Khối ngoại bán ròng kỷ lục
Tuần qua là tuần bán ròng kỷ lục của khối ngoại kể từ đầu năm- lên đến 4 ngàn tỷ. Việc mua bán của khổi ngoại xưa nay là một chỉ báo mà nhiều nhà đầu tư quan tâm, do đó xu hướng bán ròng mạnh mẻ gần đây khiến nhiều nhà đầu tư hoang mang. Ta có nên bán theo cho nó tây hay đã đến lúc hàng Việt nằm trong tay người Việt?!
Thống kê giao dịch khối ngoại trên HOSE trong vòng 1 năm.
Giải thích thế nào về hiện tượng này?
-
Theo logic thông thường khi không còn kỳ vọng vào tương lai của một khoản đầu tư, người ta sẽ rút vốn ra. Do đó, nhiều người cho rằng khối ngoại không còn kỳ vọng cao về triển vọng kinh tế vĩ mô của Việt Nam, do đó quyết định rút vốn khỏi thị trường chứng khoán (vốn là kênh tài sản mang rủi ro cao) là điều tất yếu. => Đây cũng là điểm khiến nhiều nhà đầu tư quan ngại trong giai đoạn hiện tại. Tuy nhiên xu hướng rút ròng của dòng tiền từ các quỹ cổ phiếu không chỉ riêng ở Việt Nam, mà còn ở nhiều thị trường mới nổi, cận biên khác trên thế giới. Vậy điều gì đang xảy ra? Kỳ vọng về kinh tế thế giới u ám đến vậy sao?
-
Có một trường hợp khác, khi rủi ro của các khoản đầu tư tăng cao khiến phần bù rủi ro không còn hấp dẫn nữa, người ta cũng sẽ rút vốn ra để chuyển vào kênh đầu tư an toàn hơn.
Cách giải thích trong bài viết này sẽ nghiêng về hướng thứ 2 bởi vì chủ ý của tôi là vậy!
Một số quan điểm cho rằng các quỹ cổ phiếu đang bị chốt lãi vì ăn đậm khi đã giải ngân từ đáy. Ở đây tôi cũng chấp nhận quan điểm đó như là một trong những lý do, tuy nhiên tiếp tục chốt lãi ở gần mức giá mình mua từ đầu năm thì hơi lạ, nên có khả năng rút ra để đưa vào khoản đầu tư khác (loại tại sản) hấp dẫn (hoặc an toàn) hơn.
Muốn biết dòng tiền rút ra do đâu thì phải biết dòng tiền rút ra đi về đâu!
Diễn biến dòng vốn đầu tư các tài sản/ thị trường tài chính trên thế giới
Dòng tiền rút khỏi các quỹ cổ phiếu thị trường EM và FM để chuyển phần lớn sang các quỹ tiền tệ, thị trường cổ phiếu và trái phiếu. Ta có dòng tiền giải ngân mạnh vào các tài sản tài chính trong tháng 11, tuy nhiên tỷ trọng không đều- tập trung ở các thị trường phát triển là chính.
-
Dòng tiền tiếp tục vào ròng rất mạnh ở các quỹ tiền tệ: Tuy nhiên Quỹ tiền tệ tập trung vào việc đầu tư vào các tài sản có tính thanh khoản cao, chẳng hạn như tiền mặt, trái phiếu ngắn hạn và tiền gửi ngân hàng. Quỹ tiền tệ thường được sử dụng để mục đích tiết kiệm, thanh toán các khoản nợ hoặc đầu tư ngắn hạn. => Dòng tiền chảy mạnh vào các quỹ tiền tệ chứng tỏ xu hướng thận trọng, tuy nhiên với tính ngắn hạn của loại quỹ này cũng cho thấy dòng tiền đang kỳ vọng sau khi đáo hạn có thể giải ngân vào các loại tài sản khác.
-
Quỹ cổ phiếu tiếp tục vào ròng: Nhưng có sự phân hóa. Có xu hướng rút từ thị trường cận biên FM và mới nổi EM nhưng tăng ở các thị trường phát triển (D M). Tuy nhiên dòng tiền vẫn cho thấy xu hướng thận trọng khi giải ngân vào các quỹ cổ phiếu D M (xin lỗi ko viết dính liền được vì nó sẽ hiện **) khi chỉ giải ngân tập trung vào nhóm big tech và các cổ phiếu phòng thủ.
-
Quỹ trái phiếu: vào ròng tháng thứ 11 liên tiếp, với giá trị là 25,8 tỷ USD – gần như gấp 3 lần so với tháng 10. Sức hút duy trì từ quỹ trái phiếu thị trường phát triển và tính chung 11 tháng, các quỹ trái phiếu thu hút 270,3 tỷ USD trong đó thị trường phát triển lên đến 305 tỷ USD.
=> Dòng tiền vào ròng các quỹ trái phiếu thị trường phát triển đột biến. Tiền vào từ đâu? từ sự rút ròng của các quỹ cổ phiếu FM và EM!
Theo dữ liệu của Bộ Tài chính Hoa Kỳ, khối lượng trúng thầu trái phiếu chính phủ Mỹ theo tháng trong năm 2023 như sau:
| Tháng | Khối lượng (tỷ USD) |
|---|---|
| 1 | 32,832 |
| 2 | 25,638 |
| 3 | 29,094 |
| 4 | 32,468 |
| 5 | 29,641 |
| 6 | 28,957 |
| 7 | 22,377 |
| 8 | 28,648 |
| 9 | 21,75 |
| 10 | 30,708 |
| 11 | 29,307 |
| 12 | ai biết! |
Như vậy, khối lượng trúng thầu trái phiếu chính phủ Mỹ trong năm 2023 sẽ đạt tổng cộng hơn 300 tỷ USD, tăng 1,8 lần so với cùng kỳ năm 2022. Đáng chú ý tháng 10 và 11 ghi nhận khối lượng trúng thầu tăng mạnh và tháng 12 được dự đoán tiếp tục sẽ tăng.
Khối lượng trúng thầu trái phiếu chính phủ Mỹ tăng mạnh trong năm 2023 là do Chính phủ Mỹ đang tăng cường phát hành trái phiếu để tài trợ cho thâm hụt ngân sách (gánh nặng từ các gói viện trợ chiến tránh Ukraine, Israel- Hamas,…). Thâm hụt ngân sách của Chính phủ Mỹ trong năm 2023 dự kiến sẽ đạt mức kỷ lục 3,05 nghìn tỷ USD. (phân tích vấn đề này không nằm trong phạm vi bài viết)
Thanh khoản có có nghĩa là có bên bán và có bên mua đối ứng. Vậy tại sao lại chấp nhận mua. Câu trả lời là do mức lợi suất hấp dẫn của trái phiếu chính phủ Mỹ.
Đồ thị lợi suất trái phiếu 10 năm Hoa Kỳ (đạt đỉnh 15 năm vào tháng 10/2023)
Nguyên nhân chính dẫn đến việc lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ tăng cao trong giai đoạn vừa qua, đó là:
- Lạm phát gia tăng: Lạm phát ở Mỹ đang ở mức cao nhất trong 40 năm qua. Theo số liệu của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Mỹ đã tăng 9,1% trong tháng 6 năm 2023, cao hơn nhiều so với mức mục tiêu 2% của Fed.
=> Lạm phát gia tăng khiến các nhà đầu tư yêu cầu mức lợi nhuận cao hơn đối với các khoản đầu tư rủi ro thấp như trái phiếu chính phủ Mỹ. Điều này dẫn đến việc lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ tăng cao.
- Fed thắt chặt chính sách tiền tệ: Để đối phó với lạm phát, Fed đã bắt đầu thắt chặt chính sách tiền tệ bằng cách tăng lãi suất. Fed đã tăng lãi suất 3 lần trong năm 2022, và tiếp tục tăng lãi suất (mấy lần nữa nhiều quá quên rồi) trong năm 2023.
=> Việc tăng lãi suất của Fed cũng khiến các nhà đầu tư yêu cầu mức lợi nhuận cao hơn đối với các khoản đầu tư rủi ro thấp như trái phiếu chính phủ Mỹ. Điều này cũng dẫn đến việc lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ tăng cao.
Lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ tăng cao có tác động lớn đến nền kinh tế Mỹ và toàn cầu. Lợi suất trái phiếu tăng cao làm tăng chi phí đi vay của các doanh nghiệp và hộ gia đình, dẫn đến giảm đầu tư và tiêu dùng. Điều này có thể làm chậm tốc độ tăng trưởng kinh tế.
Lợi suất trái phiếu tăng cao cũng có tác động đến thị trường chứng khoán. Lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ được coi là một tiêu chuẩn tham chiếu cho các loại tài sản rủi ro cao hơn như cổ phiếu. Khi lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ tăng cao, các nhà đầu tư sẽ chuyển vốn từ cổ phiếu sang trái phiếu, dẫn đến giá cổ phiếu giảm.
=> Tóm lại, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ tăng cao là một dấu hiệu cho thấy lạm phát đang gia tăng và Fed đang thắt chặt chính sách tiền tệ. Điều này có tác động lớn đến nền kinh tế Mỹ và toàn cầu.
Lợi tức trái phiếu chính phủ Mỹ đã đạt đỉnh vào tháng 10
Kinh tế năm 2024 là năm được kỳ vọng là một năm kinh tế Low low dạng lạm phát thấp và tăng trưởng thấp sau khi lạm phát được kiềm chế. Tình trạng này thường được coi là không mong muốn, vì nó có thể dẫn đến một số vấn đề kinh tế như: thất nghiệp- giảm thu nhập, nhu cầu yếu, đầu tư yếu,…
Đỉnh 15 năm của lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ 10 năm
Kỳ vọng kinh tế low low dạng phát triển thấp lạm phát thấp (Với kỳ vọng lạm phát được kiểm soát tốt và lãi suất điều hành FED sẽ giảm từ giữa 2024- sớm hơn dự báo trước đó là phải đến cuối năm 2024) có thể làm giảm lợi suất trái phiếu chính phủ theo hai cách:
-
Thứ nhất, khi các nhà đầu tư kỳ vọng kinh tế sẽ chậm lại, họ sẽ tìm kiếm các tài sản an toàn hơn, chẳng hạn như trái phiếu chính phủ. Điều này làm tăng nhu cầu về trái phiếu chính phủ, dẫn đến việc giá trái phiếu tăng và lợi tức trái phiếu giảm.
-
Thứ hai, khi kinh tế chậm lại, các doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong việc tăng giá sản phẩm và dịch vụ của họ. Điều này có thể dẫn đến lạm phát thấp hơn, khiến các nhà đầu tư yêu cầu lợi tức cao hơn trên trái phiếu chính phủ để bù đắp cho lạm phát thấp. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế low low, các nhà đầu tư có thể kỳ vọng lạm phát sẽ ở mức thấp trong thời gian dài, do đó họ có thể sẵn sàng chấp nhận lợi tức thấp hơn trên trái phiếu chính phủ.
Tóm lại: Lợi tức trái phiếu chính phủ đang ở đỉnh 15 năm sau đó bước vào xu hướng giảm theo kỳ vọng giảm lãi suất sớm hơn của nhà đầu tư. Dòng tiền có xu hướng e ngại rủi ro phải tranh thủ rút ra để mua được trái phiếu chính phủ với lợi tức vẫn còn cao. Đây cũng là lý do dòng tiền bị rút khỏi các quỹ cổ phiếu dịch chuyển vào kênh trái phiếu chính phủ một cách đột ngột.
Ảnh hưởng và hành động
Ảnh hưởng
Hoạt động bán ròng của khối ngoại sẽ ảnh hưởng tiêu cực tới thị trường trong ngắn hạn (ít nhất là về mặt tâm lý như hiện tại). Tuy nhiên trong dài hạn, triển vọng vĩ mô Việt Nam vẫn đặc biệt thu hút dòng vốn đầu tư thế giới (không nằm trong phạm vi phân tích bài này!).
Quy mô thị trường chứng khoán Việt nam đã khác trước rất nhiều. Trước đây dòng vốn ngoại chiếm tỷ trọng cao trên tổng vốn hóa và khối lượng giao dịch của thị trường. Nên khối ngoại có khả năng chi phối diễn biến thị trường. Nhưng hiện tại dòng tiền nội đã lớn hơn rất nhiều (được đóng góp bởi bao nhiêu F0 đến rồi đi 
). Tỷ trọng giao dịch của khối ngoại chỉ đang chỉ chiếm dưới 10% toàn thị trường, còn lại là dòng tiền cá nhân, tổ chức Việt Nam, nên sự chi phối của khối ngoại lên dòng tiền cũng không còn đáng kể.
Tuy nhiên, yếu tố tâm lý mới là cái đáng nói! Trong tâm trí nhà đầu tư, khối ngoại là những tổ chức được đứng đầu bởi những ông Tây tai to mặt lớn cùng một đội ngủ (ngủ hay ngũ quên rồi!) phân tích chuyên nghiệp và luôn Outperform thị trường => Chuyện họ bán mạnh mẻ như hiện tại chứng tỏ họ đã phân tích được rủi ro của thị trường trước mắt (cái này tôi không biết vì tôi đâu phải là họ, bạn cũng vậy!). Tuy nhiên với góc nhìn về sự dịch chuyển của dòng vốn đầu tư toàn cầu qua các loại tài sản như đã phân tích ở trên, họ đơn giản chỉ e ngại rủi ro trong ngắn hạn (nhấn mạnh là ngắn hạn) và trú ẩn vào tài sản an toàn hơn.
Hành động
Bán ròng có nghĩa là có mua và có bán, mặc dù giá trị bán lớn hơn giá trị mua. => Vẫn có một số cổ phiếu riêng lẻ được nước ngoài mua ròng.
Danh sách cổ phiếu được khối ngoại mua ròng trong tháng 11 và số liệu từ đầu năm
=> Nếu là nhà đâu tư “sính ngoại” và quan ngại khi khối ngoại bán ròng, nhà đầu tư có thể tham khảo những cổ phiếu riêng lẻ được khôsi ngoại mua ròng!
=> Hoặc một chiến lược khác! Nhà đầu tư có thể chọn những cổ phiếu không có hoặc ít có dấu chân của khối ngoại. Thông thường với số vốn lớn của mình khối ngoại sẽ chọn những cổ phiếu có vốn hóa lớn, do đó nhà đầu tư có thể mua bán đối với những cổ phiếu midcap, penny để tránh sự ảnh hưởng trong ngắn hạn.
Ok coi như xong, viết nhanh đăng lẹ để còn về đi bơi! Rảnh sửa lại. Ông nào có ý kiến trái chiều vào chửi đẩy bài giúp tôi nhé! Cám ơn mọi người đã theo dỏi!
Tham khảo
Báo cáo chiến lược tháng 12- SSI research
Kênh youtube: Tài chính và Kinh doanh
Tiền bối đáng kính ở SSI
