Chuyện sau kiểm toán lợi nhuận của doanh nghiệp đang lãi chuyển thành lỗ, hoặc tăng lỗ không còn mới. Mới đây CTCP Tập đoàn Lộc Trời công bố báo cáo tài chính hợp nhất kiểm toán ghi nhận lãi sau thuế năm 2023 đạt 16,5 tỉ đồng, giảm tới 93,8% so với báo cáo tự lập.
Lợi nhuận bốc hơi sau kiểm toán
Công ty CP Tập đoàn Lộc Trời (UPCoM: LTG) vừa công bố báo cáo tài chính hợp nhất kiểm toán năm 2023, ghi nhận lợi nhuận sau thuế 16,5 tỉ đồng giảm tới 93,8% so với báo cáo tự lập quý 4/2023 (265 tỉ đồng). Như vậy, lợi nhuận năm 2023 của doanh nghiệp này giảm 96% so với thực hiện năm 2022.
Theo văn bản giải trình của doanh nghiệp, lợi nhuận sau kiểm toán giảm tới gần 249 tỉ đồng, chủ yếu tới từ các điều chỉnh do các khoản giảm trừ doanh thu giảm 19,4 tỉ đồng và giá vốn hàng bán tăng 15,8 tỉ đồng, do loại trừ phần chiết khấu thương mại và giá vốn từ các giao dịch bán hàng trong nội bộ tập đoàn chưa được phản ánh phù hợp trong Báo cáo tự lập.
Ảnh chụp báo cáo của Lộc Trời Đồng thời cũng do lợi nhuận từ công ty liên kết giảm 315 tỉ đồng, vì việc loại trừ lãi từ giao dịch giá rẻ do ảnh hưởng của việc xác định giá trị hợp lý tài sản thuần của công ty liên kết tại ngày mua chưa được phản ánh phù hợp trong báo cáo hợp nhất tự lập, và phần loại trừ lãi chưa thực hiện phát sinh từ các giao dịch trong nội bộ tập đoàn.
Đáng chú ý khi trước đó, Tập đoàn Lộc Trời báo lãi từ công ty liên kết tăng đột biến vào quý 2/2023, ghi nhận khoản lãi 327 tỉ đồng, đây là phần lãi lũy kế sau khi mua công ty liên kết – Công ty CP Lương thực Lộc Nhân vào ngày 16/2/2023. Sau giao dịch này, tỷ lệ biểu quyết và tỷ lệ lợi ích của Lộc Trời tại Lộc Nhân là 49%. Tính tại ngày mua, tổng tài sản của Lộc Nhân đạt 5.139 tỉ đồng, bao gồm 698 tỉ đồng đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn, 2.151 tỉ đồng tài sản cố định, 1.150 tỉ đồng hàng tồn kho. Cuối cùng, chi phí quản lý doanh nghiệp giảm 77 tỉ đồng sau kiểm toán, góp công lớn giúp Lộc Trời thoát lỗ trong năm 2023.
Theo đó, trong năm 2023, Lộc Trời đã ghi nhận doanh thu 16.517 tỉ đồng, tăng gần 39% so với cùng kỳ năm trước. Sau khi khấu trừ chi phí, công ty lãi sau thuế 16,5 tỉ đồng, giảm 96% so với cùng kỳ năm trước. Đây cũng là khoản lợi nhuận thấp nhất doanh nghiệp này từng ghi nhận kể từ khi đưa cổ phiếu lên UPCoM giao dịch.
Tại thời điểm 31/12/2023, tổng tài sản của Lộc Trời đạt 11.468 tỉ đồng, tăng hơn 2.700 tỉ so với số đầu năm. Vốn chủ sở hữu đạt 3.068 tỉ đồng trong khi nợ vay tài chính của doanh nghiệp này ở mức gần 6.300 tỉ đồng.
Doanh nghiệp "lập báo cáo đẹp", nhà đầu tư nên cảnh giác
Xoay quanh câu chuyện sau kiểm toán lợi nhuận của doanh nghiệp đang lãi chuyển thành lỗ, hoặc tăng lỗ không còn mới, thế nhưng suốt thời gian qua vẫn chưa có biện pháp nào có tính quyết liệt từ cơ quan quản lý. Đáng nói khi nhiều doanh nghiệp có kết quả lợi nhuận sau thuế đã soát xét bị “bốc hơi” mạnh, thậm chí có doanh nghiệp còn chuyển từ đang có lãi sang lỗ và nhiều doanh nghiệp tiếp tục bị kiểm toán nghi ngờ về khả năng tiếp tục hoạt động.
Trước thực trạng trên trao đổi với PV Thương Trường chuyên gia kinh tế - PGS TS Đinh Trọng Thịnh đưa cảnh báo, đối với các doanh nghiệp đã có những lần báo cáo không chính xác thì các nhà đầu tư càng cần thiết phải đề cao cảnh giác hơn.
PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - Chuyên gia kinh tế PGS.TS Đinh Trọng Thịnh chia sẻ, về nguyên tắc báo cáo tài chính là do các doanh nghiệp tự lập, theo đó việc lập báo cáo tài chính có các quy định rõ ràng về các vấn đề liên quan đến báo cáo tài chính và quy định rõ trách nhiệm của các đơn vị, cá nhân thực hiện lập báo cáo và gửi báo cáo tài chính. Điều này thể hiện rõ nhất ở việc các đơn vị doanh nghiệp bị phạt hành chính nếu báo cáo, lập báo cáo tài chính không chính xác, hoặc phạt với hình thức “treo” không cho hoạt động trên thị trường, không cho mua bán cổ phiếu, trái phiếu.
Bên cạnh đó, đối với các cá nhân nếu vi phạm trong lập báo cáo tài chính thì từ việc phạt hành chính thậm chí còn tước quyền giao dịch hoạt động, đặc biệt nếu đó là những doanh nghiệp kiểm toán thì mức độ chịu trách nhiệm càng lớn. "Như vậy, rõ ràng việc lập và công bố các báo cáo tài chính sai lệch là một trong những vấn đề tương đối nghiêm trọng" - PGS TS Đinh Trọng Thịnh nhấn mạnh.
Theo ông Thịnh, có hai nguyên nhân dẫn đến việc sai lệch trong báo cáo tài chính.
Nguyên nhân thứ nhất là một số doanh nghiệp cố tình “lập báo cáo đẹp” để thực hiện các đợt phát hành thêm các cổ phiếu từ doanh nghiệp và thu được lợi ích cao hơn từ các đợt bán cổ phần, cổ phiếu. Tất nhiên các việc làm này là vi phạm pháp luật và sẽ bị cơ quan quản lý nhà nước và cơ quan chức năng có các biện pháp xử phạt. Thậm chí có thể cấm doanh nghiệp này hoạt động giao dịch trên thị trường tài chính, chứng khoán.
Nguyên nhân thứ hai là do yếu tố chủ quan của cá nhân người lập báo cáo không làm tròn những trách nhiệm của người làm báo cáo tài chính, trong quá trình hoạt động vấn đề hoạch toán doanh nghiệp chưa đầy đủ. Nhưng do việc thúc ép của chủ doanh nghiệp và của cơ quan quản lý yêu cầu các doanh nghiệp phải có báo cáo để nộp, nếu không thì bị phạt,… dẫn đến nhiều doanh nghiệp lấy các số liệu dự tính ở những thời kỳ nhất định.
“Đặc biệt, đối với một doanh nghiệp nếu như sự sai sót này đúng vào dịp doanh nghiệp thực hiện phát hành bổ sung cổ phiếu, hoặc trước các kỳ đại hội cổ đông thì việc sai sót trong báo cáo tài chính lại là một vấn đề nghiêm trọng. Vì thế phải xem xét sự việc diễn ra có nằm trong kỳ đại hội cổ đông và những sai phạm này từ khi xảy ra đến khi chỉnh sửa doanh nghiệp có phát hành thêm cổ phần cổ phiếu không?" - PGS TS Đinh Trọng Thịnh nêu.
Tuy nhiên, bởi vì một lý do nào đó không thể hoàn thành kế hoạch đề ra (ví dụ dịch bệnh) dẫn đến doanh thu lợi nhuận có những sai lệch, từ đó rõ ràng là báo cáo đang rất “đẹp” lập tức trở thành “xấu”. Nhưng trên nguyên tắc vẫn là vi phạm luật pháp. Như vậy có thể nói doanh nghiệp không có báo cáo chính xác hoặc nói cách khác là doanh nghiệp đã có hành vi lừa đảo đối với thị trường và các nhà đầu tư./.