiệm giải trình với nhà đầu tư và cơ quan quản lý. Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh NĐ 65 “khắc phục các điểm hạn chế” của NĐ 153. Ministry of Finance+1
- Từ góc độ quản lý rủi ro, việc này giúp hạn chế việc doanh nghiệp huy động vốn trái phiếu rồi “rẽ” vốn sang lĩnh vực khác, hoặc dùng để đầu tư không công bố, dẫn tới rủi ro với nhà đầu tư.
2. Nhận xét logic & liên hệ với ngành ngân hàng
(i) Về việc sử dụng vốn huy động từ trái phiếu trong hoạt động ngân hàng
-
Việc phát hành trái phiếu của ngân hàng được xem là hình thức huy động nguồn vốn dài hạn. Do đó, khi ngân hàng sử dụng nguồn vốn này cho các hoạt động cho vay ngắn hạn (như cho vay tiêu dùng, bổ sung vốn lưu động cho doanh nghiệp), về nguyên tắc không phát sinh rủi ro thanh khoản, nếu ngân hàng tuân thủ đúng các tỷ lệ bảo đảm an toàn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).
-
Cụ thể, theo Thông tư 22/2019/TT-NHNN (có hiệu lực từ ngày 01/01/2020), NHNN quy định rõ về tỷ lệ tối đa nguồn vốn ngắn hạn được sử dụng để cho vay trung và dài hạn, nhằm đảm bảo cân đối kỳ hạn và hạn chế rủi ro thanh khoản. Trong bối cảnh này, việc sử dụng vốn dài hạn (từ phát hành trái phiếu) để cho vay ngắn hạn là hoàn toàn phù hợp với quy định và an toàn hơn so với chiều ngược lại (dùng vốn ngắn cho vay dài).
(ii) Logic về việc “nguồn vốn dài hạn – cho vay ngắn hạn”
- Về mặt lý thuyết tài chính, việc lấy nguồn vốn dài hạn để cho vay ngắn hạn là mô hình hợp lý nếu ngân hàng quản trị tốt cấu trúc kỳ hạn và tuân thủ các tỷ lệ an toàn do NHNN quy định.
Trong thực tế, khi ngân hàng sử dụng nguồn vốn dài hạn (như trái phiếu có kỳ hạn từ 3–5 năm) để tài trợ cho các khoản vay ngắn hạn (kỳ hạn dưới 12 tháng), ngân hàng sẽ:
- Giảm áp lực thanh khoản, do thời gian đáo hạn của nguồn vốn dài hơn so với kỳ hạn cho vay;
- Gia tăng sự linh hoạt trong cân đối tài sản – nguồn vốn (ALM);
- Nâng cao khả năng đáp ứng tỷ lệ an toàn thanh khoản, đặc biệt là tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn theo Thông tư 22/2019/TT-NHNN.
Tuy nhiên, để duy trì an toàn hệ thống, ngân hàng vẫn cần:
- Theo dõi sát cơ cấu kỳ hạn giữa tài sản và nguồn vốn,
- Đảm bảo tuân thủ đầy đủ giới hạn an toàn theo quy định của NHNN,
- Công bố rõ mục đích sử dụng vốn huy động từ trái phiếu theo quy định tại Điều 5 Nghị định 65/2022/NĐ-CP.
Tóm lại:
Việc ngân hàng dùng nguồn vốn dài hạn từ trái phiếu để cho vay ngắn hạn là hoàn toàn hợp lý về mặt thanh khoản và pháp lý, miễn là ngân hàng đảm bảo các tỷ lệ an toàn vốn, tỷ lệ thanh khoản, và sử dụng vốn đúng mục đích công bố. Nghị định 65/2022 ra đời nhằm củng cố tính minh bạch này, giúp thị trường trái phiếu và hệ thống ngân hàng vận hành an toàn, ổn định và bền vững hơn.
3. Kết Luận
- Cả cứ yên tâm cầm ngân hàng. Không vấn đề gì hết. Còn anh chị nào muốn hiểu sâu hơn về câu chuyện này để yên tâm nắm. Cả nhà có thể liên hệ em Linh qua Zal.o: 096.996.5276 (Linh) để nhận ngay bản kế hoạch chi tiết phân tích về tác động của câu chuyện lên ngân hàng cả nhà đang nắm giữ. Lưu ý sẽ có giới hạn về số lượng gửi đi do phải ưu tiên cho khách hàng liên hệ sớm nhất.