Miyamoto Musashi
Năm 1612. Sasaki Kojirō đứng chờ trên bờ một hòn đảo nhỏ gần Shimonoseki, Nhật Bản. Tay cầm katana, mắt dán chặt vào đường chân trời. Hắn đến để chứng minh mình là kiếm sĩ vĩ đại nhất Nhật Bản. Hoặc là chết.
Lẽ ra giờ này đối thủ đã phải xuất hiện. Nhưng chân trời chỉ có sự trống rỗng của chờ đợi và cái nóng đang dâng trào của sự bực tức.
Vài giờ trôi qua – đã quá giờ hẹn từ lâu – cuối cùng một bóng thuyền mờ nhạt hiện lên phía xa. Trên thuyền là Miyamoto Musashi, kẻ Kojirō phải đánh bại để lưu danh muôn thuở.
Thuyền tiến gần hơn, nhấp nhô theo sóng – nhường nhịn nhưng kiên định. Kojirō sôi máu, tiếng tim đập như trống trận vang trong tai.
Khi thuyền cập bờ, Musashi bình thản bước xuống, tiến về phía Kojirō. Thay vì katana, ông cầm một thanh kiếm gỗ (bokutō). Mặt trời lặn rực rỡ sau lưng Musashi khiến Kojirō khó nhìn rõ.
Đến trước mặt Kojirō, Musashi điềm tĩnh nói:
“Ngươi đã thua rồi.”
Bị chọc giận bởi sự muộn màng, vũ khí gỗ, và thái độ ngạo mạn của Musashi – không thể để thêm một giây trôi qua – Kojirō lao tới. Với sức mạnh cả đời, hắn vung katana, ngọn lửa giận dữ và cái tôi rực cháy trong mắt.
Nhờ vị trí thuận lợi, mặt trời sau lưng, Musashi né cú chém và đáp trả bằng một đòn chính xác và mạnh mẽ vào đầu Kojirō. Chỉ trong chớp mắt, Kojirō ngã gục, thân thể đổ ập xuống mép nước, những bọt khí trồi lên từ miệng, mang theo cảm xúc và cái tôi khỏi cơ thể giờ đã vô hồn.
Dù có thể được phóng đại, đây là câu chuyện có thật về trận quyết đấu thế kỷ 17 giữa hai kiếm sĩ được kính trọng nhất Nhật Bản: Sasaki Kojirō và Miyamoto Musashi.
Câu chuyện thường được hiểu như một ẩn dụ cho sự va chạm của hai triết lý:
• Kojirō đại diện cho kỹ thuật chính thống và tài năng thuần túy.
• Musashi đại diện cho cách tiếp cận có phương pháp, không chính thống và trí tuệ.
Sự muộn giờ, sự chậm rãi, cách dùng mặt trời, nước, vũ khí, và tâm lý đối thủ – tất cả đều nằm trong kế hoạch của Musashi, phản ánh triết lý gần như tâm linh của ông về chiến đấu và cuộc sống nói chung.
Cuộc Đời Của Một Huyền Thoại
Sinh năm 1584 tại tỉnh Harima, Musashi là con trai của Shinmen Munisai, một võ sư nổi tiếng, hung bạo và đáng sợ. Nhưng Musashi lại là ngoại lệ: ông thường xung đột với cha, thể hiện sự bất tuân và oán giận. Vì thế, khoảng 7 tuổi, Musashi bị cha từ bỏ.
Sau đó, ông được chú ruột – thầy tu Phật giáo Dorinbo – nhận nuôi tại chùa Shoreian. Ở đây, Musashi nhận một nền giáo dục hoàn toàn khác:
• Học giáo lý Phật giáo
• Tiếp xúc với nghệ thuật và văn học
• Thấm nhuần tĩnh lặng, vô thường, và buông bỏ
Một sự phân cực mạnh mẽ dần hình thành trong Musashi: Tính chiến đấu + Trí tuệ của sự thụ động
Sự Nghiệp Bất Khả Chiến Bại
Trong suốt sự nghiệp, Musashi tham gia 60 trận quyết đấu, trận đầu tiên khi mới 13 tuổi, đối đầu với những kiếm sĩ tài năng nhất, nhiều trận đến chết. Người ta chỉ có thể tự hỏi làm sao một người như vậy lại chết vì bệnh lúc tuổi già.
Nhưng thành tựu vĩ đại nhất của Musashi không phải là những chiến thắng trên chiến trường, mà là chiến thắng trong triết học – hiểu rõ bản thân và tâm trí. Với ông, triết học và chiến đấu là một.
Trước khi qua đời ở tuổi khoảng 60, Musashi để lại hai tác phẩm:
- Ngũ Luân Thư (The Book of Five Rings) – khám phá thực tiễn về chiến lược, đặc biệt trong võ thuật.
- Độc Cô Đạo (Dokkōdō – Con Đường Đi Một Mình) – 21 giới luật sống cuộc đời trọn vẹn, mang tính toàn diện và gần như tâm linh.
Cả hai tác phẩm đều xoay quanh sự cống hiến – chiến lược – chấp nhận – buông bỏ – tự lập – ý nghĩa – chịu ảnh hưởng sâu sắc từ Thiền tông và Đạo giáo.
Chủ Đề Cốt Lõi: SỰ TẬP TRUNG
Musashi thường nhắc đến sự tập trung – không chỉ là sự chú ý thông thường, mà là:
• Ý định rõ ràng
• Chú tâm tận tụy
• Kiểm soát cảm xúc
• Sự Nhạy bén
• Tâm trí trống rỗng và linh hoạt
Tập trung là trung tâm của mọi thứ chúng ta làm.
Nơi nào, khi nào, cách nào, và bao lâu ta hướng sự chú ý → quyết định:
• Ta cảm thấy gì
• Ta hành động thế nào
• Ta đạt được gì
• Ta là ai và sẽ trở thành ai
Musashi gọi việc thực hành tập trung có kỷ luật là Đạo (Dō) – Con Đường. Theo Đạo có nghĩa là kiên trì đi trên con đường riêng tới thành tựu, thích nghi, và tự lập.
Bước Đầu Tiên là CHẤP NHẬN
Giới luật đầu tiên trong Dokkōdō: “Chấp nhận mọi thứ đúng như nó vốn là.”
Nghe có vẻ thụ động với một chiến binh? Với Musashi, thụ động kiểu này chính là sức mạnh.
Từ chối chấp nhận thực tế = xây dựng trên ảo tưởng
Chấp nhận thực tế = hành động không do dự, không lãng phí năng lượng chống lại điều không thể tránh, sự tập trung được định tâm
Không phải sở thích quyết định chất lượng trải nghiệm sống, mà là khả năng linh hoạt khi thế giới chống lại sở thích của ta.
Giới Luật 11: “Trong Mọi Việc, Không Có Sở Thích Cố Định.”
Sở thích cứng nhắc là trao quyền kiểm soát cho thế giới bên ngoài. Giảm sở thích cố định là rút ngắn khoảng cách tinh thần để gặp thực tế, dẫn tới việc duy trì sự bình thản và tập trung.
Giới Luật 2: “Đừng Tìm Kiếm Khoái Lạc Chỉ Vì Khoái Lạc.”
• Khoái lạc từ đồ ngọt = mục tiêu và phương tiện cùng lúc (khoái lạc thuần túy)
• Khoái lạc từ thành tựu = phụ phẩm của hành động có ý nghĩa
Loại thứ nhất: nhất thời, bốc đồng, thể chất.
Loại thứ hai: toàn diện, ý nghĩa, bền vững.
Musashi không cấm khoái lạc xa xỉ, chỉ nói rằng đặt chúng lên ưu tiên sẽ khiến ta lệch khỏi Con Đường.
Giới Luật 3: “Đừng Bao Giờ Phụ Thuộc Vào Cảm Xúc Một Phần.”
• Kiểm tra kỹ suy nghĩ và lựa chọn để tìm dấu vết của cái tôi, giận dữ, sợ hãi, kiêu ngạo
• Loại bỏ lựa chọn bị ô nhiễm bởi những thứ này
• Chỉ hành động khi có sự rõ ràng toàn diện, lý trí, và tự tin
Nếu chưa rõ ràng 100%, có lẽ chưa phải việc đúng → tiếp tục đi.
Lời Cuối Cùng Của Dokkōdō: “Không Bao Giờ Lạc Khỏi Con Đường.”
Thế giới liên tục vung kiếm chém vào sự chú ý của ta – từ bên ngoài và cả bên trong. Chúng ta phải chiến đấu không ngừng:
•Kiên trì
•Tập trung
•Kiên định
Phải chiến đấu như Musashi trong trận đấu với Kojirō:
Tính toán – Chuẩn bị – Nhận thức – Kiên nhẫn – Tự tin – Linh hoạt – Ra đòn đúng lúc
Và khi trận chiến cuộc đời kết thúc, hy vọng ta có thể nói:
“Ta đã dùng hết mọi vũ khí trong tay.”
Như Musashi nói:
“Khi chiến đấu đến chết, thật đáng xấu hổ nếu chết mà còn vũ khí chưa rút.”
Và chúng ta, trong từng khoảnh khắc, đều đang trong một trận chiến đến chết.
(THĐP)
Theo Phil Town, tác giả của cuốn sách “Ngày Đòi Nợ,” bạn nên tập trung vào các doanh nghiệp hội tụ 4 phẩm chất sau:
Meaning – Đầu tư vào lĩnh vực bạn thực sự hiểu
Moat – Chọn doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh bền vững
Management – Tin vào ban lãnh đạo đặt cổ đông lên hàng đầu
Margin of Safety – Đừng mua cổ phiếu giá đắt hơn… giá trị thật
