Thị trường Chứng Khoán bản chất vẫn luôn là nơi khốc liệt nhất chỉ sau chiến tranh – nơi mà 90% nhà đầu tư cá nhân sẽ dễ dàng đánh mất những đồng tiền mồ hôi xương máu của mình mà không bao giờ có cơ hội lấy lại. Bạn đã từng cảm thấy như nhìn thấy “ánh sáng cuối đường hầm” khi thấy bảng giá tăng vọt, để rồi chỉ vài ngày sau lại rơi xuống đáy, tài khoản tuột dốc không phanh? Bạn không đơn độc! Hàng triệu nhà đầu tư cá nhân trên thị trường đều đang trải qua sự thất vọng ấy do chạy theo tâm lý đám đông mà chưa trang bị đủ kiến thức, công cụ kỹ thuật và kỷ luật cho bản thân. Dừng lại một chút để hiểu sâu cách FOMO, đám đông và ảo tưởng bản thân đang “rút ruột” danh mục của bạn như thế nào, và tại sao chỉ cần một cú sập nhẹ cũng đủ “thổi bay” mọi hy vọng kiếm tiền nhanh của nhà đầu tư.
- FOMO – “Nỗi sợ bị bỏ lỡ cơ hội”.
72% nhà đầu tư thú nhận mua cổ phiếu khi thấy giá tăng mà không có phân tích cơ bản dẫn đến ôm cổ phiếu ở đỉnh, thua lỗ 25-30% giá trị trong vài tháng tiếp theo (tình hình có thể còn tệ hơn nếu đu vào những loại cổ phiếu không có nền tảng cơ bản).
Bạn có nhớ cảm giác khi lướt Tiktok và có những quảng cáo sale quần áo kiểu như “Giờ vàng – chỉ còn 2 tiếng” đã đánh vào tâm lý mua hàng của bạn như thế nào? Giống như khi thấy cổ phiếu tăng 5-10%, chỉ cần chần chừ, “ai đó” sẽ nhanh tay mua hết, bạn hết cơ hội. Và kết quả là bạn mang cả xe đồ sale về nhà, choáng váng với tổng bill phải thanh toán – giống như lúc danh mục cổ phiếu của bạn bốc hơi khi thị trường đảo chiều vậy.
- Tâm lý đám đông và bán tháo khi hoảng loạn.
81% nhà đầu tư bị ảnh hưởng bởi hành vi bán khi thấy chỉ số bắt đầu quay đầu giảm vài điểm % trong vài giờ, các đội nhóm thì liên tục cảnh báo về rủi ro thị trường, bạn quyết định cắt lỗ -5% và sau đó cổ phiếu phục hồi +20%.
Giống như khi bạn thấy một cửa hàng trà sữa mới khai trương, hàng dài người đang xếp hàng chờ mua, bạn cũng lao vào để rồi xếp hàng cả giờ đồng hồ chỉ để mua được 1 ly trà sữa mà bạn cảm thấy “xếp hàng đông thì chắc là nó sẽ ngon” trong khi chưa chắc là nó đã ngon bằng hàng trà sữa ở cuối phố (thực tế là vẫn có nhiều cửa hàng mới mở họ thường dùng chiêu “thuê” khách đến xếp hàng để đánh lừa tâm lý người qua đường như vậy). Thị trường cũng vậy, khi có một tin tức xấu xuất hiện, thị trường giảm mạnh trong phiên, tất cả mọi người đều đang nói về “ngày tận thế”, bạn cũng đặt lệnh bán cắt lỗ theo bằng mọi giá nhưng chỉ vài ngày sau, cổ phiếu bạn bán bật tăng mạnh và đạt mức tăng 30% kể từ mức giá mà bạn đã đặt bán.
- Tự tin thái quá – Illusion of control.
Bạn vừa học được 1 kỹ thuật phân tích từ một kênh Youtube nào đó, bạn cảm thấy hiểu và rất tự tin với kỹ thuật này. Sau đó bạn liền nạp tiền vào tài khoản và tiến hành giao dịch dựa trên kỹ thuật mới này. Kết quả là bạn phải đóng lệnh với mức lỗ -10%.
Thị trường là nơi vận động bởi tâm lý của tập hợp tất cả các nhà đầu tư trên thị trường – là thứ bị tác động bởi vô vàn các yếu tố như vĩ mô, kinh tế, chính trị, xã hội, sự kiện bất ngờ… Tâm lý con người thì luôn bất ổn, còn tâm lý đám đông thì lại càng khó nắm bắt nên thị trường luôn luôn là nơi bạn không thể “đoán”.
Bạn chỉ có thể tăng xác suất chính xác của dự báo thị trường lên bằng những nghiên cứu từ số liệu thực tế mà bạn đã bỏ công sức nhiều giờ đồng hồ để thu thập và phân tích. Nên nhớ rằng: “Trên thị trường, mọi yếu tố kỹ thuật chỉ là tương đối, chỉ có tâm lý nhà đầu tư mới là thứ tuyệt đối duy nhất”. Vậy nên, hãy luôn cẩn trọng với tâm lý của bản thân mình nhằm nâng cao cảnh giác bảo vệ tài sản của bản thân trong bất kỳ hoàn cảnh thị trường nào.
- Thiếu kiến thức = Trồng cây không tưới, không chăm chỉ mong hái quả.
Nhiều người chỉ muốn “ăn quả” từ cổ phiếu, thấy giá tăng là múc, giá giảm là bán mà quên học những điều cơ bản nhất như đọc báo cáo tài chính, đánh giá triển vọng ngành, các công cụ kỹ thuật, các điểm mua/bán, đánh giá thị trường chung… Họ tham gia thị trường chỉ vì muốn biết 3 chữ cái và mong muốn làm giàu nhanh chóng từ thị trường. Như huyền thoại đầu cơ Jesse Livermore đã từng nói: “Thị trường chứng khoán không dành cho những kẻ lười biếng, thiếu kiên nhẫn hoặc muốn làm giàu nhanh. Nó chỉ thưởng cho những ai chịu học hỏi, kiên trì và kỷ luật”.
Đầu tư hay đầu cơ tài chính cũng giống như một công việc kinh doanh đòi hỏi người tham gia phải thật sự nghiêm túc, chăm chỉ, nỗ lực hết sức mình để không ngừng nghiên cứu, học hỏi, tích lũy kinh nghiệm để có được thành công trong sự nghiệp. Thị trường là một cuộc chơi kinh doanh và chắc chắn không phải là cuộc chơi cờ bạc. Nếu bạn coi đó là trò cờ bạc xanh đỏ có thể giúp bạn làm giàu nhanh chóng chỉ sau vài cú click chuột thì thị trường chắc chắn sẽ khiến cho bạn phải ra về với một chiếc túi rỗng tuếch giống như các sòng bạc vẫn thường hay làm với những con bạc khát nước thực thụ.
Chúng ta cần phải làm gì?
Trang bị cho mình đầy đủ kiến thức: phân tích cơ bản, phân tích kỹ thuật, nắm bắt tình hình kinh tế vĩ mô, đánh giá triển vọng ngành nghề, hiểu được bản chất giá trị doanh nghiệp…
Làm việc có kế hoạch, chiến lược và kỷ luật: thị trường là tập hợp của tất cả các ngành nghề đang hoạt động trong nền kinh tế. Bạn muốn bắt đầu kinh doanh thì bạn phải có kế hoạch, có mục tiêu, có chiến lược để công việc kinh doanh sinh ra lợi nhuận chứ không chỉ đơn giản là vài cú click chuột theo cảm tính.
Luôn nỗ lực làm việc chăm chỉ, học tập, và tích lũy kinh nghiệm: là một công việc kinh doanh, muốn có thành quả thì bạn phải bỏ công sức. Nhất là trong môi trường cực kỳ khắc nghiệt này thì chăm chỉ thôi là chưa đủ mà phải còn có một quyết tâm mạnh mẽ, ý chí kiên cường bền bỉ, sẵn sàng đánh đổi để đạt được thành công bền vững trong sự nghiệp.
Vậy bạn đã biết bạn là ai? Bạn đang ở đâu? Và bạn cần làm gì để có thể đạt được những điều bạn muốn trên chuyến phiêu lưu này chưa:question: