Ngày 2/7/2025, Tổng thống Donald Trump chính thức công bố việc Mỹ và Việt Nam đạt được một thỏa thuận thương mại sơ bộ. Đây là diễn biến được thị trường theo dõi sát sao trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung đang có xu hướng lan rộng sang khu vực ASEAN. Dưới đây là những điểm chính cần lưu ý:
- Nội dung chính của thỏa thuận
Áp thuế 20% đối với toàn bộ hàng hóa có xuất xứ từ Việt Nam xuất sang Mỹ.
Áp thuế 40% đối với hàng hóa “chuyển tải” từ nước thứ ba (transshipments), chưa định nghĩa rõ.
Việt Nam mở cửa thị trường cho các mặt hàng nông nghiệp Mỹ (gia cầm, thịt lợn, bò…) và sản phẩm công nghiệp.
Cam kết tăng cường thực thi quy tắc xuất xứ để ngăn ngừa gian lận thương mại.
Tháo gỡ các rào cản phi thuế quan, đặc biệt liên quan đến sở hữu trí tuệ.
- Góc nhìn tích cực
Mức thuế thực tế khoảng 12% do một số mặt hàng chủ lực như gỗ và điện tử có bán dẫn được miễn thuế — thấp hơn đáng kể so với mức thuế có hiệu lực 37% mà Trung Quốc đang phải chịu.
Không nêu đích danh Trung Quốc trong phần mô tả hàng “chuyển tải” — đây là một bước đi khôn ngoan về mặt ngoại giao, tránh kích động các hành động trả đũa từ phía Bắc Kinh.
Không đề cập đến thao túng tiền tệ — mở đường để NHNN tiếp tục nới biên độ tỷ giá hỗ trợ xuất khẩu.
Việc ký kết sớm, trước mốc 9/7, giúp Việt Nam tránh được các kịch bản cực đoan và tạo nền tảng để duy trì dòng vốn FDI.
- Những điểm cần theo dõi
Khái niệm “chuyển tải” chưa rõ ràng — đây sẽ là yếu tố nhạy cảm, đặc biệt đối với các DN có chuỗi cung ứng liên quan đến Trung Quốc.
Quy định mới về cấp C/O (giấy chứng nhận xuất xứ) được ban hành ngay trước thời điểm thỏa thuận, cho thấy Việt Nam đã chủ động ứng phó — nhưng việc thực thi cần được giám sát chặt chẽ để tránh tình trạng “hợp pháp hóa chuyển tải”.
Rủi ro tiềm ẩn từ thuế bán dẫn 25% vẫn còn, dù chưa được đề cập trong tuyên bố lần này.
- Tác động kinh tế vĩ mô
Tác động GDP dự kiến ở mức -1% nếu thuế chuyển tải được áp toàn diện, song điều này phụ thuộc vào cách định nghĩa và thực thi.
Chuỗi cung ứng toàn cầu có thể điều chỉnh, nhưng DN FDI hiện hữu vẫn có khả năng trụ lại nếu Việt Nam chứng minh được vai trò là một điểm trung chuyển hợp pháp, không phải điểm “né thuế”.
Tạo ra khuôn khổ ổn định cho đàm phán tiếp theo, đặc biệt khi các nước ASEAN khác cũng phải điều chỉnh chính sách để được Mỹ đối xử tương tự.
- Tác động đến thị trường chứng khoán
Ngắn hạn: Áp lực điều chỉnh
Thông tin thuế suất cao hơn kỳ vọng (20–40%) có thể khiến dòng tiền đầu cơ chốt lời trong ngắn hạn, đặc biệt ở các nhóm ngành xuất khẩu mạnh như dệt may, da giày, điện tử.
Một số mã đầu cơ theo kỳ vọng “thỏa thuận thuận lợi” có thể bị điều chỉnh nếu nhà đầu tư thất vọng với chi tiết ban đầu của thỏa thuận.
Trung hạn: Cơ hội phân hóa rõ rệt
Doanh nghiệp ít phụ thuộc đầu vào nước ngoài như thủy sản, gỗ, nông nghiệp chế biến sẽ hưởng lợi hơn so với các ngành phải nhập khẩu linh kiện/phụ kiện (như máy móc, điện tử, dệt may…).
Ảnh hưởng đến tăng trưởng EPS toàn thị trường là hạn chế, do các ngành xuất nhập khẩu chỉ chiếm ~4% lợi nhuận toàn VN-Index.
- Định giá và dòng tiền: Tiếp tục hấp dẫn
P/E thị trường ở mức 13,4, tương ứng lợi suất khoảng 7,5% — cao hơn đáng kể so với lãi suất tiết kiệm 12 tháng (~4,6%) và lợi suất TPCP 10 năm (~3,2%).
Chính sách tiền tệ và tài khóa theo hướng hỗ trợ: lãi suất và thanh khoản vẫn duy trì ở mức hợp lý, tạo điều kiện cho dòng tiền nội tiếp tục vận động trong thị trường chứng khoán.
- Kết luận: Tín hiệu tích cực dài hạn, áp lực ngắn hạn
Việc đạt được thỏa thuận thương mại sơ bộ dù chưa hoàn thiện về mặt chi tiết, nhưng giúp tháo gỡ đáng kể những bất ổn vĩ mô và rủi ro địa chính trị mà nhà đầu tư lo ngại. Thị trường chứng khoán có thể điều chỉnh ngắn hạn do yếu tố tâm lý, nhưng định giá hấp dẫn, dòng tiền ổn định và môi trường vĩ mô đang được kiểm soát tốt là nền tảng giúp thị trường giữ nhịp tăng trung hạn.
Khuyến nghị: Nhà đầu tư nên tái cơ cấu danh mục theo hướng giảm bớt nhóm doanh nghiệp phụ thuộc chuỗi cung ứng toàn cầu, tăng tỷ trọng nhóm có năng lực sản xuất nội địa, đặc biệt là các nhóm gỗ, thủy sản, công nghiệp nhẹ… Đồng thời, tận dụng nhịp điều chỉnh để giải ngân ở vùng giá hợp lý với tầm nhìn 6–12 tháng.