“Doanh nghiệp này sắp dead rồi không còn ai muốn đầu tư nữa đâu”
Là câu nói khi khảo sát nhiều người, cụ thể ở đây là những anh chị bạn bè quen biết trong cái ngành bạc bẽo này. Cổ phiếu ăn cú flop sàn liên tục trong 3 phiên liền lúc công bố BCTC Q2.2024. Không ngờ là nó làm ăn tệ vậy ? Mặc dù mọi diễn biến cho thấy đây là doanh nghiệp tiềm năng. Đó là Sợi Thế Kỷ - STK
Không biết là doanh nghiệp này bịp hay thật sự dead ? Vậy thì cần phải nội soi nó
Sợi Thế Kỷ (STK) như cái tên - làm sợi. Sợi theo kiến thức phổ thông là sợi tự nhiên (sợi làm từ bông và sợi tơ tầm) và sợi nhân tạo (sợi tổng hợp). Và cái mà STK đang sản xuất và kinh doanh là các loại sợi xơ dài Polyester - sợi nhân tạo, bao gồm sợi DTY (Drawn Textured Yarn) và FDY (Fully Drawn Yarn). Sợi STK sản xuất thường dùng làm nguyên vật liệu để làm quần áo, giày dép, rèm cửa, túi xách,… nói chung là đa dụng và phục vụ nhu cầu trang trí, ăn mặc. Sản phẩm của STK mang tính thượng nguồn (sợi) do đó nhu cầu biến động của hạ nguồn có thể tạo ra ảnh hưởng rất lớn đối với performance của STK (với mức giảm cầu từ 0-5% từ các cửa hàng quần áo có thể làm giảm 30-40% cầu của STK). Để biết tại sao sản phẩm của STK mang tính thượng nguồn hãy xem xét chuỗi giá trị của ngành dệt may nói chung.
Một cái chuỗi ngành dệt may nói chung nó sẽ như vầy:
Nguyên liệu hóa học (hạt nhựa, hợp chất hóa học)/ nguyên liệu thiên nhiên (cây bông, tằm,…) → Sợi → Vải → May mặc → Tiêu thụ
Đối với phần nguyên vật liệu hóa học là hạt nhựa thì ngta sử dụng công nghệ dệt từ hạt nhựa (chips spining) còn hợp chất hóa học người ta gọi là công nghệ dệt trực tiếp (direct spining). Còn cái nguyên vật liệu thiên nhiên thì mn lên tiktok hay ytb xem đi cho nhanh.
Nói về công nghệ dệt trực tiếp (direct spining) trước.
Nguyên vật liệu xuất hiện trước hết tất thảy là một dạng chất lỏng MEG (Monoethylene Glycol) và một thể rắn dạng bột PTA (Purified Terephthalic Acid), người ta đem 2 thứ này bỏ vào lò phản ứng trùng hợp poly với nhiệt độ tối đa có thể lên đến 500 độ C và công suất động cơ lẫn lò sưởi có thể tiêu hao đến 18kW với sức chứa 50 lít. Tất nhiên là không phải cứ vứt 2 thứ này vào thì làm được, mà phải có một tỉ lệ mol nhất định (đoạn này mà giải thích ra nữa là dễ chao lắm, chắc kèo luôn). Tại đây sẽ có hai kiểu, nếu bạn là nhà cung ứng hạt nguyên sinh PET thì chỉ cần xong giai đoạn phản ứng và chưng cất sẽ ra được hạt nguyên sinh PET thì cái lò phản ứng sẽ được thiết kế khá gọn. Nhưng nếu muốn từ MEG và PTA ra sợi luôn thì sẽ cần một cái lò phản ứng quy mô hơn và nó sẽ trực tiếp kéo sợi mà không cần phải hình thành hạt nguyên sinh PET. Trong quá trình kéo sợi trực tiếp này, bên cạnh các tiêu hao về điện và nhiệt độ, quá trình này còn phải sử dụng nước phụ trợ (làm mát, làm lạnh, khử khoáng,…). Ứng với công nghệ dệt trực tiếp này tùy vào nhiệt độ và tốc độ xe sợi sẽ tạo ra sợi ngắn (sợi staple) hoặc sợi dài (sợi filament). Ngày nay ngta chuộng sợi dài hơn vì tính ứng dụng cao hơn do tính chất liên tục của sợi và càng ngày càng có chi phí sản xuất thấp hơn, trong quá trình sản xuất có thể thêm các chất phụ gia (ngoài polyester còn có chất phụ gia tăng khả năng hút ẩm, chất tái chế…) từ đó giá thành thấp hơn. Sau đó người ta đem sợi này đưa cho các nhà máy đan thành vải (cần rất nhiều sợi để đan thành vải) rồi các xưởng order vải về để may mặc sau đó là xuất khẩu hoặc bán trong nước để tiêu thụ. Thường thì các nhà xưởng may mặc này sẽ nhận được đơn hàng với số lượng nhất định trước đó rồi mới bắt tay vào làm. Hoặc các nhà thời trang lớn sẽ làm một lượng tồn kho nhất định tùy vào đặc tính mùa vụ. Và sản phẩm làm từ sợi nhân tạo thường thích hợp với thể loại fast fashion nhiều hơn (H&M, Uniqlo…)
Về công nghệ dệt từ hạt nhựa (chips spining)
Trong công nghệ này thì ngta có thể dùng 2 loại hạt nhựa (hạt chip), loại thứ nhất là hạt nhựa nguyên sinh PET và thứ hai là loại hạt nhựa đã được tái chế (từ các chai nhựa hay sợi thứ cấp) gọi là rPET. Sau đó chỉ việc nung chảy hạt nhựa và bắt đầu quá trình kéo sợi. Tại quá trình kéo sợi, tùy vào tốc độ và tính chất kéo mà sẽ cho ra các thành phẩm khác nhau. Nếu kéo sợi từ hạt chip với tốc độ nhanh (high-speed khoảng 3000m/phút sẽ tạo ra được 1kg POY). sau đó từ sợi POY sẽ kéo tiếp và thêm các công đoạn khác như (gia nhiệt, làm nguội, tạo xoắn, tẩm dầu) sẽ cho ra DTY. Còn nếu kéo hạt chip với tốc độ nhanh nhất (ultra-high-speed) kết hợp với các công đoạn phức tạp hơn như sấy khô, hóa lỏng extruder,… sẽ cho ra sợi FDY. Thường thì sợi DTY làm trang phục thể thao vì nó đàn hồi và xốp hơn còn FDY thì làm trang phục thường.
So sánh 2 công nghệ
Thứ nhất nằm ở đầu vào nguyên vật liệu kéo sợi. Thứ hai là công nghệ dệt trực tiếp dùng lò phản ứng hóa học vì thế nên chi phí đầu tư sẽ tốn kém hơn rất nhiều với chi phí lên tới 250 – 300 triệu USD cho công suất 100.000 – 150.000 tấn sợi và cần hoạt động liên tục mới tạo hiệu suất kinh tế theo quy mô. Nó sẽ là kiểu đầu tư một lần rồi dùng luôn, chỉ việc khấu hao và sửa chửa thôi. Còn công nghệ hạt chip thì có thể đầu tư vốn theo từng giai đoạn, vốn đầu tư ban đầu không cần quá lớn, công suất sản xuất không nhiều và có thể hoạt động theo từng giai đoạn cụ thể. Thứ ba là công nghệ dệt trực tiếp sẽ phù hợp với các quốc gia có sẵn mỏ dầu hoặc duy trì được nguồn nguyên vật liệu hóa chất lớn là MEG và PTA - tiêu biểu là Trung Quốc. Thứ tư là công nghệ hạt chip có thể can thiệp vào công đoạn trộn hạt ngay từ ban đầu như là thêm phẩm màu, chất hút ẩm,… vì nó là process rời, từng khâu chứ không như công nghệ dệt trực tiếp là nguyên cái lò phản ứng.
Do đó đối với đại đa số doanh nghiệp Việt Nam nói chung hay STK nói riêng thì dùng công nghệ hạt nhựa. STK sản xuất 90% sản phẩm là sợi DTY, 10% còn lại là FDY. Với nguyên vật liệu chủ yếu dùng là hạt nguyên sinh PET chủ yếu được nhập khẩu với tỷ trọng khoảng 49.2% trong năm 2023 và 44.3% là hạt nhựa tái chế rPET từ chai nhựa đã qua sử dụng, 6.5% còn lại là dùng hạt tái chế từ sợi thứ cấp…
end phần 1, phần sau chém về hiệu quả hoạt động kinh doanh
