Kẻ thù lớn nhất của Tập Cận Bình không phải là Mỹ, cũng không phải là Châu Âu! Kẻ thù lớn nhất của một nhà độc tài là thời gian. Lãnh đạo tối cao của CHND Trung Hoa vừa trải qua tiệc mừng thọ 71 tuổi của mình hồi tháng 6 rồi. Trăm năm là hữu hạn! Lãnh đạo tối cao trọn đời của CHND Trung Hoa liệu có bằng lòng với những thành tựu mà Trung Quốc đã đạt được trong thời đại của mình? Liệu ông có để giấc mơ thống nhất Đài Loan còn dang dở? Liệu ông có chấp nhận để Trung Quốc tiếp tục nằm trong vòng vây “Chuỗi đảo” của Hoa Kỳ? Liệu một Trung Quốc đang trổi dậy mạnh mẻ có dùng vũ lực để giảnh lấy những gì họ cho là thuộc về mình?
Bất chấp những thách thức kinh tế hiện tại, chi tiêu quốc phòng của nước này đang tăng vọt và ngành công nghiệp quốc phòng của nước này đang ở trong bối cảnh thời chiến. Trung Quốc đang nhanh chóng phát triển và sản xuất các hệ thống vũ khí được thiết kế nhằm răn đe Mỹ, và nếu răn đe thất bại, chúng sẽ được dùng để giành chiến thắng trong một cuộc chiến giữa hai cường quốc. Trung Quốc đã bắt kịp Mỹ về khả năng sản xuất vũ khí hàng loạt. Ở một số lĩnh vực, Trung Quốc thậm chí đang dẫn đầu: nước này đã trở thành nhà đóng tàu lớn nhất thế giới, với công suất lớn gấp khoảng 230 lần so với Mỹ.
Tình hình hiện tại:
Trung Quốc đang tăng cường chuẩn bị quân sự, nâng cao năng lực quốc phòng và hiện đại hóa lực lượng vũ trang.
Trung Quốc hiện đang tiến hành một chiến lược quân sự toàn diện nhằm tăng cường năng lực quốc phòng, hiện đại hóa lực lượng vũ trang, và cải thiện khả năng chiến đấu. Quốc gia này đặc biệt chú trọng đến việc phát triển vũ khí công nghệ cao, bao gồm các hệ thống phòng thủ tên lửa, máy bay chiến đấu hiện đại, và công nghệ tác chiến điện tử. Ngoài ra, Trung Quốc cũng đang đẩy mạnh các hoạt động tập trận và huấn luyện nhằm nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu của quân đội trong bối cảnh căng thẳng gia tăng với các nước phương Tây.
-
Chi tiêu quân sự: Trung Quốc hiện là quốc gia chi tiêu quân sự lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Hoa Kỳ. Năm 2023, ngân sách quốc phòng của Trung Quốc đạt 296 tỷ USD, tăng 6% so với năm trước. Đây là năm thứ 29 liên tiếp Trung Quốc tăng chi tiêu quân sự. Mức tăng này được xem là “hợp lý và vừa phải” theo quan điểm của Trung Quốc, đặc biệt trong bối cảnh các thách thức an ninh ngày càng phức tạp.
-
So sánh với GDP: Chi tiêu quân sự của Trung Quốc chiếm khoảng 1.5% GDP, thấp hơn so với Hoa Kỳ (3.5%) và Nhật Bản (2%). Tuy nhiên, trong khu vực châu Á, Trung Quốc chi tiêu vượt trội hơn hẳn so với các nước láng giềng như Nhật Bản và Ấn Độ.
-
Hiện đại hóa quân sự: Chi tiêu ngày càng tăng của Trung Quốc phần lớn được đầu tư vào việc nâng cấp năng lực tác chiến và hiện đại hóa quân đội. Điều này bao gồm việc tăng cường năng lực sản xuất vũ khí nội địa, đưa Trung Quốc trở thành quốc gia xuất khẩu vũ khí lớn thứ tư thế giới. Trung Quốc hiện đang chuyển từ vai trò nhập khẩu sang xuất khẩu vũ khí, chỉ sau Mỹ, Nga, và Pháp.
-
Tác động khu vực: Việc tăng cường quân sự của Trung Quốc đang thúc đẩy các nước trong khu vực cũng tăng chi tiêu quốc phòng. Ví dụ, Nhật Bản đã tăng ngân sách quốc phòng lên hơn 50 tỷ USD, tăng 11% so với năm 2022. Đài Loan và Ấn Độ cũng có những động thái tương tự để đối phó với sự mở rộng quân sự của Trung Quốc.
12 công ty quốc phòng lớn nhất thế giới theo tổng doanh thu năm 2023.
Chiến lược quốc phòng:
Trung Quốc tập trung vào phát triển công nghệ quân sự hiện đại, đặc biệt là vũ khí công nghệ cao, để đối phó với các mối đe dọa từ Mỹ và đồng minh.
Phát triển hệ thống vũ khí công nghệ cao:
-
Tàu sân bay: Trung Quốc hiện đang vận hành 3 tàu sân bay, với chiếc tàu sân bay mới nhất, Fujian (Type 003), được ra mắt vào năm 2022. So với Mỹ có 11 tàu sân bay, Trung Quốc vẫn còn kém xa về số lượng, nhưng đang dần thu hẹp khoảng cách về công nghệ và kích thước.
-
Tên lửa siêu thanh: Trung Quốc đang đẩy mạnh phát triển và thử nghiệm tên lửa siêu thanh, với khả năng vượt qua hệ thống phòng thủ tên lửa hiện tại. Trung Quốc đã thực hiện một cuộc thử nghiệm thành công vào năm 2021, trong khi Mỹ đang gặp khó khăn trong việc phát triển hệ thống phòng thủ hiệu quả chống lại tên lửa này.
Tăng cường năng lực hải quân:
-
Tàu chiến và tàu ngầm: Trung Quốc hiện sở hữu hạm đội hải quân lớn nhất thế giới với 340 tàu chiến (tính đến năm 2023), so với 296 tàu của Hải quân Mỹ. Tuy nhiên, xét về năng lực chiến đấu tổng thể, hạm đội Mỹ vẫn vượt trội nhờ vào tàu sân bay và công nghệ tác chiến hiện đại.
-
Tàu ngầm hạt nhân: Trung Quốc có 12 tàu ngầm hạt nhân, nhưng chỉ có 6 tàu ngầm tấn công trang bị hạt nhân, trong khi Mỹ có khoảng 68 tàu ngầm hạt nhân
Chiến tranh mạng và tác chiến điện tử:
Trung Quốc đã đầu tư mạnh vào khả năng chiến tranh mạng và tác chiến điện tử, với mục tiêu trở thành quốc gia hàng đầu trong lĩnh vực này. Theo báo cáo từ Lầu Năm Góc, Trung Quốc hiện là quốc gia đứng đầu về tấn công mạng nhắm vào Mỹ, đặc biệt là các cơ quan chính phủ và cơ sở hạ tầng quan trọng.
So sánh quốc phòng giữa Trung Quốc và Mỹ:
-
Ngân sách quốc phòng: Ngân sách quốc phòng của Trung Quốc năm 2023 đạt 296 tỷ USD, so với 877 tỷ USD của Mỹ. Dù ngân sách của Trung Quốc chỉ bằng khoảng 1/3 của Mỹ, nhưng tốc độ tăng trưởng hàng năm đều đặn giúp Trung Quốc thu hẹp khoảng cách.
- Tỷ lệ chi tiêu trên GDP: Chi tiêu quân sự của Trung Quốc chỉ chiếm 1.5% GDP, so với Mỹ là 3.5%. Mặc dù thấp hơn về tỷ lệ phần trăm, quy mô kinh tế lớn của Trung Quốc giúp duy trì mức chi tiêu khổng lồ.
Chuyển đổi từ nhập khẩu sang xuất khẩu vũ khí:
Trung Quốc đã trở thành nhà xuất khẩu vũ khí lớn thứ tư thế giới, chiếm 5.2% tổng lượng xuất khẩu vũ khí toàn cầu. Điều này thể hiện sự tiến bộ trong năng lực sản xuất quân sự của Trung Quốc.
=> Những động thái này cho thấy Trung Quốc đang thực hiện chiến lược toàn diện nhằm nâng cao vị thế quân sự, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ cao, và dần dần gia tăng khả năng đối đầu với các nước phương Tây.
Những thách thức đối với Mỹ:
Mối quan hệ căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đóng vai trò quan trọng trong động thái quân sự của Trung Quốc.
Việc Trung Quốc củng cố quốc phòng là mối đe dọa nghiêm trọng đối với Mỹ và các đồng minh và đối tác, bao gồm Australia, Nhật Bản, Philippines, Hàn Quốc, và Đài Loan.
Nhìn vào loạt năng lực quân sự này của Trung Quốc, Bộ trưởng Không quân Mỹ Frank Kendall III đã thẳng thắn nhận xét rằng, “Trung Quốc đang chuẩn bị cho một cuộc chiến và cụ thể là một cuộc chiến với Mỹ.”
Đứng trước mối đe dọa rõ ràng như vậy, nhưng Mỹ lại không huy động cơ sở công nghiệp quốc phòng của riêng mình để theo kịp đối thủ. Quân đội Mỹ không có đủ đạn dược và các thiết bị khác cho một cuộc chiến kéo dài chống lại Trung Quốc ở Eo biển Đài Loan, Biển Đông, hoặc Biển Hoa Đông – những nơi mà các tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc với các đối tác và đồng minh của Mỹ.
Cơ sở công nghiệp quốc phòng của Mỹ thiếu sự linh hoạt và khả năng tăng sản lượng đột biến để bù đắp cho những thiếu sót này. Mỹ có một quy trình mua sắm lỗi thời, chỉ phù hợp với nhịp độ nhàn nhã của thời bình hơn là sự cấp bách của thời chiến.
Như một nghiên cứu của Bộ Quốc phòng Mỹ năm 2009 đã chỉ ra, “các chương trình quốc phòng lớn vẫn mất mười năm hoặc hơn để cung cấp ít sản lượng hơn so với kế hoạch, và thường tốn gấp hai đến ba lần chi phí đã định.”
Tệ hơn, Trung Quốc đang thống trị chuỗi cung ứng pin tiên tiến của thế giới và độc quyền trên thị trường toàn cầu đối với một số loại nguyên liệu thô được sử dụng trong lĩnh vực quốc phòng, chẳng hạn như một số kim loại sắt và hợp kim fero, phi fero, và khoáng sản công nghiệp. => Căng thẳng leo thang hoặc chiến tranh nổ ra, Trung Quốc hoàn toàn có thể ngăn Mỹ tiếp cận các vật liệu này và làm suy yếu hoạt động sản xuất kính nhìn ban đêm, xe tăng, cùng nhiều thiết bị quốc phòng khác của Mỹ.
Thị trường lao động Mỹ không thể cung cấp đủ công nhân có kỹ năng phù hợp để đáp ứng nhu cầu sản xuất quốc phòng. Vấn đề này đặc biệt nghiêm trọng ở các xưởng đóng tàu, nơi đang thiếu trầm trọng kỹ sư, thợ điện, thợ lắp ống, thợ lắp tàu, và thợ kim loại.
Năm 2024, Hải quân Mỹ thông báo rằng khinh hạm tên lửa dẫn đường lớp Constellation đầu tiên của họ sẽ hoàn thành trễ ít nhất một năm vì công ty đóng tàu Fincantieri đang thiếu vài trăm công nhân, bao gồm cả thợ hàn, tại xưởng đóng tàu Marinette Marine ở Wisconsin. Khinh hạm đóng vai trò quan trọng trong các nhóm tác chiến tàu sân bay vì chúng là tàu hộ tống bảo vệ các đơn vị liên lạc trên biển. Việc đóng phiên bản Block V của tàu ngầm tấn công nhanh lớp Virginia, vốn rất quan trọng để tấn công các tàu đổ bộ của Trung Quốc trong trường hợp nổ ra chiến tranh, cũng bị chậm tiến độ ít nhất hai năm vì những lý do tương tự. Một số tàu khu trục tên lửa dẫn đường mới, có khả năng phòng không, thậm chí còn chậm tiến độ tới ba năm.
Tuy nhiên Trung Quốc cũng có điểm yếu
Cơ sở công nghiệp quốc phòng của Trung Quốc không phải là không có vấn đề.
Nó dựa vào các doanh nghiệp nhà nước khổng lồ với các cấu trúc tổ chức phức tạp và lan rộng, do đó làm suy yếu hiệu suất, khả năng cạnh tranh, và sự đổi mới. Nó cũng bị ảnh hưởng bởi nạn tham nhũng đáng kể.
Trung Quốc cũng đang phải vật lộn với một số lỗ hổng trong chuỗi cung ứng, đặc biệt là liên quan đến động cơ, chip cao cấp, mạch tích hợp, và thiết bị sản xuất.
Dù quân đội Trung Quốc lớn và được trang bị tốt, nhưng họ không có kinh nghiệm chiến đấu lớn nào kể từ Chiến tranh Trung-Việt năm 1979.
Tham khảo
China’s 2023 Defense Spending: Figures, Intentions and Concerns
Global military spending surges amid war, rising tensions and insecurity
China’s Third Aircraft Carrier Is Aimed at a Post-U.S. Asia.
5 thế hệ lãnh đạo của đảng Cộng sản Trung Quốc.
Trung Quốc xây dựng hải quân quy mô nhất thế giới: Một ngành công suất gấp 230 lần Mỹ góp sức lớn
