Câu chuyện chữ nghĩa, ngày chủ nhật : QUÁN CHIẾU.
Ảnh : Nhân hiện tượng MXH Thích Minh Tuệ, gần đây mà NaK tui có bài viết này.
Theo Wiki, quán chiếu là quá trình tư duy, có các bước phân tích, tổng hợp … Là quan sát kinh nghiệm bản thân đã biết hay trãi qua đón nhận cùng giải quyết một sự việc ( có chỉnh sửa nhé).
Còn CHATGPT: Quán chiếu có nghĩa là sự quan sát sâu sắc, tỉnh thức và tập trung nhất vào bản chất ( thực sự *) của các hiện tượng xung quanh chúng ta. Đây là một phương pháp để hiểu rõ bản thân và thế giới, giúp chúng ta nhận ra bản chất vô thường, khổ đau và vô ngã của mọi sự vật, hiện tượng.
Tạm xem khác biệt hai khái niệm chữ nghĩa quán chiếu trên đây … là sự khác biệt của các nền văn minh, xã hội phương Tây & phương Đông.
Đầu tiên, ta thấy phương Tây đặt để quán chiếu là một/loạt tư duy, qua phân tích tổng hợp … Không nói hay nhấn cá nhân người trong cuộc, lẫn dự phần ( quán chiếu ). Tuy không gạt bỏ hoàn toàn, nhưng cá nhân trong hoạt động này hạ thấp có phần cho thấy việc quán chiếu này là khách quan và nhờ vậy mà CHẤT khoa học được nhìn nhận cùng đánh giá tốt hơn.
Chữ quán chiếu của giới Phật đạo. Có gốc từ những bộ kinh xưa hàng ngàn năm tuổi… Chỉ luận từ bốn đối tượng lớn của quán chiếu ( xem thêm Gg. “Tứ niệm xứ”; “Thiền định” …) gồm quán thân, quán thọ, quán tâm và quán pháp …thì con người trong hoạt động quán chiếu này không chỉ là chủ thể một quán chiếu mà còn là đối tượng bị&chịu xem xét trong hành động quán chiếu này.
Lấy con người làm chủ thể, song yêu cầu của “tứ” quán trong một quán chiếu cũng ít nhiều giảm thiểu sự chủ quan của nó.
Kinh Đại thừa, bốn phép niệm xứ được hiểu là quán thân, thụ/thọ, tâm, pháp; bốn thứ đều là dạng của tính Không.
Wiki nhé ( có chỉnh sửa, gọn lại):
-
Quán Thân bao gồm sự tỉnh giác trong hơi thở, thở ra, thở vào, cũng như tỉnh giác trong bốn dạng cơ bản của thân (đi, đứng, nằm, ngồi).
-
Quán Thọ là nhận biết rõ những cảm giác, cảm xúc dấy lên trong tâm, biết chúng là dễ chịu (lạc thọ), khó chịu (khổ thọ) hay trung tính (bất khổ bất lạc thọ), nhận biết tính vô thường của chúng …
-
Quán Tâm là chú ý đến các ý nghĩ đang trong đầu, biết nó có tham hay không tham, biết rõ tâm đang tĩnh lặng hay tán loạn …
-
Quán Pháp là biết rõ mọi pháp đều phụ thuộc lẫn nhau,rằng mọi thứ đều vô thường (không bền vững), cùng không có cái “tôi” cố định (vô ngã) trong mọi hiện tượng …
Rõ ràng, khả + kỹ năng của quán chiếu liên quan chặt đến người quán chiếu. Trong này là sự tu tập, đây nói đến hành thiền nhằm trụ định tâm trí vững mới quán tới những sâu xa cùng chiếu rọi khắp cõi ta bà … tốt được.
3+1.
Không dưng NaK tui liên hệ đến ông triết gia người Ấn : Jiddu Krishnamurti. Không hề nói gì đến quán chiếu, nhưng quan sát sự việc không chỉ trích, phê phán + một tâm trí tĩnh lặng, trống rỗng … để mà tiếp nhận chúng. Như cái đang là …mới tinh khôi.
