1.0 Bối cảnh cuộc đối đầu: Bước ngoặt lợi nhuận và làn sóng mở rộng mới
Thị trường bán lẻ thực phẩm và hàng tiêu dùng tại Việt Nam đang chứng kiến một giai đoạn cạnh tranh mang tính bước ngoặt. Sau nhiều năm đầu tư và chấp nhận thua lỗ để xây dựng nền tảng, hai “ông lớn” của ngành là Bách Hóa Xanh (BHX), thuộc Thế Giới Di Động, và WinCommerce (WCM), thuộc Masan, đã cùng đạt được một cột mốc quan trọng: chính thức kinh doanh có lãi kể từ nửa cuối năm 2024.
Bước ngoặt này không chỉ là một thành tựu về tài chính mà còn là sự xác thực cho mô hình kinh doanh đã được tái cấu trúc thành công của cả hai. Khi đã tìm ra “công thức thành công” để vận hành có lãi, cả hai doanh nghiệp ngay lập tức chuyển trọng tâm sang tăng tốc mở rộng mạng lưới. Mục tiêu rất rõ ràng: chiếm lĩnh thị phần trong bối cảnh xu hướng tiêu dùng đang dịch chuyển mạnh mẽ từ kênh bán lẻ truyền thống (chợ, tiệm tạp hóa) sang kênh hiện đại (siêu thị, cửa hàng tiện lợi). Cuộc đua giờ đây không chỉ là câu chuyện “đốt tiền” mà là cuộc chiến về tốc độ, quy mô, hiệu quả vận hành và khả năng chinh phục các thị trường mới.
Để hiểu rõ hơn về vị thế và tiềm năng của mỗi đối thủ trong cuộc đua này, việc phân tích sâu các chỉ số tài chính và hiệu suất hoạt động trong giai đoạn tăng tốc nửa đầu năm 2025 là vô cùng cần thiết.
2.0 So sánh hiệu quả hoạt động và tài chính(nửa đầu năm 2025)
Việc phân tích các chỉ số tài chính và hoạt động trong 6 tháng đầu năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đây là những thước đo khách quan nhất, phản ánh sức khỏe hiện tại, tốc độ tăng trưởng và hiệu quả vận hành của cả hai chuỗi ngay sau khi bước vào giai đoạn tăng trưởng mới. Các con số này cho thấy rõ chiến lược của mỗi bên đang được thực thi hiệu quả ra sao sau quá trình tái cấu trúc toàn diện.
Dưới đây là bảng so sánh trực tiếp các chỉ số hiệu suất chính của Bách Hóa Xanh và WinCommerce:
Phân tích số liệu
Sự chênh lệch hiệu suất này không phải là ngẫu nhiên mà là kết quả trực tiếp của hai triết lý kinh doanh đối lập. BHX tối đa hóa doanh thu trên mỗi điểm bán thông qua mô hình cửa hàng tiêu chuẩn, diện tích lớn (200-300m²) tập trung vào thế mạnh hàng tươi sống. Ngược lại, WCM chấp nhận doanh thu bình quân thấp hơn để đạt được độ phủ thị trường tối đa và sự linh hoạt chiến lược, với một danh mục đa dạng các mô hình từ siêu thị lớn (WinMart) đến các cửa hàng tiện lợi nhỏ gọn tại nông thôn (WinMart+). Bức tranh này cho thấy BHX đang thắng thế về hiệu quả trên từng cửa hàng, trong khi WCM vượt trội về quy mô và khả năng tiếp cận thị trường sâu rộng.
3.0 Chiến lược mở rộng và định vị thị trường
Trong cuộc đua giành thị phần, tốc độ mở rộng không phải là yếu tố quyết định duy nhất. Cách thức mở rộng, lựa chọn thị trường mục tiêu và mô hình kinh doanh được định vị ra sao mới là những nhân tố quyết định sự thành công bền vững trong dài hạn. Cả BHX và WCM đều đang triển khai những chiến lược riêng biệt, phản ánh thế mạnh và tầm nhìn của công ty mẹ.
3.1 Cuộc đua tốc độ và quy mô mạng lưới: ‘Blitzscaling’ đối đầu 'thâm nhập và thống trị’
Chiến lược mở rộng của hai chuỗi trong 6 tháng đầu năm 2025 phản ánh rõ hai cách tiếp cận khác nhau:
-
Chiến lược ‘Blitzscaling’ của BHX: Bách Hóa Xanh đang tạm thời dẫn trước về tốc độ khi mở mới tới 414 cửa hàng, vượt cả kế hoạch đề ra cho cả năm. Cách tiếp cận thần tốc này cho thấy quyết tâm của MWG trong việc nhanh chóng gia tăng độ phủ và chiếm lĩnh các vị trí đắc địa.
-
Chiến lược ‘thâm nhập và thống trị’ của WCM: WinCommerce vẫn duy trì vị thế dẫn đầu tuyệt đối về quy mô với tổng cộng 4.146 cửa hàng. Dù mở mới chậm hơn (318 cửa hàng), WCM đã hoàn thành 80% kế hoạch năm và sở hữu một mạng lưới rộng khắp, thống trị về độ phủ.
Một điểm chung đáng chú ý là cả hai chuỗi đều xác định Miền Trung là chiến trường trọng điểm, với hơn 50% số cửa hàng mới được mở tại khu vực này. Bên cạnh đó, WCM còn có một chiến lược riêng biệt và hiệu quả là thâm nhập sâu vào khu vực nông thôn. Các siêu thị mini tại đây đang chứng tỏ hiệu quả vượt trội khi doanh thu trung bình đã đạt gần 90% so với khu vực đô thị.
3.2 Sự khác biệt về mô hình kinh doanh và danh mục sản phẩm
Sự chênh lệch về doanh thu trên mỗi cửa hàng bắt nguồn từ sự khác biệt cốt lõi trong mô hình vận hành và chiến lược sản phẩm:
-
Bách Hóa Xanh:
- Tập trung vào tính nhất quán và hiệu quả chuỗi cung ứng: BHX theo đuổi mô hình cửa hàng tiêu chuẩn hóa với diện tích từ 200-300m². Cách tiếp cận này giúp tối ưu hóa vận hành, quản lý tồn kho và dễ dàng nhân rộng trên quy mô lớn.
- Thế mạnh Hàng tươi sống: Danh mục sản phẩm được tối ưu hóa với khoảng 3.000 mặt hàng, trong đó hàng tươi sống chiếm tỷ trọng lớn và được xem là “nam châm” thu hút khách hàng, thúc đẩy tần suất mua sắm.
-
WinCommerce:
- Phân khúc thị trường sâu và sức mạnh cộng hưởng từ hệ sinh thái: WCM vận hành linh hoạt nhiều định dạng khác nhau: WinMart (Premium, Urban), WinMart+ (thành thị, nông thôn), và cửa hàng đa tiện ích Win. Chiến lược này cho phép WCM thâm nhập sâu vào từng phân khúc khách hàng cụ thể.
- Lợi thế Hệ sinh thái Masan: WCM tận dụng tối đa sức mạnh từ công ty mẹ, đưa các sản phẩm của Masan Consumer Holdings (MCH) và Masan MEATLife (MML) lên kệ. Điều này không chỉ đa dạng hóa sản phẩm mà còn tối ưu hóa biên lợi nhuận.
4.0 Thách thức nội tại và động lực tăng trưởng từ môi trường vĩ mô
Thành công trong tương lai của BHX và WCM không chỉ phụ thuộc vào việc thực thi chiến lược đã đề ra mà còn vào khả năng khắc phục các điểm yếu cố hữu và tận dụng hiệu quả các cơ hội từ môi trường kinh doanh. Phần này cung cấp một cái nhìn cân bằng về rủi ro và tiềm năng cho các nhà đầu tư.
4.1 Các vấn đề vận hành cần giải quyết
Quá trình mở rộng thần tốc không tránh khỏi những thách thức vận hành, và mỗi chuỗi đang phải đối mặt với “mặt trái” của chính chiến lược mà mình theo đuổi:
-
Đối với Bách Hóa Xanh:
- Cái giá của tốc độ: Việc mở rộng quá nhanh đang tạo ra áp lực lớn lên chi phí vận hành và hiệu quả chuỗi cung ứng.
-
Hệ quả trực tiếp: Doanh thu bình quân mỗi cửa hàng/tháng trong 6 tháng đầu năm giảm 19,9% so với cùng kỳ, phản ánh sự “pha loãng” hiệu suất chung khi các cửa hàng mới cần thời gian để đạt đến độ chín về vận hành.
-
Đối với WinCommerce:
- Sự phức tạp cố hữu của quy mô: Thử thách lớn nhất là đảm bảo chất lượng và sự đồng đều hàng hóa trên toàn bộ mạng lưới 4.000 điểm bán, đặc biệt tại các vùng sâu. Đây là bài toán phức tạp cố hữu sinh ra từ chiến lược đa định dạng và thâm nhập nông thôn.
- Áp lực lên bộ máy vận hành: Tốc độ mở rộng cũng tạo áp lực không nhỏ lên công tác tuyển dụng, đào tạo nhân sự và quản lý chuỗi cung ứng để đảm bảo chất lượng dịch vụ không bị suy giảm.
4.2 Cơ hội vàng từ sự thay đổi chính sách và vành vi tiêu dùng
Bất chấp những thách thức nội tại, cả hai chuỗi đang được hưởng lợi rất lớn từ các yếu tố vĩ mô thuận lợi:
-
Phục hồi kinh tế và sức mua: Nền kinh tế đang trên đà phục hồi với tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ 7 tháng đầu năm 2025 tăng 9,3%. Thu nhập bình quân đầu người tiệm cận mốc 5.000 USD là tiền đề vững chắc cho sự tăng trưởng của ngành.
-
Dịch chuyển cơ cấu thị trường Bán lẻ: Xu hướng người tiêu dùng chuyển từ kênh truyền thống (GT) sang kênh hiện đại (MT) đang diễn ra mạnh mẽ. Theo ông Danny Le, Tổng Giám đốc Masan Group, kênh MT có tiềm năng tăng trưởng từ 12-14% thị phần hiện nay lên 25-30% trong vòng 5 năm tới.
-
Tác động tích cực từ chính sách mới:
-
Chiến dịch chống hàng giả, hàng nhái của chính phủ đang thúc đẩy người tiêu dùng tin tưởng và lựa chọn các kênh mua sắm hiện đại, có nguồn gốc rõ ràng.
-
Đặc biệt, Nghị định 70/2025/NĐ-CP yêu cầu các hộ kinh doanh phải xuất hóa đơn điện tử được xem là yếu tố thay đổi cuộc chơi (game-changer). Chính sách này đang tái lập sân chơi bình đẳng bằng cách thu hẹp chênh lệch giá giữa kênh truyền thống và hiện đại, tạo cơ hội vàng cho các chuỗi bán lẻ chính thống gia tăng thị phần.
-
5.0 Kết luận và triển vọng cạnh tranh
Cuộc đối đầu giữa Bách Hóa Xanh và WinCommerce đã chính thức bước sang một chương mới. Cả hai đều đã vượt qua giai đoạn “đốt tiền” và bước vào thời kỳ tăng trưởng tập trung vào lợi nhuận và mở rộng thị phần. BHX đang thể hiện ưu thế về hiệu quả hoạt động trên từng cửa hàng với mô hình tập trung vào hàng tươi sống, trong khi WCM lại có lợi thế về quy mô mạng lưới rộng khắp và sự đa dạng trong mô hình kinh doanh được hậu thuẫn bởi hệ sinh thái Masan.
Trong thời gian tới, cuộc đua giành thị phần được dự báo sẽ ngày càng khốc liệt. Cơ hội từ sự thay đổi hành vi tiêu dùng và chính sách vĩ mô là rất lớn, nhưng chỉ những doanh nghiệp có khả năng khắc phục được các yếu điểm vận hành mới có thể tận dụng triệt để. Sự linh hoạt trong chiến lược, khả năng cải tiến liên tục và tối ưu hóa mô hình kinh doanh sẽ là chìa khóa để giành chiến thắng.
Thành công trong dài hạn của mỗi chuỗi sẽ được quyết định bởi các yếu tố then chốt sau:
- Năng lực tối ưu hóa chuỗi cung ứng: Khả năng quản lý logistics, giảm chi phí và đảm bảo chất lượng hàng hóa, đặc biệt là hàng tươi sống, trên một mạng lưới rộng lớn.
- Sự linh hoạt trong điều chỉnh danh mục sản phẩm: Khả năng nắm bắt nhanh nhạy nhu cầu của người tiêu dùng tại từng địa phương để đưa ra các sản phẩm phù hợp, giúp tối đa hóa doanh thu.
- Khả năng tận dụng công nghệ và dữ liệu: Sử dụng phân tích dữ liệu để thấu hiểu hành vi khách hàng, cá nhân hóa trải nghiệm mua sắm và tối ưu hóa hoạt động vận hành tại từng điểm bán.
Xem thêm cùng chủ đề: Nhất định phải có FRT DGW hoặc MWG trong nhà
