Nhìn lại năm 2024: Trong năm 2024, cổ phiếu ngành Bán lẻ tăng 36%, vượt trội hơn chỉ số VNIndex với mức tăng 12,7%. Cổ phiếu có diễn biến giá tích cực nhất là FRT (74%), theo sau bởi MWG (43%) và PNJ (16%).
Bối cảnh kinh tế cải thiện trong năm 2024 đã giúp cải thiện tâm lý người tiêu dùng và thúc đẩy sự tiêu dùng. Tuy nhiên, trong bối cảnh lạm phát cao và thị trường bất động sản còn chưa phục hồi rõ ràng, tiêu dùng phục hồi còn khá chậm trong năm 2024. Bão Yagi cũng đã ảnh hưởng xấu đến các nhà bán lẻ khi phải chịu thêm chi phí phát sinh và mất doanh số (đối với điện thoại & điện máy và trang sức, nhưng bách hóa và dược phẩm không bị ảnh hưởng). Một số yếu tố kinh tế vĩ mô vẫn có thể hỗ trợ tiêu dùng phục hồi khi bước sang năm 2025, bao gồm
(1) Tăng trưởng xuất khẩu các ngành sử dụng nhiều lao động
Việc dịch chuyển chuỗi cung ứng từ Trung Quốc sang Việt Nam đã tạo cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước mở rộng sản xuất và xuất khẩu. Nhiều nhà sản xuất Trung Quốc đang tích cực xây dựng nhà máy tại Việt Nam để mở rộng chuỗi cung ứng toàn cầu. Sự chuyển dịch này giúp tăng cường sản xuất, tạo việc làm và thu nhập, từ đó thúc đẩy tiêu dùng nội địa.
(2) Thị trường bất động sản phục hồi sẽ thúc đẩy hiệu ứng tài sản
Năm 2025, thị trường bất động sản được kỳ vọng sẽ tăng trưởng tốt hơn năm 2024. Sự phục hồi này có thể tạo ra “hiệu ứng tài sản”, khi giá trị tài sản tăng lên, người dân sẽ có xu hướng chi tiêu nhiều hơn, góp phần thúc đẩy tiêu dùng.
(3) Gia hạn giảm thuế VAT đến tháng 6/2025
Quốc hội đã thông qua việc tiếp tục giảm 2% thuế suất thuế giá trị gia tăng đối với các nhóm hàng hóa, dịch vụ từ ngày 1/1/2025 đến hết ngày 30/6/2025. Chính sách này nhằm kích thích tiêu dùng bằng cách giảm giá thành sản phẩm và dịch vụ, tăng sức mua của người dân.
• Bán lẻ điện thoại & điện máy (ICT & CE):
Doanh thu ICT vẫn ở mức yếu, trong đó doanh thu điện thoại di động và máy tính xách tay lần lượt giảm 4% và 7% trong 9T2024. Ngược lại, kết quả doanh thu điện máy tốt hơn. Do đó, chuỗi ĐMX/TGDĐ của MWG đã có KQKD tốt hơn chuỗi FPT Shop của FRT, nhờ tỷ trọng điện máy trong cơ cấu doanh thu cao hơn. Lợi nhuận của các doanh nghiệp bán lẻ điện thoại & điện máy đươc cải thiện nhờ chiến lược tối ưu hóa chi phí hiệu quả và cạnh tranh giá bớt gay gắt hơn.
Sang năm 2025, kỳ vọng mảng ICT sẽ khả quan hơn so với điện máy nhờ mức thấp của năm trước, chu kỳ thay thế, và sự cải tiến công nghệ của iPhone 17 (dự kiến ra mắt trong tháng 9 – tháng 10). Doanh thu điện thoại di động và máy tính xách tay đã đạt đỉnh vào năm 2021 nhờ nhu cầu tăng đột biến do Covid-19. Với chu kỳ thay thế 4-5 năm, kỳ vọng nhu cầu thay thế sẽ bắt đầu từ năm 2025. Biên lợi nhuận dự kiến sẽ tăng nhờ các nỗ lực trong tối ưu hóa chi phí đã thực hiện trong năm trước và cầu tốt hơn.
• Bán lẻ bách hóa:
Doanh thu của BHX ghi nhận mức tăng ấn tượng, với doanh thu tăng 36% trong 9T2024, tốt hơn nhiều so với mức tăng 9% của Winmart. BHX đã tái cấu trúc thành công cơ cấu sản phẩm, nhờ đó đã thu hút được khách hàng mới và ghi nhận tăng trưởng doanh thu trên cửa hàng cũ (SSSG) cải thiện mặc dù tiêu dùng giảm. Với SSSG tăng và tối ưu hóa chi phí, BHX đã hòa vốn trong Q2/2024, trong khi Winmart hòa vốn trong Q3/2024. Tuy nhiên, Winmart vượt trội hơn BHX về mở mới cửa hàng. Trong 9T2024, Winmart đã mở mới 100 cửa hàng, trong khi BHX chỉ mở mới 28 cửa hàng.
Sang năm 2025, mảng bán lẻ bách hóa kỳ vọng có thể tối ưu hóa chi phí (chủ yếu số hóa các công việc có tính lặp lại tại cửa hàng để cắt giảm chi phí nhân công) và mở rộng mạng lưới cửa hàng sẽ thúc đẩy tăng trưởng lợi nhuận. BHX và Winmart kỳ vọng sẽ mở mới lần lượt 200 và 150 cửa hàng (lần lượt mở rộng 12% và 4% mạng lưới cửa hàng). Doanh thu năm 2025 của BHX và Winmart ước tính lần lượt đạt 46,4 nghìn tỷ đồng và 35,2 nghìn tỷ đồng.
• Bán lẻ dược phẩm:
Bối cảnh bán lẻ dược phẩm phân hóa trong năm 2024, với Long Châu tiếp tục tích cực mở rộng số lượng cửa hàng, trong khi một số đối thủ cạnh tranh đã thu hẹp quy mô. Trong 9T2024, Long Châu đã mở 352 nhà thuốc mới. Ngoài việc bán thuốc, Long Châu bắt đầu mở rộng dịch vụ vắc-xin từ năm 2024, tận dụng tệp khách hàng hiện có của nhà thuốc. Chuỗi vắcxin của Long Châu hiện nay đã trở thành chuỗi vắc-xin hiện đại lớn thứ 2 tại Việt Nam.
Hiện nay, phần lớn thị trường dược phẩm tại Việt Nam vẫn do các nhà thuốc nhỏ lẻ chi phối. Tuy nhiên, xu hướng chuyển dịch sang các chuỗi bán lẻ hiện đại với mô hình chuyên nghiệp và giá cả cạnh tranh đang gia tăng. Các chuỗi lớn như Long Châu, An Khang và Pharmacity có lợi thế nhờ hệ thống quản lý hiện đại, khả năng thương lượng giá tốt hơn với nhà cung cấp và chất lượng dịch vụ cao. Doanh thu của các chuỗi bán lẻ dược phẩm này được dự báo sẽ tăng trưởng 15-20% nhờ mở rộng mạng lưới và gia tăng nhu cầu chăm sóc sức khỏe.
• Bán lẻ trang sức:
Giá vàng đã tăng đáng kể 34% trong năm 2024. Trong bối cảnh giá vàng tăng mạnh, khách hàng thường có xu hướng tích trữ vàng để tận dụng xu hướng tăng giá. Điều này, cùng với lượng vàng miếng không đáng kể được cung cấp ra thị trường thông qua ngân hàng thương mại nhà nước đã giải thích cho tình trạng thiếu vàng trên thị trường. Chính phủ Việt Nam đã kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc vàng để ngăn chặn các hoạt động “buôn lậu vàng”, do chênh lệch giữa giá vàng quốc tế và trong nước. Các cửa hàng vàng nhỏ lẻ gặp khó khăn trong việc chứng minh nguồn gốc vàng, do đó đã hạn chế hoạt động, dẫn đến tình trạng thiếu hụt vàng trong nước nghiêm trọng hơn. Tuy nhiên, PNJ có nguồn gốc vàng hợp pháp, do đó đã giành được thị phần từ các cửa hàng vàng nhỏ lẻ, thể hiện qua tăng trưởng doanh thu bán lẻ của PNJ (16% trong 9T2024).
Sang năm 2025, vấn đề thiếu hụt vàng có thể vẫn tiếp diễn, mặc dù có thể sẽ bớt nghiêm trọng so với năm 2024. Từ đó kỳ vọng biên lợi nhuận gộp của PNJ sẽ phục hồi trong năm 2025.
Triển vọng năm 2025
Trong số các nhà bán lẻ, ước tính MWG và FRT sẽ ghi nhận mức tăng trưởng lợi nhuận cao nhất, phục hồi dần sau áp lực giảm hàng tồn kho trong năm 2023, và những công ty này cũng sẽ hưởng lợi từ sự dịch chuyển từ thương mại truyền thống sang thương mại hiện đại. PNJ cũng sẽ hưởng lợi từ sự dịch chuyển từ thương mại truyền thống sang thương mại hiện đại, nhưng sẽ không nhiều như bách hóa và dược phẩm.
Các công ty vận hành chuỗi ICT & CE (như MWG và FRT) được định giá lại đáng kể do năm 2024-2025 là những năm đầu của chu kỳ lợi nhuận mới sau mức đáy năm 2023. Ngoài kinh doanh điện thoại & điện máy, MWG và FRT cũng vận hành chuỗi bách hóa và nhà thuốc, được hưởng lợi từ sự chuyển dịch dài hạn từ thương mại truyền thống sang thương mại hiện đại, do đó giải thích cho việc định giá lại của cổ phiếu. Tuy nhiên, PNJ đã bị giảm định giá đáng kể, do lo ngại về tình trạng thiếu hụt vàng.