Ngành thép châu Á đang bước vào quý cuối cùng của năm 2025 trong bối cảnh đầy thử thách — khi nhu cầu chững lại, chủ nghĩa bảo hộ thương mại gia tăng, và Trung Quốc tiếp tục vật lộn giữa mục tiêu duy trì sản lượng khổng lồ và tiêu thụ nội địa đang suy yếu. Các yếu tố này đang làm thay đổi căn bản cấu trúc thương mại trong khu vực, thử thách sức chịu đựng của chuỗi cung ứng vốn đã định hình qua nhiều năm.
Bài toán nan giải của xuất khẩu thép Trung Quốc
Ngành thép Trung Quốc đang rơi vào thế khó quen thuộc nhưng ngày càng nghiêm trọng hơn. Khi mùa đông đến gần, hoạt động xây dựng chậm lại do yếu tố thời tiết khiến nhu cầu nội địa suy yếu, xuất khẩu trở thành “van xả áp” quan trọng cho lượng tồn kho dư thừa. Tuy nhiên, các biện pháp cải cách chống “nội cuộn” (anti-involution) mà Bắc Kinh triển khai nhằm hợp nhất ngành và hạn chế cạnh tranh quá mức vẫn chưa mang lại kết quả đáng kể. Trong khi đó, làn sóng rào cản thương mại ngày càng dày đặc đang thu hẹp cửa xuất khẩu của Trung Quốc.
Dù chịu nhiều áp lực, xuất khẩu thép của Trung Quốc năm 2025 dự kiến vẫn đạt khoảng 110 triệu tấn, gần như tương đương năm 2024. Ông Paul Bartholomew, chuyên gia phân tích cấp cao của S&P Global Commodity Insights, cho rằng lợi thế về giá cạnh tranh sẽ giúp Trung Quốc duy trì mức xuất khẩu cao, dù chiến dịch siết chặt kiểm soát thuế hồi tháng 10 có thể khiến một phần nhu cầu được đẩy sớm về trước.
Thách thức cốt lõi vẫn nằm ở chỗ: sản lượng cao được duy trì nhờ biên lợi nhuận ổn định, trong khi nhu cầu yếu đi bởi căng thẳng địa chính trị và tăng trưởng kinh tế chậm lại – tạo ra tình trạng dư cung mà các biện pháp hành chính khó có thể giải quyết triệt để.
Chủ nghĩa bảo hộ lan rộng tại Đông Nam Á
Thị trường thép cuộn cán nóng (HRC) đang phản ánh rõ nét xu hướng gia tăng các biện pháp phòng vệ thương mại. Việt Nam – sau khi áp thuế chống bán phá giá từ 23–27,83% lên thép cuộn khổ hẹp của Trung Quốc – tiếp tục mở cuộc điều tra mới vào tháng 9 đối với thép cuộn khổ rộng, nhằm bịt các “lỗ hổng” nhập khẩu và bảo vệ doanh nghiệp nội địa. So với năm 2015, làn sóng bảo hộ lần này mang tính quyết liệt và đồng bộ hơn nhiều.
![[IMG]](https://www.spglobal.com/content/dam/spglobal/ci/ccp/6ba37fa4-aa35-11f0-a3f8-bf9715ac6cd2.svg)
Tác động của chính sách đã nhanh chóng phản ánh lên thị trường. Biên độ giá giữa các loại HRC thu hẹp xuống mức thấp nhất trong 11 tháng vào giữa tháng 9 khi các nhà máy Trung Quốc mạnh tay giảm giá chào bán. Đồng thời, lượng giao dịch HRC phi Trung Quốc vào Việt Nam tăng gần gấp đôi trong quý III so với quý II, khi người mua chủ động đa dạng hóa nguồn cung từ Malaysia, Indonesia và Ấn Độ.