Dân cổ cồn xanh không lo bị AI thay thế.
Alyssa DeOliveira từng đi theo lối mòn: vào đại học, tốt nghiệp, lấy bằng và tìm kiếm công việc văn phòng cơ bản. Mẹ luôn nói rằng con gái bà sẽ trở thành bác sĩ, luật sư hoặc chính trị gia và vì vậy, cô gái trẻ đã thử làm y tá và kế toán trước khi xin một chân vào công ty luật.
Trong hơn 1 năm, sáng nào Alyssa DeOliveira cũng đến văn phòng lúc 8 giờ, nghe thư thoại và kiểm tra email. Sự tẻ nhạt thôi thúc cô tìm kiếm một công việc khác, gần gũi mọi người hơn và rời xa chiếc màn hình máy tính bàn.
Hôm nay, nếu bạn làm công nhân lái tàu ở Boston, DeOliveira có thể là ‘tiền bối’ hướng dẫn của bạn. Dù cho phải dậy lúc 4 giờ sáng, đôi khi là 1 giờ, cô gái trẻ vẫn vô cùng yêu thích công việc của mình.
“Tôi kiếm được gần gấp đôi hồi còn làm công việc văn phòng. Làm công nhân lái tàu, tôi có lương hưu và được hưởng dịch vụ chăm sóc sức khỏe”.
DeOliveira chỉ là một trong vô số người trẻ chọn công việc cổ cồn xanh (lao động chân tay và cần nhiều sức lực) trong bối cảnh thị trường việc làm đầy căng thẳng. Nhu cầu cao, cơ hội dồi dào và các công ty như Walmart hay UPS sẵn sàng đưa ra mức lương 6 con số và các phúc lợi hấp dẫn. Trong khi đó, ở thế giới cổ cồn trắng, làm việc từ xa chính là một cái ‘bẫy’ nghề nghiệp. Nạn sa thải rình rập còn các robot AI ‘bay vòng quanh như lũ kền kền’.
“Trước đây, nếu bạn làm một công việc cổ cồn xanh, người ta sẽ nghĩ bạn không thông minh bằng người đã học đại học, bạn không tận tâm bằng. Tuy nhiên, với gia đình tôi, giờ đây họ đã có cái nhìn khác. Tôi vẫn nói với anh em của mình rằng hãy thử đi buôn nếu không biết bản thân thích gì”.
Chris Collins làm thợ sửa ống nước gần 2 thập kỷ. Sau khi học xong trung học, anh chuyển đến miền đông Tennessee để kiếm việc làm. Hầu hết đều lắc đầu từ chối sau khi nhìn thấy những hình xăm lộ rõ trên cánh tay Collins. Hoàn cảnh đưa đẩy anh đến với công việc sửa ống nước và vào năm 2008, người đàn ông này đã tự mình thành lập công ty riêng. Việc kinh doanh không bao giờ chệch nhịp, ngay cả khi thị trường sụp đổ.
“Ngày tôi báo tin cho bố mẹ, họ nói ‘Thật kinh khủng. Hãy vào đại học, vào đại học, trở thành một anh chàng công nghệ thông tin hoặc bác sĩ'”, Collins kể. Anh biết hiện tại, sau khi chứng kiến sự nghiệp mình thăng tiến, bố mẹ chắc hẳn sẽ rất hài lòng.
Chia sẻ với BI, Collins cho biết mình đã theo dõi sự thay đổi xung quanh công việc cổ cồn xanh từ năm 2018, khi mạng xã hội lột tả nhiều mặt trái của thị trường lao động. Trong khi đó, thế hệ Millennials và những lao động trẻ đang phải vật lộn với những khoản nợ sinh viên ngày càng tăng để có được tấm bằng bằng giấy. Mức lương trung bình của những sinh viên mới tốt nghiệp đại học có bằng cử nhân đã giảm xuống còn 52.210 USD vào năm 2017 từ mức 54.593 USD vào năm 2016.
Sau đại dịch, những lao động cổ cồn trắng đã nhận ra vai trò của mình mỏng manh như thế nào. Họ thường xuyên bị đặt vào tình thế nguy hiểm, không được quan tâm đến sức khỏe và xứng đáng được trả nhiều hơn.
Trong một cuộc khảo sát được thực hiện vào cuối năm 2021, 67% công nhân cổ cồn xanh tin rằng đại dịch đã thay đổi cách mọi người nhìn họ. Họ được tôn trọng hơn so với 10 năm trước.
Theo BI, hồi năm ngoái, những người mới được tuyển dụng trong ngành xây dựng có mức lương trung bình 48.089 USD, trong khi ở lĩnh vực dịch vụ chuyên nghiệp chỉ là 39.520 USD. Vào tháng 3, lương xây dựng và khai thác mỏ cũng đã tăng 6,3% so với cùng kỳ 1 năm trước đó.
Theo dữ liệu từ Cục Thống kê Lao động, kể từ tháng 4 năm 2020, các ngành như xây dựng, sản xuất, vận tải và kho bãi đã tạo thêm 4,5 triệu việc làm so với 4,1 triệu việc làm trong lĩnh vực thông tin và dịch vụ chuyên nghiệp. Xu hướng này đang đi lên.
“Tôi thường nói với những người đang tìm việc làm, rằng vì sao bạn không làm cho Walmart nhỉ?”, Frankie Giambrone, giám đốc Walmart ở ngoại ô thành phố New York, nói và cho biết ông bắt đầu làm nhân viên thu ngân năm 15 tuổi với mức lương 8,25 USD/giờ. Hiện tại, vị giám đốc này đã có thu nhập 6 con số, đồng thời sở hữu quỹ hưu trí riêng.
“Trong tháng 2, số lượt đề cập đến công việc cổ cồn xanh trên hồ sơ OkCupid đã tăng 116% so với cùng tháng năm ngoái”, Michael Kaye, giám đốc tiếp thị và truyền thông thương hiệu tại OkCupid, nói.
Theo Mark Muro, chuyên gia về công nghệ và phát triển lực lượng lao động, đồng thời là giám đốc chính sách tại Viện Brookings, nhận định: “Sẽ có nhu cầu đáng kể trong lĩnh vực sản xuất đối với các loại công việc chỉ yêu cầu kỹ thuật chứ không phải bằng cử nhân”.
Trong báo cáo chung gần đây của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, 19.000 công việc đơn lẻ trong gần 900 ngành nghề đã được phân tích về mức độ có thể bị ảnh hưởng bởi AI. Tuy nhiên, những công việc như thợ lắp đặt điều hòa, thợ làm tóc…sẽ tương đối bình yên trong 5 đến 10 năm tới.
Nghiên cứu do OpenAI cũng cho thấy 4% lực lượng lao động, bao gồm họa sĩ, thợ mộc và thợ lợp mái, không có công việc nào bị ảnh hưởng bởi AI.
Theo: BI