ĐỪNG TIN VÀO KHÁI NIỆM CỔ PHIẾU PHÒNG THỦ !!!
Một khái niệm mà nhà đầu tư thường nghe ít nhất một lần khi tham gia thị trường chứng khoán đó là “Cổ phiếu phòng thủ”. Thuật ngữ này thường được sử dụng trong những đoạn thị trường tồn tại một số rủi ro nhất định nào đó, khi các nhóm cổ phiếu leader đã kém hấp dẫn về định giá về kỳ vọng thì nhiều nhà đầu tư lại quay sang tập trung vào nhóm cổ phiếu phòng thủ. Bài viết này sẽ đưa ra quan điểm về vấn đề này để anh em tham khảo:
Đầu tiên là sơ lược về cổ phiếu phòng thủ là gì ?
Cổ phiếu phòng thủ thường là những cổ phiếu thuộc những ngành tăng trưởng chậm nhưng mang lại cho nhà đầu tư một “lớp đệm” trước những đợt suy thoái của thị trường. Cổ phiếu phòng thủ còn gọi là cổ phiếu không theo chu kỳ vì ít bị ảnh hưởng bởi chu kỳ kinh tế mở rộng hay suy thoái. Những cổ phiếu này thường mang lại cổ tức và tương đối ổn định, bất kể hình hình của thị trường chứng khoán. Các nhà đầu tư có thâm niên thường sử dụng chiến lược phòng thủ khi không chắc chắn về thị trường.
Cổ phiếu của các công ty lâu đời trong lĩnh vực hàng tiêu dùng thiết yếu (như điện, nước, xăng dầu, lương thực thiết yếu…), tiện ích và chăm sóc sức khỏe là những ví dụ phổ biến về cổ phiếu phòng thủ. Tuy nhiên, không phải bất kỳ cổ phiếu nào trong các nhóm kể trên đền là cổ phiếu phòng thủ. Chỉ có những cổ phiếu đến từ doanh nghiệp có dòng tiền dồi dào, nợ vay thấp, lịch sử chi trả cổ tức đều đặn và lịch sử kinh doanh tốt mới đáng để nhà đầu tư quan tâm.
Các tiêu chí thường hay dùng để xác định cổ phiếu phòng thủ:
-
Cổ tức: Công ty trả cổ tức ổn định thàng năm, có thể trả cổ tức bằng tiền mặt hoặc cổ tức bằng cổ phiếu, trong đó cổ tức bằng tiền mặt thường chiếm tỷ trọng lớn hơn.
-
Hệ số Beta: Cổ phiếu phòng thủ luôn có hệ số Beta nhỏ hơn một.
-
P/E: Là một trong những chỉ số phù hợp để định giá cổ phiếu. Với cổ phiếu phòng thủ, tỷ lệ P/E thường thấp.
Cổ phiếu phòng thủ có rủi ro gì hay không ?
Tất nhiên là có, về khái niệm cổ phiếu phòng thủ này mình có quan điểm không đồng tình cho lắm về cụm từ này. Hãy nhìn rộng ra các lớp tài sản chúng ta sẽ thấy rằng cổ phiếu là lớp tài sản được kỳ vọng lợi nhuận cao nhất và cũng là lớp tài sản có rủi ro cao nhất. Vậy thì nếu cho rằng nhóm cổ phiếu phòng thủ là danh mục an toàn nhất trong lớp tài sản rủi ro nhất thì liệu có hợp lý hay chưa. Trong tất cả các cuộc suy thoái từ trước đến nay, những lớp tài sản rủi ro càng cao thì mặc định sẽ là lớp tài sản điều chỉnh sâu nhất. Cổ phiếu là kênh giảm mạnh nhất khi hết chu kỳ tăng trưởng và nền kinh tế xuất hiện những rủi ro suy thoái, sẽ không có điều gì là chắc chắn cho việc nắm giữ cổ phiếu phòng thủ khi thị trường chứng khoán có tính lây lan tâm lý rất mạnh. Một nhóm cổ phiếu đầu cơ cao giảm mạnh gây áp lực chỉ số cũng làm cho các nhóm ngành khác bị bán theo.
Lợi nhuận và rủi ro các lớp tài sản (Nguồn: FIDT)
Đồng ý một phần rằng những nhóm cổ phiếu được coi là phòng thủ sẽ giảm ít hơn vì hai lý do: (1) là tại kỳ vọng tăng trưởng thấp nên không tăng nhiều, (2) chất lượng cổ tức cao nên sẽ có bệ đỡ về mặt định giá khi rơi vào vùng chiết khấu ăn cổ tức hấp dẫn. Tuy nhiên đối với thị trường chứng khoán Việt Nam, đặc tính những doanh nghiệp có tính chu kỳ cao và rất hạn chế những doanh nghiệp thỏa điều kiện về mặt phòng thủ như những thị trường khác.
VN-Index biến động rất mạnh trong mỗi chu kỳ khác nhau. (Nguồn: FPTS)
Những đoạn thị trường chung giảm mạnh từ 50-60%, nhiều nhóm ngành cổ phiếu giảm từ 70-80% thậm chí chia đôi giá trị so với vùng đỉnh bởi dòng tiền rút khỏi thị trường chứng khoán để chuyển sang tiết kiệm hoặc vàng sẽ là lựa chọn an toàn hơn, nhóm cổ phiếu phòng thủ như nhiều người nghĩ vẫn bị ảnh hưởng và bán tháo mạnh bởi vì bản chất đơn giản là kênh đầu tư chứng khoán vẫn là kênh có mức rủi ro cao. Việc quy ước cho rằng nhóm ngành phòng thủ sẽ không phù hợp dẫn đến những quyết định phân bổ tài sản không hợp lý và kém hiệu quả.
Nếu suy thoái xảy ra các kênh trú ẩn như vàng sẽ là nơi ngự trị của dòng tiền
Vàng từ xưa đến này đều là kênh trú ẩn an toàn khi nền kinh tế gặp rủi ro, đặc biệt là những giai đoạn chiến tranh, suy thoái kinh tế,…Chính vì điều này, thay vì mua những cổ phiếu phòng thủ như nhiều chuyên gia hay broker phím hàng, nhà đầu tư nên ưu tiên tiền mặt hoặc chọn gửi tiết kiệm hay mua vàng sẽ hay hơn nhiều là gồng lỗ cổ phiếu. Trước mỗi cuộc suy thoái thực sự rủi ro là rất lớn và nhiệm vụ của chúng ta là phòng thủ, đã là phòng thủ thì đòi hỏi lớp tài sản đó phải đủ vững chắc - ít biến động thiệt hại để sau khi suy thoái đi qua sẽ tạo nên thời kỳ mới để tăng trưởng tài sản.
Những cổ phiếu được cho là phòng thủ khi đạt vùng giá có chiết khấu cổ tức hấp dẫn cũng là một phương án để chúng ta lựa chọn, tất nhiên trước đó phải đảm bảo rằng phải bảo toàn được tài sản sau một cơn bão suy thoái, thị trường đạt đáy dài hạn sẽ có mở ra rất nhiều cơ hội khi nền kinh tế phục hồi sau khủng hoảng. Khi đó việc nắm giữ lại cổ phiếu vẫn chưa muộn.
Hình dung việc đầu tư chứng khoán không bắt buộc rằng chúng ta luôn phải nắm giữ cổ phiếu mà phải linh hoạt theo tình hình. Đặc tính thị trường chứng khoán là rất nhạy với rủi ro, chính vì vậy nhà đầu tư chúng ta càng phải biết linh hoạt để bảo vệ tài khoản của mình. Nên lập chiến lược thay đổi liên tục và thay kế các lớp tài sản khác nhau trong từng thời kỳ.
=> Tổng kết lại việc các chuyên gia, broker hay đưa ra khái niệm cổ phiếu phòng thủ thực tế cho thấy có thể họ chưa hiểu toàn diện về rủi ro mà chỉ đang tập trung quá nhiều vào cổ phiếu. Mọi quan điểm đầu tư bạn có thể tham khảo tuy nhiên cần tỉnh táo và chọn lọc kỹ trước khi đưa ra bất kỳ quyết định phân bổ nào. Nếu suy thoái xảy ra, chạy vẫn là thượng sách chứ đừng nói việc cổ phiếu phòng thủ trong giai đoạn rủi ro.
Hi vọng góc nhìn này sẽ giúp bạn tự có đánh giá về câu chuyện cổ phiếu phòng thủ. Chúc các bạn đầu tư thành công!!